Erzurum‘un Oltu ilçesinde yerin metrelerce altından çıkarılarak “tespih” ve “takı” imalinde kullanılan Oltu taşı, hem yerli hem de yabancı meraklıların ilgisini çekiyor.
Halk ortasında “Kara elmas”, “Siyah inci”, “Siyah altın” olarak da anılan ve gerilime uygun geldiğine inanılan Oltu taşı tespihlere yurt dışından da son vakitlerde talep arttı.
Tespih ve takı üretiminde kullanılan yöreye has olan Oltu taşı, ilçedeki dağlardaki maden yataklarından köylülerce çekiç, murç, kazma ve kürekle epey güç şartlarda çıkartılıyor.
İlçe merkezi ve Erzurum kent merkezindeki atölyelere ulaştırılan işlenmemiş Oltu taşı, burada ustaların el emeği ve göz ışığıyla şekillendirilerek tespih yahut çeşitli süs ile takı eşyalarına dönüşüyor.
Yakutiye ilçesi Şükrüpaşa Mahallesi’ndeki meskeninin yanında kurduğu küçük atölyesinde sipariş üzerine işlemeli tespihler yapan 31 yaşındaki nakkaş Kadir Çelebi de Oltu taşı tespihlerini çeşitli desenlerle süsleyerek satışa sunan değerli ustalardan biri.
Atölyesinde sipariş üzeri çalışan ve 1 ayda 2-3 tespih tamamlayabilen Çelebi’nin, 10 bin ila 100 bin lira aralığında fiyat biçtiği tespihler, yurt içi ve yurt dışından alıcı buluyor.
Kadir Çelebi, AA muhabirine, mesleğe 8 yaşında babasının yanında başladığını söyledi.
Tespih topluluğunda “Nakkaş Kadir” olarak da anılan Çelebi, şöyle konuştu:
“İlk başlarda deneme yanılma yoluyla başladım. Etrafımdaki objelerden etkilenerek işlemeler yapıyorum. Mesela bir koçun boynuzundan esinlenip bir sürece yapmıştım. Uyumak için yatağa girdiğimde gözümde bir motif canlanıyor, tekrar elbiselerimi giyip atölyeye gelip bir taşın üzerine o motifi işliyorum. İşlemelerimi de ekseriyetle bu türlü yapıyorum. Gözümü kapatıp o esnada canlandırıyorum.”
Çelebi, işlemelerini Oltu taşından yapılan tespihlerin üzerine yapabildiği üzere doğal Oltu taşını da çok sayıda süreçlerden geçirebildiğini belirterek, nakışı hazır tespihlere yapmanın daha kolay olduğunu lisana getirdi.
“Ayda 2-3 tespihi lakin yapabiliyorum”
Yaptığı birinci tespih modeline kıvrımlarından ötürü “Ahtapot” ismini verdiğini anlatan Çelebi, “Öncelikle daha evvelden belirlediğim deseni matkap yardımıyla Oltu taşından oluşan tespih tanelerinin üzerine oyuyorum. Daha sonra gümüş telini oyduğumuz bölgelere yerleştiriyoruz. Torna ve tesviye sürecinin akabinde da parlatma yapıp ipe dizerek kullanıma hazır hale getiriyorum. Ayda 2-3 tespihi lakin yapabiliyorum.” diye konuştu.
Nakış sanatının yanılgı kabul etmediğine işaret eden Çelebi, o nedenle çalışırken çok titiz ve dikkatli davrandığını söyledi.
Şu ana kadar en uzun müddet çalıştığı tespihin, örümcek ağı ve güvercin yuvası işlediği tespih olduğunu tabir eden Çelebi, üretiminin 48 gün sürdüğünü belirterek, şunları kaydetti:
“Tespihleri internet sitesinden satışa sunuyorum ve alıcılara kargo ile gönderiyorum. Yaptığım tespihler ortalama 10 bin ila 100 bin lira aralığında. Daha evvel yaptığım bir tespihi 50 bin liraya yurt dışından bir koleksiyoner almıştı. Yaptığım tespihler, yurt içinin yanı sıra Suudi Arabistan, Almanya, Avustralya, İngiltere ve Fransa üzere ülkelerden de alıcı buluyor.”
Çelebi, tespih üzerine 24 ayar altın, pırlanta, yakut ve zümrüt işlemeleri de yaptığını kelamlarına ekledi.
