Rusya’nın 24 Şubat’ta Ukrayna’ya saldırmasıyla Avrupa’da yaşanan sıcak savaş dünyanın gündemine otururken, Ukrayna ordusunun envanterinde bulunan Türk imali Bayraktar marka silahlı insansız hava araçlarının (SİHA) rolü de tartışılmaya devam ediliyor.
Ukrayna’da büyük popülarite kazanan Bayraktar TB2’ler toplumsal medyada paylaşılan görüntülerle moral kaynağı haline gelirken propaganda savaşının da bir modülü oldu. Ukrayna’nın Ankara Büyükelçisi Vasil Bodnar, toplumsal medya hesabında tahrip edilen Rus askeri konvoyunun manzarasını Türkçe “Maşallah” yazısı eşliğinde paylaştı. Bayraktarlar ile ilgili Ukrayna’da hazırlanan müzik Youtube ve radyolarda çalınıyor. Pekala Türk imali Bayraktar SİHA’ları savaşta gerçekte nasıl bir rol oynuyor?
Alçak uçuşla baskın düzenleme taktiği
Londra merkezli savunma ve güvenlik niyet kuruluşu Kraliyet Birleşik Hizmetler Enstitüsü’nden Jack Watling, çatışmaların başlarında, Moskova’nın hava savunma sistemlerini şimdi kuramadığı devirde Bayraktar SİHA’larının kendilerinden beklenmedik derecede başarılı işler yürüttüğünü belirtiyor.
Bayraktar TB2’lerin geniş elektromanyetik imzaya ve geniş bir radar kesitine sahip, orta irtifada ve yavaş uçan hava araçları olmaları nedeniyle bu savaşta aslında büyük bir tesir yapmamaları gerektiğini ve gelişmiş bir hava savunma sistemine sahip Rusların esasen bu SİHA’ları vurabileceğini kaydeden Watling, “Ancak Ukrayna bu hava araçlarını genelde alçak bir düzeyde uçuruyor, akabinde yükselerek rastlantısal maksatlara baskın düzenleyerek tesirli oluyor” diyor.
Rus kuvvetlerinin vakitle daha nizamlı hale gelerek hava savunma sistemlerini daha tesirli bir biçimde kullanmaya başladıklarını belirten Watling, Ukrayna’nın TB2 SİHA’larını serbestçe kullanma imkanının giderek azaldığını kaydetti. Watling, “Bu nedenle şu anda Ukraynalıların bunları ne vakit kullanacağı konusunda daha dikkatli olmaları gerektiğini gözlemliyoruz” diye konuştu.
Stein: Propaganda gücü yüksek
ABD merkezli Dış Siyaset Araştırma Enstitüsü’nden Aaron Stein ise Bayraktar SİHA’larının uçtukları ve silah taşıdıkları sürece Ukrayna ordusuna katkı sağlayacağını belirterek en değerli katkısının propaganda savaşında olacağı görüşünü lisana getirdi. Toplumsal medyada paylaşılan imgelere işaret eden Stein, hava taarruzlarını bile uygun kalitede görüntüleyen yüksek çözünürlüklü görüntülerin gücüne dikkat çekti.
Stein, TB2 üzere daha uygun fiyatlı SİHA’ların, değerli düşman savaş uçaklarının dikkatini dağıtma yeteneğine de dikkat çekerek başarılı bir yıpratma aracı olduklarını ve bu taraflarıyla savaşlar üzerinde uzun vadeli tesirleri olacağını söyledi. ABD’li uzman, “İnsansız hava araçlarının Toyota Corolla’sı diyebiliriz. Değerli spor otomobilin yaptığı her şeyi yapamaz fakat yüzde 80’ini yapar. Hasebiyle, ABD üzere yüksek teknolojili bir ordu için bile, üstün bir kuvveti vurmak için atılgan, ucuz bir platform kullanmaya dayalı temel bir konseptin özel bir kıymeti var” diye konuştu.
Çağaptay: Türkiye’ninki “yanlı tarafsızlık”
Washington Enstitüsü’nün Türkiye Araştırmaları Programı Yöneticisi Soner Çağaptay, Türkiye’nin Ukrayna savaşındaki rolünü “Ukrayna yanlısı tarafsızlık” diye nitelendiriyor. Türkiye’nin tarafsız davrandığını, savaşın bitmesini istediğini, lakin Ukrayna’ya askeri olarak yardım ettiğini belirten Çağaptay, “Türkiye bence aslında cephede. Ancak merkezinde değil. En azından kamuoyu önünde böyle” değerlendirmesinde bulunuyor.
Türkiye, Ukrayna ve başka ülkelere SİHA satışlarıyla ilgili detayları kamuoyuyla paylaşmıyor. Bağımsız kaynaklar, Ukrayna’da 20 ila 50 Bayraktar TB2 SİHA’sı bulunduğunu iddia ediyor.
Türkiye Ukrayna’ya 2019’da TB2’leri satmaya başlamıştı. Yaklaşık 2 milyon dolar pahasında olduğu iddia edilen Bayraktar TB2’nin satıldığı ülkeler ortasında Azerbaycan, Türkmenistan, Kırgızistan, Fas, Cezayir ve Katar’ın da bulunduğu biliniyor.
