2020 Olimpiyat Oyunları üzere bir yıl gecikmeli olarak düzenlenen Tokyo 2020 Paralimpik Oyunları Salı günü başladı. Yaklaşık 4 bin 400 atletin 22 kısımda yarışacağı oyunlar 5 Eylül’e kadar sürecek. Pekala paralimpik spor karşılaşmaları nasıl dünya çapında düzenlenen olimpiyatlara dönüştü?Paralimpik Oyunları’nı izlerken aklımızda tutmamız gereken sıkıntılar neler? BBC Dünya Servisi’nden Pooja Chhabria, Tokyo’da yarışan dünyanın dört bir yanından paralimpik atletlere sordu.
Paralimpik Oyunları seyahati, bir adamın engelliler hakkındaki önyargıları yıkma hayaliyle başladı.
Nazi Almanyasından kaçarak İngiltere’ye gelen Beyin Cerrahı Sir Ludwig Guttmann, omurilik yaralanması olan hastaların ömrünü değiştiren çalışmalara imza attı.
Guttmann için spor, hem gücü artırmanın hem de depresyonla gayret etmenin bir yoluydu.
1960 yılında Roma’da düzenlenen Olimpiyatlar ile bir arada birinci resmi Paralimpik Olimpiyatları da düzenlendi. Paralimpik Olimpiyatları ismini alması ise bundan dört yıl sonra Tokyo’da düzenlenen oyunları bekledi.
Roma’daki Paralimpik Oyunları’nda 23 ülkeden 400’e yakın atlet yarıştı.
60 yılı aşkın mühlet sonra, takip eden televizyon kanalları da arttıkça bu oyunlar global bir aktifliğe dönüştü.
Bu yıl yeniden Tokyo’da düzenlenen Paralimpik Oyunları’nda ise 162 ulusal komiteden 4 bin 400 atlet 539 farklı karşılaşmada madalya kazanabilmek için yarışıyor.
Tokyo’da yakaladığımız beş farklı paralimpik atlete sorduk: ‘Sizce Paralimpik Oyunları’nı izleyen insanların farkında olması ve üzerine düşünmesi gereken en değerli şey nedir?’
‘Umut’ – Alia Issa, Mülteci Paralimpik Ekibi
Alia Issa, Mülteci Paralimpik Ekibi’nin tarihteki birinci bayan üyesi.
Issa, Paralimpik Oyunları’na mahsus bir müsabaka olan ve çekiç atmanın paralimpikteki karşılığı olarak nitelenebilecek ‘club throw’ kolunda yarışıyor. Paralimpik atletler, bovling kukalarını andıran 500 gramlık ahşap cismi en uzağa fırlatmak için yarışıyor.
BBC’ye konuşan Issa, “Karşılarına çıkan zorluklar ne olursa olsun yola devam etmeleri için insanları cesaretlendirmek isterim” diye konuşuyor.
Bu spor kolunun tam olarak ne olduğuna ve Tokyo Olimpiyatları’na kadar nasıl geldiğine dair pek çok soru geldiğini söyleyen Issa, “Cirit atma ya da gülle atışı kadar bilinen bir oyun değil” diyor.
Issa bu yıl 16.4 metre ile kendi rekorunu kırdı.
Bu noktaya nasıl geldiğini soranlara başarılı atlet şöyle cevap veriyormuş:
“Antrenmanlarla gücünü artırarak sonunda buralara kadar gelmek için gereken şey, cüret.”
‘Cesaret’ – Krishna Nagar, Hindistan
Krishna Nagar, Hindistan’ın bu yılki Paralimpik Oyunları’ndaki en güçlü atletlerinden biri.
Nagar, “Geçtiğimiz 18 ay dünya için kolay geçmedi fakat sıhhat çalışanlarının cüreti ve fedakarlığı mucizeler yarattı” diyor.
Para Badminton oyuncusu Nagar, insanların Paralimpik oyunlarına Olimpiyatlar’a verdiği dayanağın birebirini vermelerini umduğunu söylüyor.
BBC’ye konuşan Nagar, “Çoğu insan bize bu sporlarda ek ayrıcalıklar tanındığını, olağan sporlara nazaran birtakım ayarlamalar yapıldığını sanıyor” diyor.
Bunun hakikat olmadığını belirten Nagar, “Biz de tıpkı büyüklükteki pistlerde tıpkı kuralları takip ederek oyunlara katılıyoruz. Tek farkımız bizimle tıpkı kategorideki (engelli) atletlere karşı yarışıyor olmamız” diyor.
‘Evrensellik’ – Beatrice Vio, İtalya
İtalya’nın tekerlekli sandalye eskriminde yarışan yıldızı Beatrice Vio’ya nazaran, insanların aklında tutması gereken söz ‘evrensellik’:
“İnsanlar Paralimpik Oyunları’nda sırf tüm ‘renklerden’ ve etnik kümelerden insanları değil farklı vücut tipolojilerinden tüm ‘şekiller’de bulabileceğini anlamaları gerek. Uzun ya da kısa, zayıf ya da kilolu, beş duyuya sahip ya da değil, manisi var ya da yok, fark etmez.”
Atletlerin sıklıkla ‘zorlu ve üzücü hikayelerinde’ güya bedenlerindeki ‘yaralarmış’ üzere taşıdığını söyleyen 22 yaşındaki atlet, “Bu yüzden ‘evrensellik’ Paralimpik dünyası için sembolik bir söz diyor.
Paralimpik oyunlarının yürek gerektirdiği görüşüne katılan Vio, kelamlarını şöyle sürdürüyor:
“Tekerlekli sandalye eskriminde, sandalyenize mahpus bir biçimde hareketsiz kalıyorsunuz, geri çekilemiyorsunuz. Tek yapabileceğiniz rakibiniz ile yüzleşerek ondan daha süratli davranmak. Korkup kalamazsınız zira aksi takdirde sonunuz olur!”
‘Eşitlik’ – Sherif Osman, Mısır
Para halterde yarışan Mısırlı atlet Sherif Osman’a nazaran, “Olimpiyatlar ile Paralimpik Oyunlar ortasında bir fark yok” ve ikisi de eşit olarak görülmeli.
Osman, oyunları takip edenlerin de ilham duyacaklarını umuyor.
“İnsanların halterde ‘gücün’ kaslardan değil akıldan geldiğini anlamalarını istiyorum” diyen Osman, daha evvelki yıllarda çok sayıda altın madalya elde etti. 2008’de Pekin, 2012’de Londra ve 2016’da Rio oyunlarında birinci oldu.
Getty Images Sherif Osman bu yılki oyunlarda dördüncü altın madalyasını almayı hedefliyor. Osman’ın her kaldırıştan evvel bir de ritüeli var. Evvel yavaşça yerine gerçek ilerliyor, akabinde güya düello yapıyormuş üzere meydan okuyan bakışlarla bara gözlerini dikiyor.
Bu ritüel sayesinde kendisini daha kendine inançlı ve güçlü hissettiğini söyleyen atlet, “2006’da bunu yapmaya başladım, idmanlarda ve bilhassa de yarıştığım vakitler devam ettirdim” diyor.
‘Destek’ – Pramod Bhagat, Hindistanve Olaitan Ibrahim, Nijerya
Hindistan’ın yıldız para badminton oyuncusu Pramod Bhagat ile Nijerya’nın para haltercisi Olaitan Ibrahim , bu yılki oyunlarda insanlardan ‘destekleri’ dışında bir şey istemediklerini belirtiyorlar.
Pramod Bhagat, “Çok çalıştık ve böylesine büyük bir yarışa girmeden evvel takviyelerine gereksinimimiz olacak” diyor.
Olaitan da bu görüşe katılıyor ve “İnsanların oyunumuz izlerken benim için dua etmesini çok isterdim, benim için manası büyük olurdu” diyor.
Pramod Bhagat, yeni nesil para badminton oyuncularına hayallerinin peşine düşmeleri için ilham vermek istediğini vurguluyor.
“Birçok insan yüreğimi kırmış , hatta engelli olduğum için benimle dalga geçmişti” diyen Bhagat, şöyle devam ediyor:
“Bugün o beşerler başarılarımdan gururla bahsediyor. Burada kıymetli olan kendine olan inancını kaybetmemek. Sonrası, erken ya da geç, gelir aslında.”