Röportaj: Aynur Karabulut
Yunus ÇETİNKOL kimdir? Hayat ideolojini neye nazaran belirliyorsun?
1991 İstanbul Fatih doğumluyum. Aslen Siirtliyim. Evli, üç çocuk babasıyım. Memleketler arası bağlar mezunuyum. Yaklaşık 12 yıldır kabahat ve kabahat ögeleri ile gayret üzerine önleyici gençlik çalışmaları yürütüyoruz. Daha çok hatalı ve suça meyletmiş bireylerle onların ailelerine yönelik güzelleştirme çalışmaları yürütmeye çaba gösteriyoruz.
Bizim en kıymetli mottomuz uygunluk güzelleştirir. Hayatımın merkezine koyduğum en büyük argümanım budur. Hem yaşadığımız aile hem de içinde bulunduğumuz kültürde biz daima yeterlilikle bir şeylerin yoluna gireceğine inandık ve şahit olduk. Birebir biçimde gerek iş gerek özel hayatımızın her evresinde bunu gözlemledik. STK ayağında ki çalışmalarımızda önceliğimiz daima uygunluktur. Zira uygunluğun iyileştiremeyeceği bir hastalığın bulunmadığına inanıyoruz. Bugüne kadar bizi muvaffakiyete götüren ana temel domino taşlarımızdan en kıymetlisi mutlaka “İYİLİK” oldu diyebiliriz.
Seni tanıdığım kadarıyla sokaklarda büyüyen, sokakları bilen, sokaklarda kalan gençleri seven birisin. Sokaklarda neler oluyor?
İstanbul Fatih Cibali mahallesinde yaşadım, büyüdüm hala orada ikamet ediyorum. Fatih dışardan bakıldığında muhafazakar bir ilçeymiş üzere duruyor lakin aslında işin art planı o denli değil. Maalesef Fatih göç alan ve çok fazla metruklaşmış ekonomik düzeyi düşük olan bir bölge. Çok fazla göç aldığından ötürü da burada kabahat ve hata ögelerinde gözle görülür biçimde bir artış izleniyor.
Osmanlının birinci yıllarında da İstanbul’un ana merkezi Fatih olduğundan ötürü o günlerden kalma cürüm ögeleri durmadan daima devam etmiş. İstanbul’un bilhassa belirli ilçelerinde suça bulaş başka ilçelere nazaran daha fazla öne çıkıyor.
Buradaki insanların en büyük meselelerinden bir tanesi aile içi bağlantı bozuklukları, aile içi ekonomik sorunlar, eğitim seviyesinin düşük olması. Bunlarda ailelerde kopukluğa ve ayrılığa kapı aralıyor. Bu türlü bir durumda bizim en büyük sorun olarak gördüğümüz birinci ana etmen çocukların çocukluk devrinden ergenlik periyoduna geçiş yıllarında göze çarpıyor. Zira ailelerin en çok kaçırdığı alan burası. O devri âlâ yakalayamadığımızda ve düzgün geçiştiremediğimizde maalesef çocukları biz kendi ellerimizle dışarıya itmiş, dışarda kendilerine bir aile kurmalarına imkan sağlamış oluyoruz.
Otoriteye isyan dediğimiz ergenlik devrinde ortaya çıkan o fıtrata yerleştirilmiş hisle çocuk birinci evvel anne ve babasına, daha sonra etrafına isyan eder hale geliyor. Okulunda problemler yaşamaya başlıyor. Bu hususta daima şu örneği veririm. Bize gömlek içerde olacak derlerdi biz ısrarla gömleği dışarda tutardık. Halbuki içerde tutulan gömlek daha çok yakışmasına karşın otoriteye isyan maalesef istenmeyen sonuçlar doğurabiliyor. İşte bütün sokaklarda suça bulaşmış gençlerin birçoğunda aslında ailenin o devrinde yakalayamadığı çocuklar. Bu çocuklar dışarda kendilerine yeni bir aile bulmaya ve yeni bir akımın içine girmeye çabalıyorlar. Böylesi bir girdabın içerisine girdikleri andan itibaren esasen sokağın büyüsüne de kapılıyorlar. Zira sokak bu gençleri hakikaten uygun hissettiriyor.
Sokaklar sonsuz bir özgürlük sunarak gençleri bu özgürlük cazibesiyle sokağa mı çekiyor?
Motamot o denli. Yürek, özgüven veriyor. Birey olmanızı sağlıyor. Konutta birey değilken sokaklarda artık bireysiniz. Meskende yüzüne bakılmayan, kelamı beş para etmeyen, dinlenilmeyen, sayılmayan biriyken dışarda kelamına prestij edilen, herkesin parmakla gösterdiği bir modele dönüşebiliyorsunuz. Bu yeterli de berbat de olabiliyor. Bunların ekseriyeti maalesef lakin maalesef çocuklarımızın bir bataklığın içerisine girmesine vesile oluyor.
Gençlerle ilgili ne üzere çalışmalar yapıyorsunuz, gençlere nasıl dokunuyorsunuz, onlara nasıl yaklaşıp nereden yakalıyorsunuz ve yakaladıktan sonra neler yapıyorsunuz?
Gençlerle uygun bir bağlantı ve ünsiyet kurmamız gerekiyor. Sokakta köşe başında 3-5 beş genç gördüğümüzde çabucak “Selamün Aleyküm, ne yapıyorsunuz” deyip yaklaşmıyoruz. Öncelikle amaç kitlemizi belirlememiz gerektiğini düşünüyoruz. Çalıştığımız bölgenin sosyolojisini yeterli çıkarmamız gerekiyor. Bu çıkarımları yaptıktan sonra maksat kümelerine istikametlenme noktasına geçiyoruz. Hiç tanımadığınız bir gencin hayatına dokunmaya çalışmak çok daha uzun soluklu bir iştir. Biz bunu abi rol modeli olabilecek gençler üzerinden yapmaya çalışıyoruz. Daha evvel bizimle bir arada hayatını değiştiren gençler birebir biçimde sokakta ki öbür arkadaşlarına ulaşabiliyorlar.
Dünya gençlerinin en büyük sorunu ki sizde birçok gençle çalışmış biri olarak duymuşsunuzdur “kimse bizi anlamıyor” diye kullandıkları bir cümlede gizli. Aslında buradaki his ve niyet çok gerçek kullanılmış zira hakikaten de gençleri kimse anlamıyor. Gençleri anlayabilmek için gençlerle tıpkı yolda yürümüş olmak gerekiyor. Gençleri de gençler anlayacaktır diye düşünüyoruz. Bu nedenle çalışmaları gençlerle yürütüyoruz.
Ben 31 yaşındayım orta yaş sınıfına girmedim şimdi ancak ister istemez benden 10 yaş küçük bir gençle karşılaştığımda tıpkı halde düşünemediğimizi görebiliyorum. Bu bizim içinde bir handikap haline gelmeye başlıyor. O yüzden biz gençlere ulaşmanın en kolay yolunun tekrar kendileri üzere olan bireylerin üzerinden gitmesini sağlıklı buluyoruz. Birebir yollardan geçmiş tıpkı şeyleri yaşamış tıpkı acıları çekmiş birebir mutluklarda buluşan tıpkı hüzünlerle, sevinçlerle ve hüzünlerle yani birebir hisleri yaşayan bireylerle gençler karşılaştığında kendilerini inanılmaz derecede açabiliyorlar. Onlar kendilerini açtığı andan itibaren onlarda ki eksikliği, yanlışlığı ve düzeltilecek sorunu görebiliyoruz. Daha sonra da o sorunun uygunlaşması için ne yapabiliriz diye program yapıyoruz.
Ruhsal rehabilitasyon dayanak, hukukî bir takviyeye gereksinimi varsa avukat, istihdam, mesleksel noktada bir sorunu varsa o bahiste takviye vererek sorunu çözmeye çalışıyoruz. Her çocuk yahut genç bizim için farklıdır. Yolda onlarla yürüdüğümüzde her birinin çok farklı fikri de olsa, çok farklı ideolojilere de sahip olsalar en büyük sıkıntılarının içine düştükleri boşluk olduğunu görüyoruz. Kimi şeyleri madden dolduramıyoruz. Ne kadar paranız, makamınız da olsa istediğiniz her şeyi yapıyor olsanız dahi kimi boşluklar madden dolduramıyorsunuz. Onu manen doldurmak gerekiyor. Boşluğa düşen bu çocuklarımızın tamamında bu boşluğu ve arayışı inançla ve manevi kıymetlerle kapatma noktasında çalışmalar yapıyoruz. Manevi pahalar eğitimlerimiz, mesleksel gelişim çalışmalarımız, bağımlılıklarla ilgili bilinçlendirme seminerlerimiz, konferanslarımız oluyor. Psikodrama ve sanat terapileri yapıyoruz.
Bunların hepsi yol üzerinde kademe kademe gelişiyor. Gelir gelmez bu türlü bir programın içine almıyoruz evvel sorun tespiti daha sonra tahlili noktasında istişarelerde bulunuyoruz. Sorun tespiti, problemle ilgili gereken evrak ve gereksinimleri karşılayacak kaynağı oluşturmak ve harekete geçmek. Birinci ikisini yapamadığınız vakit harekete geçmenin bir manası olmuyor.
Sence gençler ne bekliyor yahut ne istiyor?
Ailelerinin onları yanlışsız anlamasını, onlara yanlışsız bir ilgiyle yaklaşmasını bekliyor. Anlaşılmak istiyor. Anne ve babalarının istediği bireyler olmak zorunda değiller. Çocuklarımızın istediği üzere ebeveyn ve bireyler olamayabiliriz. O yüzden bize benzemelerini bekleyemeyiz. Çocuklarımızı tanıyamıyoruz. Gençler ve çocuklar anne, babalarının onları hakikaten tanımalarını istiyor. Aslında çocuklarımızı en uygun tanıyacak olan biz anne babalar olmamıza karşın maalesef kendi hayat öykümüzün içinde o kadar zahmet ve problemle uğraşıyoruz ki çocuklarımız daima geri plana atarak onları hiç tanıyamıyoruz.
İstediği her şeyi aldığımızda çocuklarımızı tanıyor sayılmayız. Asıl problem o çocukları düzgün anlayabilmek, âlâ kavrayabilmek onları kendi istekleri doğrultuda birebir ortak payede buluşturabilmek. Ayrıyeten gençler uygun bir bağlantı kurmak istiyorlar. Uygun bir irtibat kuramadıkları için birçok şeyi maalesef daima gizlemek zorunda kalıyorlar. Abla sende biliyorsun bu çok büyük bir sorun. Gençleri bağımlılığa, suça, cinsiyet karmaşıklığı üzere meselelere iten en büyük etmende de aslıda biz çocuklarımızla o irtibatı düzgün kuramadığımızdan kaybediyoruz. Çocuklarımız daima bir şeyleri gizlemek zorunda kalıyor.
Gençlerin en büyük problemlerinden bir tanesi de onaylanmama. Yeri geldiğinde onaylanmayan ve sayılmayan, onuru incinen genç öfkesini büyütür değil mi?
Ben onu şahsen kendim de yaşadım abla. Tahminen anlatıyorum diye amcam bana kızacak lakin bir gün aile büyükleri sofradalar hayatta unutamadığım bir “andır. Bütün amcamlar, konutun bütün erkekleri bir sofraya oturmuşlar tam bende sofraya gerçek yöneldim oturacağım amcam “sen adam oldun mu ki bizimle tıpkı sofraya oturuyorsun” dedi. Tahminen latifeyle karışık söyledi, espri yaptı ancak o laf daima benim içimde bir yerlerde kaldı. “Beni adam olarak görmüyorlar” diye içim içimi yedi. Zira orada annem, yengelerim vardı ve bayanlar amcamın bu türlü bir şey söylemesine gülünce gurum incinmişti, utanmıştım, rencide olmuştum.
“Madem beni adam yerine koymuyorlar” diyerek ister istemez daima içten içe hırslandım. Şimdi orta okuldaydım kendimi kanıtlama noktasında düşünmeye başladım, arayışlara girdim. “Adamlıksa istediğiniz size göstereceğim, hepiniz göreceksiniz” diye sokaklara yöneldim. O vakitler bizim aklımızda adamlık neydi? İnsanların korktuğu, çekindiği, aşikâr başlı şeyleri yapan zorba tiplerdi. Ve ben kendimi ispatlamak, onaylanmak için zorbalaşmaya, arkadaşlarıma, komşuların çocuklarına zulmetmeye başladım. Okulda benim derslerimin çok yeterli olmasına karşın öğretmenler daima benden şikayet etmeye başladılar zira otoriteye karşı bir isyan başlatmıştım. Kendimi kanıtlamam gerekiyordu.
O yüzden cürmü toplum hazırlar hatalı işler kelamını çokça sarf ederiz. Kitabın da sloganı. Yalnızca hatalı mu hatalı? Hayır! Kabahatin oluşabilmesine imkan sağlayan kim varsa herkes hatalıdır.
Toplumun domino taşı yani ana ögesi aile, anne ve babalardır. Anne ve babalar da şuurlu olmadıklarında çocuklarını da şuurlu bir halde yetiştiremediğinden ötürü bu sirkülasyon daima bir kısır döngü içerisinde tekrarlanıyor.
Gençlerle çok hoş bir dernek kurdunuz, çok hoş çalışmalar yapıyorsunuz. Sokakta kalmış insanlara dokunuyorsunuz kısaca bu çalışmalara da değinelim. Dernek çatısı altında neler yapıyorsunuz?
İşin en hoş tarafı ise düzgünlükle güzelleşen bütün genç kardeşlerimiz bugün uygunlukla düzgünleştirmeye devam ediyorlar. Büyük bir aile olduk. İstanbul’un çabucak hemen bütün ilçelerinde istekli kardeşlerimiz çalışmalar yapıyorlar. Faaliyetlere katılıyorlar. Fatih de bir mahallede başladığımız bu çalışmayı İstanbul’un geneline yaymış olduk. İdare takımına her sene daha genç bir takım katılarak takımımız yenileniyor. Şu an yaşı en küçük olan kardeşimiz 19,20 yaşlarında. Allah nasip ederse beş sene sonra ben başkanlığı kendimden küçük birine bırakacağım, bırakmak durumundayım zira başkanlık için 35 yaşına kadar bir yaş kotası koyduk. 35 yaş üstü dernekte üst seviye takımdan istekli takımına geçerek devam edecek. Daima taze kan ile devam yol almayı hedefliyoruz. Devamlı olarak yeni gençler idaresi devralacak.
Cürmü toplum hazırlar hatalı işler diyerek “BOŞLUK” ismini verdiğin bir kitabın çıktı. Bu kitapla ne anlatmak istedin, kitapta bizi neler bekliyor?
Uzun vakittir birinci okul yıllarından beri daima bir şeyler karalıyordum. Babam sağ olsun ben daha çocukken daima kitap fuarlarına götürürdü. Konutta kitap okuma günleri düzenlerdi. Aile nitekim kıymetli o vakitler anlamamıştım bunu ancak yaşım ilerledikçe baktım ki babamın o vakitlerde bana verdiği şeyler tüm detaylarıyla zihnimde kalmış, yetenek haline gelmeye başlamış. Çok fazla kitap okuyordum. Bilhassa roman, deneme biçimi kitapları çok seviyordum. Bu formda yazdığımı bilen arkadaşlarım kitap yazmam konusunda ısrarcı olmaya başladılar. Aslında yazmaya başlamıştım fakat kitap basmayı düşünmüyordum. Onların cesaretlendirmesiyle bir kitap yazdım ve böylelikle birinci kitabım BOŞLUK yayınlanmış oldu.
Kitap yalnızca benim kendi ütopyamda, hayalimde hazırladığım bir öykü değil bugüne kadar dinlediğimiz kıssalardan ortaya çıkmış iki genç üzerine kurulmuş bir kurgu. Elbette bende üzerine bir şeyler kattım. Hatalı çocukların, hatalı profillerin ortaya atmış olduğu meseleler, tahliller ve isyan durumları ile ilgili katkılar sundum.
Aslında sokaklar kitapta anlatılan suça itilmiş çocuklarımızla dolu. Öykü ve karakterler değişebilir fakat temelde kitabın da ismini taşıyan o boşluk yani doldurulamayan o taraf birebir. Ve az evvel üzerine konuştuğumuz temel prensipler, temel sıkıntılar, mevzu başlıkları maalesef hiç değişmiyor. Dindar yahut seküler aile yapısı fark etmiyor yer alan boşluk tüm kümeler için ortak.
Kitapta anahtar kısmı var o anahtar kısmını okunduğunda bahsi geçen kişinin yahut olgunun toplum olduğu fark edilecektir. Biz şuna inanıyoruz. Allah bize düzgünlüğü emredip berbatlıktan alıkoymayı emretti. Toplum olarak birbirimize yeterliliği emretmekle ve berbatlıktan alıkoymakla mükellefiz. Hepimiz aslında birbirimizin bekçileriyiz. Anahtar kısmında de bir gardiyanın dahil olmasıyla başlıyor. Aslında o gardiyan hepimiziz. Bizler birbirimizin gözetleyicileriyiz. Ve maalesef biz gerçek vakitte güzelliği hakikat yol ile anlatmadığımızda yanlışsız vakitte gerçek üslupla berbatlıktan alıkoymadığımızdan ötürü ortaya çıkan çöküntüye sebep olduğumuzu, taban oluşturduğumuzu anlatmaya çalıştık.
Hakikat vakitte hakikat müdahaleyi yapmadığımız vakit küçücük bir berbatlığın devasa bir berbatlığa hem de yaygınlaşarak dönüştüğüne maalesef seyirci kalıyoruz.
Kitaptan çok ayrıntı vermek istemiyorum ancak mesela hukuk öğrencisi babasının zulmünden, hukuksuzluklarından ötürü toplumun hukukuna karşı, vicdanının hukukunu ortaya koyup başkaldırıya giriyor. Ve büyük bir örgüt kuruyor. Bu örgütün içerisinde kıssada geçen başka gençte yer alıyor ve bu iki genç bir ortaya geliyor fakat sonu farklı bitiyor o kısmı okuyucuya bırakayım. Kitapta benim için en değerli kısım anahtar kısmıydı. O kısmın güzel okunması gerekiyor ki kitabın sonuna gelindiğinde ileti anlaşılsın.
İnşallah okuyucusuna ulaşır, nasipleneni bol olsun. Kitapla ilgili eklemek istediğin öteki bir şey var mı? Nereden temin edebilirler ve son olarak neler söylemek istersin? Anne, babalara ve gençlere tavsiyelerin var mı?
Bilhassa ailelere tavsiyem çocuklarını düzgün tanımaları, güzel bir irtibat kurmaları, çocuklarını bir fabrikadan çıkmış tek tip model olarak görmemelerini istiyoruz. Çocuklarınız okulda çok başarılı olmayabilir. İş hayatında başarısız olabilir. Başkalarının çocukları üzere de olmayabilir. Çocuklarınızı biriyle kıyaslamanız aslında onlara yaptığınız en büyük zulüm. Zira çocuklarınız sizi bir oburunun anne ve babası ile kıyaslamıyorlar. Siz de bu zulmü onlara yapmayın.
Bu geri dönülmez yanlışları yapmayın. En çok dikkat edilmesi gereken bahislerin başında çocuğunuzu düzgün anlamak geliyor. Yeterli bağlantı kurun ve ne olursa olsun çocuğunuza sırtınızı dönmeyin. Zira o sizin çocuğunuz. Her türlü yanılgıyı yapabilir. Bizler de kul olarak Allaha karşı her türlü yanılgıyı işliyoruz fakat Allah bize hiçbir vakit sırtını dönmüyor. Burada da bize bir bildiri var. Beşerlerle ve evlatlarınıza, bağlantı halinde olduğumuz akrabalarınıza ne olursa olsun kapılarınızı açılmayacak kadar kapatmayın. Zira bizler Müslümanız. Ve İslam’ın bize bildirdiğini yerine getirmek zorundayız.
Gençlere tavsiyem ise hiçbir vakit kendilerini bedelsiz hissetmesinler. Birilerinin onlara ölçtüğü kıymet kadar değiller. Kendileri kendilerine ne kadar bedel biçiyorsa o kadar pahalılar. Bizim için ana kıstas ben kendime ne kadar paha veriyorum ben oyum. Diğerinin bana verdiği paha beni biçmez. İnsanların bizden razı olmasındansa öncelikle bizim kendimizden razı olacağımız şeyleri yapmamız gerekiyor.
Gençler kendilerini keşfetmek zorundalar. Her birinin farklı yetenekleri vardır. Farklı hobileri vardır. Bilhassa yeteneklerini ve hobilerinin üzerlerine gitmelerini isterim. Fotoğrafsa resim, müzikse müzik, dans ise dans etsin. Lakin belirli perspektiflerde bu bahsettiğim şeylerle kendini keşfetsin. Müzik dinlemek istiyorsa müzik dinlesin. Sanat ile uğraşmak istiyorsa sanat ile uğraşsın. Bunları yaparken kendinden vermeden yapsın. Kendi bedelinden çaldırtmadan yapsın. Bu kıymetli. Zira hem ruhen hem psikolojikmen rahatlayacaklardır. Çok ivedi karar vermemek, yangına körükle gitmemek gerekiyor. Bir anda parayı, bir anda memnunluğu bulmaya çalışmamak lazım. Bu dünya imtihan dünyası. Yeri gelecek paramız olacak yeri gelecek keyifli olacağız yeri gelecek bunların hiçbiri olmayacak bunlarla yaşayacağız. Kıymetli olan bizim insan kalabilmemiz.
Çok okumalarını istiyorum. Hayatı, insanları, kitapları her şeyi okusunlar. Herkesten alabileceklerini alsınlar. Herkesten bir şey kazanabiliriz. Düşmanınızdan bile bir şeyler öğrenebilirsiniz.
Kitabımız D&R, Kitap Yurdu, İdefix ve öteki bütün platformlarda satışta. Uygun bir ivme yakaladı. Bilhassa Z jenerasyonu çok fazla okuyor. Bu beni çok keyifli etti. Demek ki gençlerle bağlantımızla kitapta da etkileyebilmişiz. Bu birinci kitabımızdı. Profesyonel okuyucular çok eleştireceklerdir. Şimdiden bu tenkitlere açığız belirtmek isterim. Birinci kitabın günahı olmaz.
Kendimizi anlatma fırsatı tanıdığın, takviyenin için teşekkür ederim, Allah razı olsun abla
Yolun açık olsun kardeşim