BEYOĞLU, İSTANBUL (İHA) – Osmanlı mimarisindeki bu ayrıntılar ecdadın ahlakını gözler önüne seriyor
– Sivas‘ta 5 asırlık Kale Mescidinin duvarlarında yer alan Yitik ve Sadaka taşları ecdadın ahlakını gözler önüne seriyor
SİVAS – Sivas’ta 5 asırlık Kale Mescidinin duvarlarında yer alan Yitik ve Sadaka taşları ecdadın ahlakını gözler önüne seriyor.
16. yüzyılda Osmanlı periyodu padişahlarından 3. Murad’ın veziri Sivas Valisi Ali Beyoğlu Mahmud Paşa tarafından yaptırılan Kale Camii adeta vakte meydan okuyor. 1580 yılında inşa edilen ve hala kullanımda olan cami Sivas tarihi kent meydanında bulunuyor. Eşsiz mimarisi ile hayranlık uyandıran mescitte bulunan Yitik ve Sadaka taşları ise dikkat çekiyor. Yitik taşı geçmişte civarda kaybolan eşyaların bulunması halinde bulan kişinin götürüp kaybeden kişi tarafından alınması için bırakılan taş olarak biliniyor. Kökeni Selçuklulara kadar uzanan sadaka taşının ise gereksinim sahipleri için para bırakılan özel bir taş olarak kullanıldığı biliniyor.
Yüzyıllardır ayakta
Mevzu hakkında bilgi veren Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erdal Eser, yüzyılladır ayakta olan bu caminin hala kullanılıyor olmasından ötürü keyifli olduğunu belirterek, “Kale Cami 1580 yılında Sivas’ta inşa edilen Osmanlı yapılarının ortasında yer alıyor. Tek kubbeli, merkezi mekanlı yapılar ortasında sayabiliriz. Planının büyük bir ihtimalle İstanbul’dan gelmesi kelam konusu zira devrin mimar faaliyetleri göz önüne alındığında aslında her şey başşehirden yürütülüyor. Büyük bir ihtimalle de planı periyodun başşehri İstanbul’da hazırlanarak Sivas’a getiriliyor ve burada mahallî iş gücü ile gereç teknik gücü ile inşa ediliyor. Kale Camii hoş bir örnek, etrafının açılmış olması, daha görünür bir hale gelmiş olması meydanı süsleyen bir eser haline getiriyor kendisini. Hala da kullanılıyor olması çok büyük bir mutluluk” dedi.
Bu iki taş özellikleriyle dikkat çekiyor
Prof. Dr. Eser, yitik ve sadaka taşlarının özelliklerine dikkat çekerek, “Kale Cami’nin bir özelliği de Yitik ve Sadaka taşı bulunuyor olması. Ülkemizin ve kültürümüzün hoş pahaları ortasında fakat günümüzde bu kültür unutulmuş halde. Rastgele birisi bir şeyini kaybettiğinde, o kayıp şey bulunduğunda getirilip buraya konuluyor kaybeden kişi de gelerek kendisi alıyor. Bu bir toplumun pak karakterini gösteren çok hoş bedeller ve ayrıntılar ortasında yer alıyor. Sadaka taşı ise “veren el alan eli görmemeli”, “veren sağ eli sol el görmemeli” deniliyor kültürümüzde, bu nitekim hoş bir şey. Bir yardım yapma gücünde olan birisi o taşın üzerine yardımı her neyse bırakıyor, muhtaçlığı olan da bunu giderek alıyor. Avrupa’da başlayıp dünyanın değişik yerlerine yayılan bir anlayış “askıda” anlayışı, biz bu geleneği tarihimizde uygulamalı olarak yaşamışız ve uzun müddette yaşatmışız. Bu açıdan da Kale Cami hala o bedeli bünyesinde yansıtıyor ve gösteriyor olması nedeniyle bizim için özel bir ehemmiyet taşıyor” diye konuştu.
