Rusya, Ukrayna’nın biyolojik silah geliştirmeyi planladığı savlarını görüşmek üzere Cuma günü Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu’nu özel acil toplantıya çağırdı.
Rusya’nın bu tezi, Ukrayna’daki kentlere karşı muhtemel bir kimyasal silah kullanmasını haklı çıkarmaya yönelik bir “düzmece atak planı” olarak nitelendi ve Ukrayna ve ABD tarafından reddedildi.
Ukrayna’da laboratuvarların olduğu biliniyor. Hükümet, bu laboratuvarlarda bilim insanlarının nüfusu Covid üzere hastalıklardan korumak için çalışma yaptığını söylüyor. Ukrayna şu anda savaş halinde olduğundan, Dünya Sıhhat Örgütü (WHO) Ukrayna’dan laboratuvarlarındaki tehlikeli patojenleri yok etmesini istedi.
Pekala kimyasal silahlar tam olarak nedir ve biyolojik silahlardan nasıl ayrılır?
Kimyasal silahlar, bedenin sistemine saldıran toksinler yahut kimyasal unsurlar taşıyan her türlü mühimmattır.
Kimyasal silahların farklı kategorileri vardır. Fosjen üzere boğucu unsurlar akciğerlere ve teneffüs sistemine saldırır ve kurbanın akciğer salgılarıyla boğulmasına neden olur. Hardal gazı üzere kabarcıklara yol açan hususlar de cildi yakar ve insanları kör eder.
En ölümcül kimyasal silah ise beynin beden kaslarına verdiği iletileri etkileyen hudut gazıdır. Bunların küçük bir damlası ölümcül olabilir. Örneğin 0,5 mg’dan az VX hudut gazı bir yetişkini öldürmek için kafidir.
Bütün bu kimyasal hususlar savaşta top mermisi, bomba ve füzelerde kullanılabilir. Fakat bunların tümü, Rusya da dahil olmak birçok ülke tarafından imzalanan 1997 tarihli Kimyasal Silahlar Mukavelesi ile mutlaka yasaklanmıştır.
Kimyasal silahların denetlenmesi, Hollanda’nın Lahey kentindeki Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü (OPCW) tarafından yürütülür ve bu kuruluş, silahların yasa dışı kullanımını izler ve yayılmasını önlemeye çalışır.
Kimyasal silahlar geçmişte savaşta kullanıldılar: Birinci Dünya Savaşı’nda, 1980’lerde İran-Irak savaşında ve daha yakın vakitte Suriye hükümeti tarafından isyancı güçlere karşı kullanıldı. Rusya, 2017’de kimyasal silah stoklarının sonuncusunu da yok ettiğini açıklamıştı; fakat o tarihten bu yana Moskova tarafından yapıldığı argüman edilen en az iki kimyasal akın oldu.
Kırmızı çizginin aşılması
Bunlardan birincisi, Mart 2018’de İngiltere’nin Salisbury kentinde gerçekleşti. Eski bir KGB vazifelisi ve sığınmacı Sergei Skripal, kızıyla birlikte hudut gazı Noviçok ile zehirlendi. Rusya sorumluluğu reddetti ve kimin yapmış olabileceğine dair 20’den fazla farklı açıklama getirdi.
Fakat müfettişler, bunun Rusya’nın Silahlı Kuvvetler Genelkurmayına bağlı askeri istihbarat teşkilatı GRU’dan iki subayın işi olduğu sonucuna vardı ve bunun sonucunda 128 Rus casusu ve diplomatı birçok ülkeden hudut dışı edildi.
Getty Images Sovyetler Birliği periyodunda Rusya büyük bir biyolojik silah programını denetim ediyordu İkinci akın ise Ağustos 2020’de Rus muhalefet önderi Alexey Navalni’ye yönelik oldu. O da Noviçok ile zehirlendi ve kıl hissesi mevtten kurtuldu.
Pekala Rusya, Ukrayna’da kimyasal silah kullanacak mı?
Rusya savaşta zehirli gaz üzere silahlar kullanırsa, kırmızı çizginin aşılması olarak deerlendirilir ve büyük olasılıkla Batı’yı kararlı adımlar atmaya yöneltir.
Rusya, Suriye’deki müttefiki Beşar Esad rejimine takviye verirken bu silahları kullandığına dair hiçbir bilgi yok. Lakin Esad rejiminin kendi halkına karşı onlarca kimyasal hücum düzenlediği tez ediliyor.
Gerçek şu ki, saldıran ordunun, savunma kuvvetlerinin iradesini kırmaya çalıştığı, uzun vadeli bir savaşta, kimyasal silahlar ne yazık ki bunu başarmanın tesirli bir yolu olarak görülüyor. Suriye’nin Halep’te yaptığı buydu.
Biyolojik silahlar
Biyolojik silahlar ise kimyasal silahlardan farklıdır. Ebola üzere tehlikeli bir patojenin silah haline getirilmesini tanımlamak için kullanılan bir tabirdir.
Sorun şu ki, nüfusu ziyanlı patojenlerden muhafaza teknikleri üzerinde çalışmak ile onların bir silah olarak nasıl kullanılabileceğine yönelik zımnî çalışmalar ortasında potansiyel olarak gri bir alan kelam konusu.
Rusya, Ukrayna’nın bu alanda yaptığı yanlışlara dair rastgele bir ispat sunmuş değil. Fakat, tezlerini görüşmek üzere Cuma günü acil bir BM Güvenlik Kurulu toplantısı davetinde bulundu.
Rusya, Sovyetler Birliği’nin devrinde, Biopreparat isimli bir kuruluş tarafından yürütülen ve yaklaşık 70.000 kişiyi istihdam eden büyük bir biyolojik silah programını denetim ediyordu.
Soğuk Savaş’ın sona ermesinden sonra, bilim insanları tesise girdiğinde, Rusya’nın güneyinde bir adada canlı maymunlar üzerinde test ettikten sonra şarbon, çiçek hastalığı ve öbür hastalıklara yol açan virüslerin silah haline getirilmesi için kitlesel üretim kapasitesinin geliştirildiğini gördüler. Batı kentlerini gaye alan uzun menzilli kıtalararası füzelerin savaş başlıklarına şarbon sporları bile yüklenmişti.
Konvansiyonel olmayan silahlar listesinde bir de “kirli bomba” ismi verilen ve radyoaktif ögelerle çevrili olağan bir patlayıcı var. Buna radyolojik dağılım aygıtı, İngilizce kısaltmasıyla RDD ismi veriliyor. Sezyum 60 yahut Stronsiyum 90 üzere radyoaktif bir izotop taşıyan konvansiyonel bir patlayıcı haline getirilebilir.
En azından başlangıçta, olağan bir bombadan daha fazla insanı öldürmez. Lakin, büyük bir alanı haftalarca etkileyerek, büsbütün temizlenene kadar yaşanmaz hale getirebilir.
“Kirli bomba”, halk ortasında paniğe neden olmak ve toplumun moralini baltalamak için tasarlanmış ruhsal bir silah üzeredir. Savaşta pek kullanıldığına şahit olmadık. Bunun nedeni hem tehlikeli olması hem de kullanıcıyı şahsî riske maruz bırakmasından ötürü kullanılması sıkıntı olmasıdır.