Aksaray’daki Aşıklı Höyük’te 1989 yılındaki hafriyatlarda bulunun ve tarihteki birinci beyin ameliyatının gerçekleştirildiği kafatasında “canlandırma” projesi hayata geçiriliyor.
Gülağaç ilçesi Kızılkaya köyündeki Aşıklı Höyük, 10 bin 400 yıllık tarihiyle Orta Anadolu ve Kapadokya’nın birinci köyü olarak biliniyor.
Tarihte birçok birincilere mesken sahipliği yapan Aşıklı Höyük’te, koyun ile keçinin evcilleştirilmesinin yanı sıra tarım denemelerinin birinci yapı taşları atılıyor.
Tıp tarihi açısından da büyük ehemmiyet taşıyan ve Aksaray Müzesi’nde sergilenen birinci beyin ameliyatının yapıldığı kafatası, canlandırılacak.
“9 bin 500 yıl evvelki 25 yaşlarındaki bir bayanı canlandıracağız”
Aksaray Müzesi Müdürü Yusuf Altın, AA muhabirine, hafriyat çalışmaları sırasında bulunan baş tasında iki delik olduğunu, bu çalışmanın tarihte gerçekleştirilen birinci kafatası ameliyatı olduğunu söz etti.
9 bin 500 yıl evvelki devirde insanların yaş ortalamasının 30-35 olduğunu aktaran Altın, şunları kaydetti:
“Kafatasında yapılan çalışmalardan, ameliyatı gerçekleştirilen bayanın sürecin akabinde 10 gün kadar yaşadığı bilim insanlarınca saptandı. Aksaray Müzesinde sergilenen baş tasında Kültür ve Turizm Bakanlığından alınan müsaadenin akabinde Aksaray Belediyesi etlendirme çalışması projesi başlattı. Kafatasının 3 boyutlu taramasının yaptırdık. Bunlardan iki tane yapılacak ve Aksaray Bilim Merkezi ile müzemizde sergilenecek. Süreçleri Almanya’da yaptırıyoruz. Bittikten sonra getirerek vatandaşlarımıza sunacağız. 9 bin 500 yıl evvelki 25 yaşlarındaki bir bayanı canlandıracağız ve ziyaretçilerimize göstereceğiz. Canlandırma süreci bal mumu halinde olacak.”
“Aşıklı kadınıyla tanışacağız. O bakımdan çok heyecanlıyız”
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Öncesi Arkeolojisi Kısmı Öğretim Üyesi ve Aşıklı Höyük Hafriyat Lideri Prof. Dr. Mihriban Özbaşaran ise Aşıklı Höyük’te hafriyat çalışmalarının 1989 yılında başladığını hatırlattı.
Çalışmaların kurtarma hafriyatı olarak başladığını aktaran Özbaşaran, “O devirden bu yana kesintisiz bir biçimde hafriyat çalışmaları devam ediyor. Bugün Orta Anadolu’daki ömür biçimini düşünecek olursak, tarım ve hayvancı bir özellik var. Bu durumun en eskisini yani birinci tarım ve hayvancılıkla uğraşan insanları burada görüyoruz. M.Ö. 8400’lerde başlıyor birinci yerleşme. Birinci köy yerleşmesi, birinci tarım denemeleri, birinci koyun ve keçinin evcilleştirildiği yer olarak Aşıklı Höyük’ü biliyoruz.” diye konuştu.
Özbaşaran, bu birincilerin yanı sıra, bölgede 25 yaşlarında bir bayanın kafatasına ameliyat denilebilecek cerrahi operasyonun yapıldığının tespit edildiğini söyledi.
Kafatasına ilişkin bayanın bebeğiyle birlikte gömüldüğünü ve o biçimde bulduklarını aktaran Özbaşaran, şöyle konuştu:
“Hacettepe Üniversitesindeki incelemelerde bu baş tasının bilhassa delindiği, çok hassas bir biçimde süreç yapıldığı ortaya çıkarıldı. Bunun obsidyen deliciler kullanılarak yapılan bir ameliyat olduğu ortaya çıkarıldı. Bu delik olduktan sonra kafatasındaki hücrelerde yenilenme var. Yani bayanın en azından bir müddet daha yaşadığı anlaşılıyor. Aşıklı Höyük’ün tıp tarihi açısından değeri çok büyük. Kafatasıyla ilgili yeni bir çalışma yürütülüyor. Onu 3 boyutlu olarak canlandıracağız. Heyecanla bekliyoruz, proje ile o bayanı canlandırmış olacağız. Biz de Aşıklı kadınıyla tanışacağız. O bakımdan çok heyecanlıyız.”
Kaynak: Anadolu Ajansı / Zekeriya Karadavut
