142 yıllık Sarı Mektep‘te onarım çalışmaları devam ediyor
Gümüşhane’nin eski yerleşim yerindeki tarihi binalar birer birer ayağa kaldırılıyor
GÜMÜŞHANE – Türkiye‘de ismini pahalı bir madenden alan tek kent olan Gümüşhane’nin eski yerleşim yeri olan tarihi Süleymaniye Mahallesinde bulunan 142 yıllık okulda onarım çalışmaları devam ediyor.
Osmanlı devrinde pahalı madenlerin çıkarılması nedeniyle hem darphanenin kurulduğu hem de vatandaşlarının vergi ve askerlikten muaf olduğu Gümüşhane’nin eski yerleşim yeri olan Süleymaniye Mahallesindeki tarihi eserler birer birer ayağa kaldırılıyor.
Tarihten kalma hanlar, hamamlar, köprüler, cami ve kiliselerin bulunduğu bölgede bilinen bin 500 tarihi yapıttan günümüze ulaşan 100 kadarı ayakta kalma çabası veriyor.
Üç medeniyetin bir ortada kardeşçe asırlarca yaşadığı müsamaha yerleşimi olan bölgede cami ile kilise yanyana bulunuyor. Uzmanlar bölgenin tarihi dokusuna uygun olarak restore edilmesi halinde buranın Sevecence ve Cumalıkızık üzere tarihi Osmanlı kasabası görünümüne kavuşabileceğini vurguluyor.
Mahallede son olarak Sarı Mektep olarak bilinen 142 yıllık tarihi binanın onarımına başlandı. Vilayet Özel Yönetimi tarafından ihalesi gerçekleştirilen tarihi okulun projesi ise tarihi mahallede doğup çocukluğunu burada geçiren ve Türkiye’nin kıymetli mimarlarından birisi olarak ülke genelinde birçok onarım işine imza atan Yüksek Mimar Burak Dolu hazırladı.
Proje müellifi olarak onarım çalışmalarının başındaki isim olan Dolu, 3 medeniyetin bir ortada yaşadığı müsamaha kenti Süleymaniye Mahallesinde bulunan tarihi okulun yıkılmak üzereyken yine ayağa kaldırılarak hafıza merkezi yapılacağını söyledi.
“1875’te inşaatı başladı 1879’da tamamlandı ve eğitime başladı”
“Gümüşhane öteki 42 maden kentine madenci yetiştirmiş bir şehir”
Tarihi Süleymaniye Mahallesinde kurulan Gümüşhane’nin isminden mütevellit gümüş madenleri ve öteki madenler sebebiyle kurulduğunu kaydeden Dolu, “Gümüşhane, ismini bedelli madenlerden olan tek kent. Madenci kentlerinin başı diyebiliriz. Gümüşhane’de darphane vardı. Zira altın ve gümüş üretimi Osmanlı’dan öncesinden başlar ve Osmanlı’nın en kıymetli maden kentlerinden biri olur. O periyotta öteki 42 maden kentine madenci yetiştirmiş bir kent. Hasebiyle Osmanlı periyodunda bilhassa 1800’lere kadar çok güçlü bir kent. Vergi, askerlik muafiyetleri var. Büyük bir nüfus çekmiş. Hasebiyle eğitim, kültür, ticaret, toplumsal hususlarda da çok ileri bir şehir” diye konuştu.
“Kamulaştırma, 2-3 yıllık bir proje sürecinin akabinde onarım başladı”
Onarımı başlayan Sarı Mektep’in eski Gümüşhane’deki birçok yapıda olduğu üzere hazine tarafından Cumhuriyet devrinde şahıslara satıldığını hatırlatan Dolu, “Daha sonra önceki valimiz devrinde kamulaştırması yapıldı. Vilayet Özel Yönetimi tarafından satın alındı. 2-3 yıllık bir proje süreci, rölöve, restitüsyon, onarım projeleri, mekanik, elektrik, statik projeleri yapıldı ve Trabzon Müdafaa Konseyi tarafından onaylandı. Onarım projeleri, statik, mekanik, elektrik projelerini istekli olarak ben üstlendim. Bunları yapmaya 2018 yılında başladık, 2020’de şuraya onaylattık. Onarım çok maliyetli ve özellikli bir iş. Bu hususta Valiliğimiz, Vilayet Özel Yönetimi bütçe ayırdı. DOKA’dan takviye alındı. Bu sayede onarım başlatılabildi” formunda konuştu.
“Restorasyondan sonra hafıza merkezi olacak”
Sarı Mektep’in restore edildikten sonra eski Gümüşhane hafıza merkezi olacağını belirterek “Hafıza merkezi nedir?” sorusunu yanıtlandıran Dolu, şunları söyledi: “Bu bölgeye ilişkin bütün tarihi evrak, doküman, fotoğrafların yer aldığı bölgenin hafızası burada toplanacak. Bir arşiv ve kütüphane üzere düşünebiliriz. Salt bir arşiv, kamuya kapalı bir arşiv değil, herkesin erişebileceği, orada araştırma yapabileceği, ayrıyeten bir çocuk kütüphanesinin olacağı, çocuklar için atölyeleri olan, yetişkinler için kurslar düzenlenecek bir kültür merkezi üzere planlandı. Ayrıyeten alt katında ufak bir kafesi olacak. Bahçesinde mahalle sakinleri ve turistler vakit girebilecekler.”
“Günümüze ulaşan yüz yüze yakın tarihi yapı var”
Süleymaniye Mahallesinde günümüze ulaşan cami, kilise, hamam, köprü ve onlarca tarihi konak olduğunu hatırlatan Dolu, “Aslında 1500-2000 kadar tarihi yapı vardı ve kentin yok olma sürecinde bunların birçoklarını kaybettik. Günümüze ulaşan yüz yüze yakın tarihi yapı var. Bunlardan birçoğunun onarım projeleri yapıldı. Bir kısmının onarımları da tamamlandı” dedi.
Dolu, Süleymaniye Mahallesinin tarihi ve doğal özellikleri korunarak, tarihi yapılarının restore edilerek, yeni yapıların da tarihi dokuya uygun olarak yapılması ve dokusunun korunması halinde burasının bir Sevecence, Cumalıkızık üzere tarihi bir Osmanlı Kasabası görünümüne yine kavuşabileceğini kelamlarına ekledi.
Kaynak: İhlas Haber Ajansı / Recep Ergin
