Eşsiz Yapıtlar Hakkında Az Bilinen Bu 10 Bilgiyi Kesinlikle Okumalısınız!

Eiffel Kulesi’nin doruğunda Gustave Eiffel tarafından yalnızca kendisine özel olarak yapılmış küçük bir daire bulunmakta. Bugün içinde Edison ve Eiffel’in heykellerini barındıran oda ziyaretçilere açık.

Edward Munch’un “Çığlık” tablosu 20’inci yüzyılın ikonik çalışmalarından biri. Munch tabloya ilham veren şeyin arkadaşlarıyla yaptığı bir yürüyüş sırasında gökyüzünün birden kan kırmızıya dönmesi olduğunu söyler. Birden kendisini çok yorgun hissettiğini belirten Munch tabiatın adeta çığlık attığını duymuştur. Son derece gerçek bir betimleme. Endonezya’daki Krakatoa volkanı 1883 yılında patladığında gökyüzü tam da Munch’un betimlediği üzereydi. Patlamanın tesiri 2 gün sonra Munch’un yaşadığı bölgeye ulaştığında gazeteler güneşin batışı sırasında havanın kızıl bir yansımayla aydınlandığını yazacaktı.

Çabucak çabucak herkes Pisa kulesinin neden eğik olduğunu biliyor. Temeli sağlam değildi. Fakat Pisa Kulesi’nin mimarının kim olduğu belirsizliğini koruyor. Bunun en kıymetli sebebi kulenin imalinin 200 yıl sürmüş olması. Bir çok tarihçi Pisa Kulesi’nin Bonanno Pisano tarafından tasarlandığını tabir etse de daha güçlü bir aday kentin katedralini ve San Nicola Çan Kulesi’ni de yapan Diotisalvi isimli bir mimar.

Özgürlük Heykeli’nin ardındaki isim kölecilik aksisi ve siyasetçi Edouard de Laboulaye idi. Abraham Lincoln’un kölelik zıddı siyasetlerine büyük dayanak veren Laboulaye Özgürlük Heykeli’ni ABD’ye ikram ederken, özgürlük, demokrasi ve insanı zincirleyen her çeşitten köleliğin son bulmasını da kutlamak istiyordu. Bu yüzden Özgürlük Heykeli’nin ayakları altında kırılmış bir zincir bulunmaktadır. Yeteri kadar üstten bakarsanız insanların özgürlüğünü ve kurtuluşunu simgeleyen zincirleri görebilirsiniz.

Mısırlılar Sfenks’i tanrıları Horemakhet ile yahut egemenliğin simgesi olan yapay bir sakal kullanan Firavunlarla özdeşleştirmek için Sfenks’in imalinden sonra kendisine bir “sakal” taktılar. Bu sakalın 30’da biri kadarlık bir kısmı bugün British Museum’da sergilenmekte. Sakalın birtakım öbür modülleri da 1925 ile 1926 tarihlerinde bulundu ve korunuyorlar.

2007 yılında Giovanni Maria Pala isimli bir bilgisayar uzmanı ve müzisyen Da Vinci’nin meşhur yapıtı “Son Akşam Yemeği” tablosunda gizlenmiş notalar olduğunu ileri sürdü. Pala’ya nazaran şayet bir kişi yapıta 5 çizgi çeker ve İsa ile Havarilerinin ellerinin bulunduğu yerleri işaretleyip sağdan sola gerçek okursa ortaya bir müzik yapıtı çıkıyordu. 

Nitekim de Da Vinci yapıtlarında sağdan sola hakikat okunması halinde çözülebilen müzikal bilmeceler kurmayı seven bir insandı. Da Vinci müzesi müdürü Alessandro Vezzosi bu sebeple Pala’nın argümanının önemli olduğunu düşünüyor. Da Vinci’nin lir çaldığını ve birtakım müzikal enstrümanlar tasarladığını tabir eden Vezzosi, Son Akşam Yemeği tablosunda değerli bir harmoni olduğunu belirtirken bu harmoninin de müziğe işaret edebileceğine inandığını söylüyor.

Amerikan Deniz Kuvvetleriyle Kara Kuvvetleri köprünün yapılmasına baştan karşı oldukları üzere köprünün rengine de karşıydı.  O vakitler köprülerin hakim rengi gri, siyah yahut kahverengiydi. Ordu köprünün siyah ve sarı şeritlerle boyanmasını talep ediyordu zira sis çöktüğü vakit başka renklerde yapılacak bir köprü görünmez oluyordu.

Buna rağmen köprünün mimarı Irving Morrow’un diğer bir planı vardı. Morrow hem sorunu çözmek hem de ikonik bir manzara yakalamak için köprünün turuncu olmasına karar verdi. Bu sayede köprü hem siste gözüküyordu hem de mavi gökyüzü ile olağanüstü bir kontrast yakalamış oluyordu.

John Singer Sargent Madame X’in Portresi ismini verdiği çalışmayı yaparken meşhur olacağını biliyordu ancak böylesini ummamıştı. Tablo sergilendikten sonra büyük bir olay oldu. Tablonun birinci halinde Madame X’in sağ kolundaki askı aşağı gerçek düşmüş durumdaydı ve bedeninin kıymetli bir kısmı gözüküyordu. Eleştirmenler bu haliyle yapıtın “ahlaksızca” olduğunu tabir ederek Sargent’i yerden yere vurdular. Sargent tenkitlerden bunalarak İngiltere’ye dönme kararı aldı lakin burada da rahat edemedi. Ailesi Gautreau’lar da skandal nedeniyle utanç içindeydi. Sargent’ten tabloyu tekrar düzenlemesini istediler. En sonunda Sargent baskılara boyun eğip yapıtını “düzeltti” ve üstteki “iffetli” hale getirdi.

Rushmore dağında Thomas Jefferson, George Washington, Theodore Roosevelt, Abraham Lincoln’un devasa boyutlardaki heykellerinin yapıldığını ve yapıtın hala tamamlanmadığını biliyoruz lakin çok az insanın buradaki vakit kapsülünden haberi var. 

Yapıtın mimarı Gutzon Borglum bu anıt içerisinde Amerikan Bağımsızlık Bildirgesi ve Anayasa üzere Amerikan tarihine taraf veren tarihi döküman ve eşyaların da sergilenecğei bir vakit kapsülü yapılmasını da planlıyordu. 1941 yılında vefat ettiğinde bu hayalini gerçekleştirememişti. Lakin 1998 yılında Amerikan Bağımsızlık Bildirgesi, Anayasa, dağa heykelleri yapılan Amerikan Liderleri ile Borglum’un anılarını içeren dökümanlar titanyum bir kasanın içerisine konularak anıtın tamamlanmamış kısmına yerleştirildi. Bu “zaman kapsülü” dağın içerisinde binlerce yıl el değmeden kalacak.

Michalengelo ile Papa VII. Clementine Sistine Şapel’i duvarlarına yapılan “Kıyamet Günü” yapıtı yüzünden sözün tam manasıyla karşı karşıya geldiler. Papa duvarda kıyamet gününü simgeleyen bir eser istiyordu fakat Michalengelo biraz fazla liberal davranarak Hz. İsa, Meryem ve sayısız karakteri çırılçıplak, cinsel bölgelerini de apaçık göstererek çizmişti.

Papa’nın protokolden sorumlu yardımcısı Biagio da Cesena da Michalengelo’nun yapıtının iffetsiz olduğunu söyleyenlere katıldı. Cesena’ya nazaran bu fotoğraf bir kilisede sergilenmeye değil bir bar yahut hamamda sergilenmeye layikti, bu haliyle ya sansürlenmesi gerekiyordu ya da toptan yok edilmeliydi. Michalengelo Cesena’nın bu “geri kafalı” fikirlerine o kadar kızdı ki yeraltı ilahı Minos’un yüzü olarak Cesena’nın yüzünü resmetti. Üstelik bu yüze Cesena’nın aptallığını göstermek için devasa eşşek kulakları da ekledi. 1564 yılında fotoğrafın sansürlenmesine ve çıplak şahıslara pantolon giydirilmesine karar verildi. Fotoğraf uzun mühlet bu “yeni” haliyle sergilendi. 1993 yılında onarım sırasında fotoğrafın orjinal haline döndürülmesi de kabul edildi. 1564 yılında resme eklenen kısımlar silndikten sonra Michalengelo’nun Cesena’ya yaptığı son süpriz de ortaya çıktı. Cesena’nın yüzüne sahip Minos’un penisini kocaman bir yılan ısırmaktaydı.