ŞANLIURFA (AA) – Geçimlerini sağlamak için ilkbahar mevsiminde Şanlıurfa başta olmak üzere Güneydoğu Anadolu‘daki vilayetlerden yurdun dört bir yanına çalışmaya giden mevsimlik tarım emekçilerinin memleketlerine dönüş seyahati başladı.
Tarım alanlarının büyüklüğü açısından Konya ve Ankara’dan sonra üçüncü sırada yer alan Şanlıurfa’da tarımda makineleşmenin artmasının akabinde binlerce aile, geçimini sağlamak için mevsimlik personel olarak batı vilayetlerine gidiyor.
İlkbaharla birlikte konutlarını geride bırakan tarım çalışanları, başta Konya, Adana, Hatay, Malatya, Eskişehir, Ankara, Bursa, Manisa, Mersin, Niğde, Tokat, Osmaniye ve Amasya olmak üzere Türkiye’nin 58 vilayetine giderek tarım alanlarında çalışıyor.
Gittikleri yerlerde pamuk, yerfıstığı, soğan, sarımsak, kayısı, şeker pancarı, patates, çilek, biber, fasulye, ayçiçeği, karpuz, domates, elma, üzüm ve fındık üzere çeşitli eserlerin hasat yahut çapalama işlerini yapan emekçiler, çadırlarda güç koşullarda kalarak günlük 80-100 lira yevmiye için ağır mesai harcıyor.
Göçebe hayat süren mevsimlik tarım personelleri, gittikleri yerlerdeki işleri tamamladıktan sonra kent değiştirerek mevsimine nazaran ikinci, hatta üçüncü eserin hasadına katılıyor.
Yaşadıkları kente eylül ayıyla dönmeye başlayan çalışanlar için bu süreç kasım ortasına kadar sürüyor.
Şanlıurfa’da 163 bin kayıtlı mevsimlik tarım personeli var
Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) önlemleri kapsamında geçen yıl seyahat evrakıyla kent değiştirmelerine müsaade verilen mevsimlik çalışanlar, bu sayede kayıt altına alındı.
Şanlıurfa’da 163 bin kayıtlı mevsimlik tarım emekçisinin bulunduğu ve 58 vilayetteki ziraî faaliyetlere katıldıkları belirlendi.
“Mart başında memleketlerinden çıkıyorlar”
Harran Üniversitesi (HRÜ) Sosyoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şevket Ökten, AA muhabirine, tüm dünyada ve Türkiye’de mevsimlik tarım emekçilerinin ziraî üretim için büyük kıymet arz ettiğini söyledi.
“Yoğun emek gerektiren ziraî üretimin olduğu her yerde mevsimlik tarım çalışanlarını görmekteyiz. Meşakkatli bir iş. Mart ayı başında memleketlerinden çıkıyorlar, üretimin niteliğine, biçimine ve mevsimine nazaran Türkiye’nin birçok vilayetine gidiyorlar. Bizim de çalışmamızda 50’den fazla vilayet çıktı. Birtakım ailelerin durakları muhakkak, buradan çıkıp Malatya’da kayısı, sonra patates ve soğan işine gidiyorlar. Bu geri dönmeyle sonuçlanırsa kasım ayına kadar devam eden bir süreç. Son vakitlerde yıl uzunluğu, 2 yıl, 3 yıl, hatta oraya yerleşme biçiminde bir dönüşüm geçirdi. Niteliklerine sosyolojik olarak baktığımız vakit genelde eğitim oranı düşük, rastgele bir mesleği olmayan beşerler olduğu ortaya çıktı. Okuryazar olmayan oranı yüksek. Büyük bir kısmının, hatta yüzde 90’a yakınının yetişmiş bir işinin olmadığı, olanların da gündelik seramik, inşaat personelliği tipinde meslek sahibi olduklarını tespit ettik.”
Prof. Dr. Ökten, “Görüştüğümüz insanların büyük bir kısmı, ailesi bu işi yaparken doğduğu için kendisini bu işin içerisinde bulduğunu ve münasebetiyle kendisi de eli iş meblağ yaşa geldikten sonra da devam ettiğini görüyoruz. Ailecek gidiyorlar, büyük oranda çekirdek aile tipine rastladık.” dedi.
En fazla mevsimlik emekçi Şanlıurfa’dan gidiyor
Mevsimlik emekçi sayısının vilayette fazla olmasının birçok sebebi bulunduğunu, bunlardan en değerlisinin toprak mülkiyeti işletme biçimi olduğunu aktaran Ökten, “Topraksız kısmın en yüksek olduğu yer Güneydoğu Anadolu, diğerinin toprağında çalışmak zorunda olan kesitin en yüksek olduğu vilayet de Şanlıurfa’dır. Öteki vilayetlere nazaran toprak mülkiyetindeki dengesizliğin fazla olması, topraksız kesitin en fazla olması kıymetli etkenlerden biridir.” değerlendirmesinde bulundu.
“Geçimimizi sağlamak için gittik”
Aksaray’ın Ortaköy ilçesinde ziraî üretimi tamamlayan 5 çocuklu Aslantay ailesi, kaldıkları çadırı ve eşyaları kiraladıkları minibüse yerleştirerek Şanlıurfa’nın Harran ilçesinde kırsal Taylıca Mahallesi’ndeki meskenlerine döndü.
Cuma Aslantay, yakınlarının vasıtasıyla Ortaköy’de iş bulduklarını ve 2 yıldır mevsimlik tarım çalışanı olarak gittiklerini anlatarak, “Mayıs ayında ailemle bir arada 7 kişi, Aksaray Ortaköy’e gittik, pancar ve kabak çapasını yaptık. Geçimimizi sağlamak için gittik, 4 ay orada kaldık, artık de konutumuza geldik. Burada pamuk işini yapacağız, öbür gelirimiz yok. Orada çadırda kalıyorduk, fırtına, yağmur çamur demeden geçiniyoruz.” dedi.
Aslantay, yaklaşık 4 ayda 20 bin lira kazandıklarını, 4 bin lirasını yol masrafı olarak harcadıklarını, kalan parayla geçineceklerini söyledi.
“Okul vakti olunca geldik”
Akrabaları ve 10 kişilik ailesiyle Aksaray’da çalıştıktan sonra konutuna dönen Hikmet Aslantay da geçimleri için gurbete gittiklerini lisana getirdi.
Geçmiş yıllarda tek başına para kazanmak için farklı kentlere gittiğini anlatan Aslantay, “Daha evvel tek başıma gidiyordum, çocukları götürmüyordum. Tek başıma yetiştiremiyorum, bana yardım etsinler diye çocuklarımı götürdüm, birlikte çalıştık. Burada işimiz yok. Orada işimiz bitti, okul vakti olunca geldik. Çocuklar okula gitmek istiyorlar.” diye konuştu.
Ayşe Aslantay ise eşi ve çocuklarına tarlada yardım ettikten sonra çadırda yemek ve paklık işlerini yapmak zorunda kaldığını, konutundan ve akrabalarından uzakta yaşamanın çok sıkıntı olduğunu aktardı.
#Koronavirüs aşısı yaptırdınız mı?
— Haberler.com (@Haberler) September 17, 2021
