ESKİŞEHİR (AA) – Eskişehir‘de, Osman Bey’in 1288 yılında Doğu Romalılardan ( Bizans ) fethettiği Karacahisar Kalesi’nde yapılan hafriyat çalışmalarında beylikler periyodu ile padişahlar I. Murad, Yıldırım Bayezid, I. Mehmed ve II. Murad devirlerine ilişkin sikkeler bulundu.
Merkez Odunpazarı ilçesi hudutlarında yer alan Kacaşehir Mahallesi’nde bulunan Karacahisar Kalesi’nde birinci defa 1999’da, Osmanlı Beyliği’nin kuruluşunun 700’üncü yılında ünlü tarihçi Prof. Dr. Halil İnalcık öncülüğünde yüzey araştırması başlatıldı.
2000’den itibaren Anadolu Üniversitesi (AÜ) Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ebru Parman tarafından hafriyat niteliğiyle yürütülen çalışmalar 2012-2014 yıllarında AÜ Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erol Altınsapan başkanlığında gerçekleştirildi.
2020’den itibaren Kültür ve Turizm Bakanlığı ile AÜ iş birliğinde AÜ Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Kısmı Dr. Öğretim Üyesi Hasan Yılmazyaşar’ın başkanlığında yürütülen ve 8 Temmuz’da başlayan çalışmalarda, kale içindeki sarnıca yoğunlaşıldı.
Yılmazyaşar, AA muhabirine, hafriyat çalışmalarını Türk Tarih Kurumu uzmanları ve üniversite çalışanından oluşan 15 kişilik grupla sürdürdüklerini söyledi.
Bu yıl hafriyatları alandaki sarnıçta yürüttüklerini anlatan Yılmazyaşar şöyle konuştu:
“Karacahisar Kalesi’nin en kıymetli buluntu kümesini sikkeler oluşturuyor. Bunun yanı sıra seramik de çok değerli bir buluntu kümesi. Osmanlı’nın erken periyoduna dair çok değerli bilgiler sunuyorlar. Alanda değerli oranda sikke yoğunluğuyla karşılaşıyoruz. Kalede yüklü buluntu 1. Murad periyoduna tarihlendiriliyor. 1362 ila 1389 yılları ortasında Karacahisar Kalesi’nde çok ağır bir iskan olduğu anlaşılıyor. Bu değerli bir data. Kelam konusu devir Osmanlı’nın Balkanlar’a kadar fetih topraklarını genişlettiği bir süreç. Burada yüklü olarak Osmanlı’nın Germiyanoğlu ve Karamanoğlu beylikleriyle münasebeti ön plana çıkıyor.
Erken Osmanlı Devri’nde her padişaha ilişkin sikke kümesi olduğunu aktaran Yılmazyaşar, “Ön plana çıkan ve bizim için ender nitelikteki Karamanoğlu Mehmet Bey’in sikkesi, bilinen 2 ya da 3 örnekten biridir. Arkeolojik olarak da bugüne kadar bulunmuş tek örnek. Önünde çift başlık kartal motifinin olduğu Germiyanoğlu Beyliği’ne ilişkin bir sikke bulduk. Bu sikkede Kütahya darbından bahsediliyor. O devirde Kütahya isminin geçmesi açısından değerli bir sikke.” diye konuştu.
“Deniz çok denebilecek bir yerden sikkenin burada olması önemli”
Hafriyat Lideri Yılmazyaşar, Midilli Lordu olan Francesco II Gattilusio’ya ilişkin birkaç sikkenin karşılarına çıktığının altını çizerek, “Bu da arkeolojik olarak kıymetli bir tespittir. Zira o devirde Midilli Adası’nı yöneten Francesco II Gattilusio’nun Yıldırım Beyazıd’a fidye verdiğini biliyoruz. Bu sikke de Osmanlı coğrafyasında kullanıma girdiğini, ortak para kullanımı içinde yer bulduğunu göstermesi açısından değerli. Bu periyotta coğrafya olarak Karacahisar’a uzak bir deniz çok denebilecek bir yerdeki sikkenin burada olması değerli.” dedi.
Memlükler’e, Germiyanoğulları, Karamanoğulları, Aydınoğulları, Menteşeoğulları, Saruhanoğulları ve Aydınoğulları beyliklerine ilişkin sikkelerin de bölgede bulunduğunu anlatan Yılmazyaşar, bu bulguların beyliklerin kendi ortalarındaki ilgilerin, ticaretin, iktisadın, sosyokültürel ortamın temsili olarak karşılarına çıkarması açısından son derece kıymetli olduğunun altını çizdi.
Sikkenin ekonomik yoğunluğu gösteren bir araç olduğunu lisana getiren Yılmazyaşar şunları kaydetti:
???????”Karacahisar Kalesi’nde sikke, birinci hutbenin burada okunması ve Osman Gazi ismine birinci sikkenin burada basılmasıyla birlikte Osmanlı Beyliği’nin bağımsızlığını temsil eden bir olgu olarak karşımıza çıkıyor. Sikkelerin bu kadar ağır formda Karacahisar Kalesi’nde bulunması insan yoğunluğunu, bir ticaretin varlığını ve farklı kültürlerin birbiriyle olan etkileşimini gösteriyor. Bulunan sikkelerin neredeyse yüzde 90’ı Fatih Sultan Mehmed devrine kadar olan Osmanlı padişahlarına ilişkin.”
Yılmazyaşar, arkeolojik çalışmaların yanı sıra proje çalışmalarına da ehemmiyeti verdiklerine değinerek 2021’de kalenin 3 boyutlu modellemesi ve sanal gerçeklik çalışmasını yapmayı düşündüklerini kelamlarına ekledi.