Üzerinde yaşadığımız dünya, şu an için yaşayabileceğimiz tek gezegen… Onu ve tabiatımızı elimizden geldiğince korumak yalnızca bizim için değil gelecek tüm kuşaklar için hayati kıymet taşıyor. İşte bu sebeple Birleşmiş Milletler,1974 yılında çevreyi korumak, etrafla ilgili meselelere milletlerarası alanda dikkat çekmek ve etraf hukukunu geliştirmek ismine 5 Haziran’ı Dünya Etraf Günü olarak ilan ediyor. Her yıl kutlanan böylesi kıymetli bir günde, Türkiye’de pak hava hakkı için mahkemeye giden birinci insan, doğuştan “orak hücreli anemi” hastası Abdulbari Koç’un hukuk uğraşı daha yaşanabilir bir dünya için hepimiz ismine umut taşıyor. Zira ‘Temiz Hava Benim Hakkım’ davası olumlu sonuçlandığı takdirde iklim gayreti açısından, dünya çapında çok değerli bir emsal teşkil edecek.
5 Haziran Dünya Etraf Günü’nde, 2017 datalarına nazaran Türkiye’nin birinci, Avrupa’nın ise ikinci en kirli havasına sahip kenti Batman’da yaşayan “orak hücreli anemi” hastası Abdulbari Koç’un pak hava hakkı için açtığı “Temiz Hava Benim Hakkım” davası tüm dünyaya umut oluyor. Zira düşük hava kalitesi sırf orak hücreli anemi ya da astım hastaları için değil, hepimiz için, nefes alan her canlı için bir tehdit oluşturuyor.
Pak Hava Benim Hakkım Davası
90 oranında engelli ve tek geçim kaynağı aylık 900 TL olan engelli maaşı olan Abdulbari Koç, Batman’ın kirli havası sebebi ile sık sık ağrılı krizler geçiriyor. Bilhassa kirliliğin ağır olduğu periyotlarda hastaneye ziyaretleri sıklaşan Koç, 2007 yılından bu yana Batman’ın kirli havasının temizlenmesi talebi ile lokal yönetimlere 100’e yakın müracaat yapıyor fakat hiçbir sonuç alamıyor. Buna karşılık, birkaç yıl evvel Etraf ve Şehircilik Vilayet Müdürlüğü’ne yazdığı dilekçe sonucunda polis konutunu basıyor ve savcı karşısına çıkarılıyor. Koç’un hukuk gayreti işte bu olaydan sonra başlıyor. TEMA Vakfı ile irtibata geçen Koç, vakıf tarafından Güleryüz Partners Avukatlık Bürosu’na yönlendiriliyor. Güleryüz Partners istekli –pro bono- olarak davayı üstleniyor. Bir yıla yakın müddet boyunca mevzuya çalışıp süreci mahkemeye taşıyor. Koç, hastalığını tetikleyen ve ömür kalitesini düşüren hava kirliliği ile ilgili gerekli tedbirleri almayan Batman İli Valiliği ve Batman Belediyesi Başkanlığı’na 1 liralık tazminat davası açıyor.
Kirli hava nefes alan her canlı için bir tehdit
Araştırmalara nazaran, dünyada her 10 şahıstan 9’u kirli hava soluyor ve yılda 8 milyon insan hava kirliliğinin sebep olduğu hastalıklardan etkileniyor. Her yıl hava kirliliğiyle temaslı nedenler münasebetiyle, 400 binden fazla insanın hayat mühleti kısalıyor. 2019 yılı Global Hastalık Yükü Raporuna nazaran hava kirliliği yüksek kolesterol ve böbrek yetmezliğinden daha çok vefat ve maluliyete neden oluyor ve genel risk faktörleri ortasında 5. sırada yer alıyor. Batman’daki hava kirliliği ise çok eskiye dayanan ve çözülmeyen kronik bir sorun. Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın resmî açıklamalarında Batman’daki hava kirliliğinin temel nedenleri olarak; güç ve petrol sanayisi tesislerinin kent içinde kalması, anız yangınları ve vatandaşa dağıtılan düşük kaliteli kömür kullanımı olduğu belirtiliyor. Uzman raporları ise, kentteki kirliliğin en önemli nedenlerinin kent içinde kalan petrol sanayi tesisleri, ısınma gayeli kömür kullanımı ve anız yangınları olduğunu ortaya koyuyor.
Dünya çapında emsal teşkil edecek
“Eğer Batman’daki hava kalitesi ölçümlerine bakılırsa, müvekkilimin yılda 155 gün konutundan çıkmaması gerekiyor” diyen Avukat Tarık Güleryüz, ‘Pak Hava Benim Hakkım’ davası ile ilgili son bilgileri şöyle aktarıyor: “Dünyada açılmış emsal davalar var. Örneğin, İngiltere’de 9 yaşında astım hastası bir kız çocuğunun vefatı sonrası aile Londra Belediyesi’ni mahkemeye verdi. Bu dava, hayatını kaybeden birinin akabinde açıldı. Bizim müvekkilimiz 44 yaşında ve şimdi hayatta. Bu istikametten de bir birinci. Fransa’da emsal davalar var. Fakat bu örneklerde mahkeme ülkedeki hava kirliliğini ve yönetimin bundan sorumlu olduğunu kabul etse de hastalıkla hava kirliliği ortasında ilişki bulunamadığına karar verdi. Bu nedenle davanın olumlu sonuçlanması halinde verilecek karar, iklim uğraşı açısından, dünya çapında çok kıymetli bir emsal teşkil edecek.”
Change.org kampanyasına takviye verin
Abdulbari Koç’un açtığı ‘Temiz Hava Benim Hakkım’ davası için başlatılan imza kampanyasına şu ana kadar 6 binden fazla kişi dayanak verdi. Orak hücreli anemi hastalarının güzel bakım koşullarında ortalama ömür müddeti ülkemizde maalesef 45 yıl. Abdülbari Koç ise 44 yaşında! Abdülbari Koç tahminen de pak hava hakkı için açtığı davanın sonucunu göremeyecek. Lakin biz yanında olursak ve herkes için pak hava hakkını savunursak Türkiye’de ve dünyada çok şey değişecek. 5 Haziran Dünya Etraf Günü’nde kendin için ve dünya için bir adım at ve kampanyayı dayanakla. Zira pak hava senin de hakkın!
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı