Hindistan Başbakanı Narendra Modi, geçen hafta görüştüğü ABD Lideri Joe Biden’a, Ukrayna’daki savaşın tedarik problemlerine ve fiyat artışlarına yol açmasının akabinde ülkesinin dünyanın geri kalanına besin göndermeye hazır olduğunu söyledi.
Modi, Hindistan’ın 1,4 milyarlık nüfusu için “yeterli gıdaya” sahip olduğunu belirterek, “Dünya Ticaret Örgütü müsaade verirse, yarından itibaren dünyaya besin stokları sağlamaya hazırız” dedi.
Global hasat meseleleri nedeniyle Ukrayna’daki savaştan evvel de emtia fiyatları zati 10 yılın en yüksek düzeyindeydi.
Birleşmiş Milletler (BM) Besin ve Tarım Örgütü (FAO) besin fiyat endeksine nazaran, savaştan sonra süratle artan fiyatlar 1990’dan beri en yüksek düzeyde seyrediyor.
Rusya ve Ukrayna, dünyanın en büyük buğday ihracatçıları ve global yıllık buğday satışlarının yaklaşık üçte biri bu iki ülkeye ilişkin. İki ülke ayrıyeten global yıllık ayçiçek yağı ihracatının %55’ini ve mısır ve arpa ihracatının %17’sini ellerinde tutuyor. FAO’ya nazaran, bu yıl birlikte 14 milyon ton buğday ve 16 milyon tondan fazla mısır ihraç etmeleri bekleniyordu.
FAO’nun Roma’daki ekonomisti Upali Galketi Aratchilage, “Rusya’nın karşı karşıya olduğu arz kesintileri ve ambargo tehdidi, bu ihracatın denklemden çıkarılması gerektiği manasına geliyor. Hindistan, bilhassa kâfi buğday stokuna sahip olduğunda daha fazla ihracat yapmak için adım atabilir” diyor.
Pirinç ve buğdayda ikinci
Hindistan, dünyanın ikinci en büyük pirinç ve buğday üreticisi ve Nisan ayı başlarında, bu iki temel eser stoku 74 milyon tondu. Bunun 21 milyon tonu stratejik rezervi ve 700 milyondan fazla fakirin ucuz besine erişmesini sağlayan Kamu Dağıtım Sistemi için saklanıyor.
Hindistan tıpkı vakitte dünyanın en ucuz buğday ve pirinç tedarikçilerinden biri. Halihazırda yaklaşık 150 ülkeye pirinç ve 68 ülkeye buğday ihraç ediyor. 2020-2021’de yaklaşık 7 milyon ton buğday ihraç etti. Yetkililere nazaran, memleketler arası pazarda artan talebe karşılık veren tüccarlar, Nisan-Temmuz devrinde 3 milyon tondan fazla buğday ihracatı için kontrat imzaladılar. 2021-22’de tarım eserleri ihracatı rekor artışla 50 milyar doları geçti.
Hindistan Memleketler arası Ekonomik Bağlar Araştırma Kurulu’nda tarım profesörü Ashok Gulati’ye nazaran, Hindistan bu mali yılda 22 milyon ton pirinç ve 16 milyon ton buğday ihraç etme kapasitesine sahip. Gulati, “WTO devlet stoklarının ihracatına müsaade verirse, daha da artabilir. Bu, global fiyatların düşmesine ve ithalatçı ülkelerin yükünün azalmasına yardımcı olacaktır” diyor.
- Hasatlarını satamayan Ukraynalı çiftçiler iflas etmek üzere
- Rusya süreksiz olarak birtakım ülkelere tahıl ihracatını durdurdu
Hindistan, global fiyat artışı ve azalan ithalat nedeniyle gübre sıkıntısıyla karşı karşıyaDüşük hasat kaygısı
Fakat kimi çekinceler de var. Delhi merkezli bir niyet kuruluşu olan Siyaset Araştırmaları Merkezi (Center for Policy Research) üyelerinden Harish Damodaran, “Şu anda kâfi stokumuz var. Lakin birtakım tasalar var ve dünyayı besleme konusunda çoka kaçmamalıyız” diyor.
Öncelikle, beklenenden daha az hasat tasası hakim. Hindistan’ın yeni buğday döneminde yetkililer 111 milyon ton mahsul elde edileceğini öngörüyor.
Fakat Harish Damodaran üzere uzmanlar bu hususta ikna değil ve gübre kıtlığı, çok yağışlar ve şiddetli yaz sıcağı üzere çok hava şartları nedeniyle randımanın çok daha düşük olacağına inanıyor. Damodaran, “Üretim iddiası abartılı; 10 gün sonra göreceğiz” diyor.
Gübre sorunu
Bir öbür soru işareti de çiftçiliğin temel bir bileşeni olan gübre konusunda. Hindistan’ın stokları savaştan sonra düştü; diamonyum fosfat ve azot, fosfat, kükürt ve potasyum içeren gübreler ithal ediyor. Dünya potasyum ihracatının yüzde 40’ı Rusya ve Belarus’un elinde. Global olarak, artan gaz fiyatları nedeniyle gübre fiyatları esasen yüksek.
- Rusya’nın Ukrayna’yı işgali dünya genelinde besin fiyatlarını nasıl etkileyecek?
- Ayçiçek yağı fiyatları neden artıyor, sıra ekmek fiyatlarında mı?
Hindistan yaklaşık 150 ülkeye pirinç ihraç ediyorGübre kıtlığı, bir sonraki hasat mevsiminde üretimi olumsuz etkileyecektir. Damodaran, Hindistan’ın bu sorunu aşmak için Mısır ve Afrika üzere ülkelerle “gübre karşılığı buğday anlaşmaları” yapabileceğini söylüyor.
Ayrıyeten, savaş uzarsa, Hindistan ihracatı artırmada lojistik zorluklarla karşılaşabilir. FAO ekonomisti Aratchilage, “Büyük hacimli hububat ihracatı, nakliye, depolama, gemiler üzere devasa altyapıları gerektiriyor” diyor. Ayrıyeten daha yüksek navlun maliyetleri sorunu var.
Ülke içinde fiyat artışı kaygısı
Son olarak, ülke içinde besin fiyatlarının artması tasası var. Mart’ta besin enflasyonu %7,68 ile 16 ayın en yüksek düzeyine ulaştı. Bu, temel olarak yemeklik yağ, zerzevat, tahıl, süt, et ve balık fiyatlarındaki artışlardan kaynaklandı. Hindistan merkez bankası, enflasyon üzerinde “büyük belirsizliğe” yol açan “temel besin unsurlarında artan global fiyat baskıları” konusunda uyardı.
Niyet kuruluşu IFPRI’ye nazaran, Rusya’nın Ukrayna’yı işgali global besin güvenliği açısından “ciddi sonuçlara” yol açabilir.
Resmi datalara nazaran, bol mahsul ve bol besin stoklarına karşın Hindistan’da 3 milyondan fazla çocuk yetersiz besleniyor. (Başbakan Modi’nin doğduğu Gujarat, bu çeşit çocukların en fazla olduğu üçüncü eyalet) Damodaran, “Gıda güvenliği konusunda cüretkar olamazsınız. Sübvansiyonlu besin sistemi için stoklanmış besinlerle oynayamazsınız” diyor.