İznik surlarındaki ‘devşirme’ taşlar dikkat çekiyor
BURSA – Bursa’nın İznik ilçesinin doğu ucunda yer alan Lefke Kapı’nın sol tarafındaki ‘devşirme’ tabir edilen kabartma figürler dikkat çekiyor.
İznik’in dört noktasındaki tarihi kapılar ve surlar turistlerin ilgisini çekmeye devam ediyor. M.Ö. 4. yüzyılda inşa edilmeye başlayan surlar, Roma ve Bizans bölümlerindeki yeni eklentilerle günümüze kadar geldi. Surlar, yaklaşık 4 bin 970 metre uzunluğuna sahip. Yüksekliği 10 -13 metre ortasında değişen surlarda yuvarlak ve kare formunda 114 burç bulunuyor.
İznik’in iki ana caddesinin kesiştiği noktadan bakıldığında dört ana kapı görülüyor. İstanbul, Lefke, Göl ve Yenişehir kapıları turistler tarafından en çok ziyaret edilen yerler ortasında geliyor. İznik’in doğusunda yer alan Lefke Kapı’da geçen yıl onarım çalışmaları tamamlandı. İstanbul Kapı ile büyük benzerliğe sahip Lefke Kapı’nın da kesin yapılış tarihi bilinmiyor. İznik’e dışarıdan girişte iki silindirik kulenin ortasında kalın mermer sütunların oluşturduğu, üst silmesi ağaçtan olan dikdörtgen kapı yer alıyor. Kapı üzerindeki kemerin içinin örüldüğü görülüyor. Ayrıyeten kapının sol tarafında ‘devşirme’, yüksek kabartma görünümü veren bir friz bulunuyor. Üzerinde bulunan insan figürleri çok sıkışık olarak gösteriliyor.
Sanat tarihçisi Doğan Özgün Kolaç, “Burası taç kapı olarak da geçiyor. Geçen yıl onarımı tamamlandı. Bu onarımların hoş olduğunu düşünüyorum. Burada bulunmamızın sebebi ise ‘devşirme’ tabir edilen materyal kullanılmasıdır. Öteki yerlerde de bunların örneklerini görebiliyoruz. Devşirme demek, aslına uygun yapılan yerden alınıp, öteki yerde kullanılmasıdır. Burada kullanılmasının sebebi gereç eksikliği ve savaşlarda tahribata uğrayan yerlerin güçlendirilmesi. Surlar savaşta ziyan görünce etrafta bulunan materyaller kullanıyorlardı” dedi.
Lefke Kapı’nın üzerindeki devşirme taşların bir lahit mezara ilişkin olabileceğini kelamlarına ekleyen Kolaç, “Burada iki modül kabartma materyal kullanılmış. Burada savaş sahnesi görüyoruz. Askerler ve ellerinde kalkanlar görülüyor. Yerde yaralı bir insan figürü var. Bir başkasında o periyoda ilişkin beşerler, hayvanlar, hayvanların yük taşıdığı görülüyor. Bu taşların asıl yerlerinin neresi olduğu belirli değil. Turizme kazandırıldıktan sonra buraya gelen beşerler bu taşları görünce şaşkınlıkla reaksiyon veriyorlar” diye konuştu.
Kaynak: İhlas Haber Ajansı / Samet Hakikat
