Anadolu Üniversitesi (AÜ) Hoş Sanatlar Fakültesi Heykel Kısmı yüksek lisans öğrencisi Mustafa Tuğrul, eskimiş saat düzenekleri ve bisiklet kesimlerini hareketli heykellere dönüştürüyor.
Metalden mermere, mobilyadan toptan satış yapılan iş yerlerine çok sayıda faaliyet kolunda işletmenin bulunduğu Baksan Sanayi Sitesinde metal oluk üretimi yapılan bir dükkanda sanat yapıtları ortaya çıkarılıyor.
Lisans tahsili sırasında da metal heykellerle uğraşan Tuğrul, metal oluk üretimi yapılan işletmede kendisine ayrılan kısımda çeşitli eserler yapıyor.
Heykeldeki durağanlık algısını değiştirmek için eski saatlerin çarklarını, bisikletlerin pedalları ile zincirlerini ve kimi dişli kesimlerini kullanan Tuğrul, şimdiye kadar 10 hareketli heykel tasarladı. Tuğrul’un insan ile at, turna üzere hayvan figürlerinden oluşan yapıtları fuar ve stantlarda dikkati çekiyor.
Mustafa Tuğrul, AA muhabirine, atık metallerden figüratif heykeller yaptığını söyledi.
Çocukluğunda kendisine alınan oyuncukların içini merakla açtığını belirten Tuğrul, şöyle konuştu:
“Oyuncakların sistemlerini kurcalardım. Nasıl hareket ettiklerini, nasıl döndüklerini hesaplamaya çalışırdım. Bu uğraş daha sonra hoş sanatlar lisesine başlamamla fotoğrafla, sonrasında da heykelle daha profesyonel bir boyuta geçti. Heykelde durağan fikrini ve algısını biraz da yıkmak için hareketli yapıtları tercih ettim. Hareketli heykellerde de çoğunlukla atık gereçler kullanıyorum. Mutfak gereçleri, çatal, bıçak, kaşık… Onun dışında otomobil kesimleri, çarklar, dişliler, rulmanlar, bobinler çok fazla şey olabiliyor. Duvar saati modülleri… Onların içindeki pirinç sistemler çok hoşuma gidiyor. Çarklar ve dişliler, onların yerleşimleri, hesaplamalar, bunları heykelde kullanmak da farklı bir heyecan, zevk veriyor. Yıllardır aslında var olan bir mekanizmayı fonksiyonunun dışında, vakti göstermek yerine bir sanat yapıtı üzerinde görsel bir algıyla sunmak izleyici için de farklı oluyor.”
“Kinetik heykel yapmak mühendislik bilgisi de gerektiriyor”
Tuğrul, durağan heykele nazaran sanatseverlerden daha fazla ilgi gören kinetik heykelin son yıllarda ortaya çıktığına işaret etti.
Yaptığı kinetik heykelleri sanatseverlerin hareket ettirme imkanı bulduğunu anlatan Tuğrul, şunları kaydetti:
“Böylece heykele de müdahale etmiş oluyor aslında. Bunu seviyorum zira izleyici de o heykele katılıyor. Aslında kinetik heykellerin üretimi daha sıkıntı. Zira heykel bilgisi dışında mühendislik bilgisi de gerektiriyor. O makine kesimlerinin, çarkların, dişlilerin, zincirlerin yerleştirilmesinin hesaplamaları pek de kolay olmuyor. Bedenen yorgunluktan çok zihnen bir yorgunluğa girişmiş oluyorsunuz, kinetik heykel yaptığınız vakit. Çok fazla uğraşıyorum. Mekanik mühendisliği ile de ilgilenmek gerekiyor. Kimi modülleri hareket ettirmek için mekanik mühendisliği ile ilgili çeşitli tezleri ve makaleleri okuyorum. Bugüne kadar yaklaşık 10 kinetik heykel yaptım. İnsan figüründe yaptığım da oldu hayvan figüründe kullandığım da oldu. Aslında ikisi de kinetik heykel için çok yatkın.”
Tuğrul, büyük heykellerin ekseriyetle atık materyallerden yararlanıldığı için 1000’den fazla kesimden oluştuğuna değinerek, kinetik heykelleri çok büyük boyutta yapmadığından daha az modül kullandığını kelamlarına ekledi.
