T24 Dış Haberler
ABD ve NATO güçlerinin Afganistan’dan çekilmesinin akabinde Taliban’ın çok süratli bir biçimde toprak ele geçirmeye başlaması ve günler içinde Kabil’in düşmesi, Afganistan’ın ABD ordusu tarafından eğitilen ordusu hakkında soru işaretleri yarattı. ABD Lideri Joe Biden, 300 bin Afgan askerine gerekli ekipmanların sağlandığını belirtti.
Ulusal güvenlik üzerine çalışmalar yapan niyet kuruluş Stratejik ve Memleketler arası Çalışmalar Merkezi’nin Lider Yardımcısı Seth G. Jones, Afgan kuvvetlerinin süratli çöküşü hakkında Twitter üzerinden şu değerlendirmelerde bulundu:
“- Birinci olarak, Afgan ordusu savaş alanında yenilmedi. Bölge, vilayet ve ulusal yetkideki Afgan Ulusal Ordusu kumandanları teslim olma mutabakatları yaptı. Bu morallerinin çöktüğünü gösteriyor. Büyük savaşlar açısından baktığımızda, Taliban ülkeyi neredeyse kan dökmeden aldı.
– İkincisi: Mevcut ve eski Afgan hükümet yetkilileriyle yaptığım görüşmelere nazaran Afgan siyasi ve güvenlik yetkilileri ABD’nin çekilmesi, ABD’nin Taliban ilerlerken takviye göndermemesi ve etraf hükümetlerin Taliban’ı desteklemesi nedeniyle demoralize oldu.
– Yabancı ülkelerden gelen takviyeleri değerlendirirken şunu da göz önünde bulundurmak gerekiyor: Taliban; etraftaki Pakistan, Rusya, İran ve hatta Çin üzere ülkelerden ordu, istihbarat ve/veya diplomatik dayanak alıyordu. Çin, açıkça Taliban’a takviye verdiğini belirtti.
– Afgan güvenlik güçleri, komşularından takviye alan bir Taliban’la savaşmak yerine teslim olmayı seçti. Savaşmak intihar olurdu. Bu Afganistan’da “kazanan kim, kaybeden kim” tartışmaları hakkında birçok soru işareti doğuruyor.
– Açık konuşmak gerekirse ABD çok utanç verici bir mağlubiyet aldı. Pekin, Moskova, Tahran ve İslamabad’a yarar sağladı. Kimi ABD yetkilileri ABD’nin Çin ve Rusya’yla gayret için Afganistan’dan çıkması gerektiğini savunuyordu. Bu iki bahis birbiryle temaslı değil.
– Pekala şimdilik kazanan kim? Otoriterlik, dini radikallik, temel insan haklarının ve bayanların bastırılması, ABD’nin en büyük rakiplerinden kimileri. ABD’nin en yeterli günü değil.
– ABD bunun sonuçlarını gelecek yıllarda yaşayacak.”
