Dünyanın en eski 25 yerleşim yerinden biri olarak gösterilen Dülük Antik Kenti’ndeki hafriyat çalışmalarında gün yüzüne çıkarılan yapıtların dinler tarihine ışık tutması bekleniyor.
Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Almanya Münster Üniversitesi iş birliğinde Merkez Şehitkamil ilçesi Dülük mahallesi yakınlarındaki antik kentte yürütülen hafriyat çalışmalarının bu yılki kısmı tamamlandı.
Hafriyat Lideri Almanya Münster Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Engelbert Winter ile yardımcısı, birebir üniversitede misyonlu Dilek Çobanoğlu, antik kentin pozisyonlu olduğu Keber Tepe’sinde hafriyat çalışmalarına eşlik etti.
Winter, AA muhabirine, binlerce yıllık tarihe sahip olan bölgede MS 10-11’nci yüzyıla kadar hayatın devam ettiğini, bölgenin Roma İmparatorluğu devrinde de eyalet olduğunu anlattı.
Hafriyat çalışmalarını 2015’ten bu yana titizlikle sürdürdüklerini, bir hamam yapısını açığa çıkarmaya başladıklarını belirten Winter, arşiv binası bulduklarını, 4 bin 500 yıllık bir mührü de gün ışığına çıkardıklarını anlattı.
Erken periyotta Hristiyanlık için yapılmış bir kilisenin varlığını tespit ettiklerini, buranın 4’ncü yüzyıla tarihlendiğini lisana getiren Winter, şöyle devam etti:
“Bölge için kıymetli olan büyük kiliselerden birisi olduğunu biliyoruz. Dülük’te yazılı kaynaklardan bir rahiplik merkezi olduğunu biliyoruz. Bunun ispatına yavaştan yaklaşmış oluyoruz. Kilisenin ayrıyeten ehemmiyeti, 4’üncü yüzyılda kurulmuş olan ve bu kentin içerisinde şimdiye kadar tespit edilmiş en büyük kilise olduğunu biliyoruz. Hristiyanlık dini için epeyce değerli bilgi oluşturmakta. Buranın yıkımı, büyük olasılıkla zelzele sonucunda olması gerekiyor. Böylece kiliseye ilişkin kalıntılar, epey elverişli ve kilisenin biyografisi hakkında bize detaylı bilgi verecektir ve sonuçta kilisenin başından sonuna kadar nasıl bir yol izlediğini tespit edebiliyoruz.”
Dini emelle kullanılan yapı
Antik kentin öteki bir noktasında yapılan hafriyat çalışmalarında ise yeniden çok büyük bir yapıya rastladıklarını tabir eden Winter, “Henüz bir kısmını açabildik ve ne olduğunu tam bilmesek de iddialarımıza nazaran tekrar dini bir gayeyle kullanılmış bir yapı olduğunu düşünüyoruz. Burada tespit ettiğimiz mimari elemanların bir tanesi plaster sütun başlığı. Bu başlığın çapı yaklaşık 1,7 metre. Bu da yeniden bize gösteriyor ki epey büyük bir yapı olması gerekiyor. Bu kısımda daha yolun başındayız.” diye konuştu.
“Binlerce yıllık dini merkez”
Winter, antik kentin binlerce yıl farklı dinlere konut sahipliği yaptığını belirterek, “Gaziantep’teki Dülük’ün bize gösterdiği, burası binlerce yıllık dini merkez. Teşhup, Hristiyanlık, İslamiyet, bütün dinler burada vardı ve arka arda geliyor. Bu da burasının bir dini merkez olduğunu gösteriyor. Dini tarihimizin nasıl bir akışa sahip olduğunu görmekteyiz ve bütün bu periyotların arka arda geldiğini, üst üste bindiğini biliyoruz ki bunu arkeolojik bilgiler de ispatlamakta.” tabirlerini kullandı.
Dülük Antik Kenti???????
Antik periyotta güney, kuzey, doğu ve batıdan uzanan ticaret yollarının kesiştiği kavşak noktasında yer alan, Asurlular periyodunda Mezopotamya’dan Kilikya’ya, Helenistik ve Roma devrindeyse Antakya ve Kilikya’dan Zeugma’ya uzanan İpek Yolu’nun güzergahında bulunan Dülük Antik Kenti, MÖ binlerce yıl öncesine tarihleniyor.
Taş bölümünün yanı sıra Bakır Çağı’ndan kalma yapıtlara ve bilinen en eski matematik süreçlerine rastlanılan antik kentte, Kabataş Dönemi’nden de izler bulunuyor.
Hititler, Medler, Asurlular, Persler ve İskender imparatorlukları ortasında el değiştiren antik kent, barındırdığı eserler ve tarihi yapılarla pek çok medeniyetin bilgilerini bugüne aktarıyor.
Bir periyot Mitra inancının hakim olduğu kentte, dünyada bilinen, yer altına inşa edilen Mitras tapınaklarının en büyüğü yer alıyor.