Mersin’de, Soli Pompeipolis Antik Kenti’ndeki arkeolojik hafriyatlarda, Helenistik Devir’in ünlü gök bilimcisi ve şairi Aratos’un anıt mezarının tüm çizgileriyle ortaya çıkarılmasına tartı verildi.
Milattan sonra 2. ve 3. yüzyılların kıymetli limanlarından biri olan, binlerce yıllık sütunları günümüze kadar korunan Mezitli ilçesindeki antik kentte, Kültür ve Turizm Bakanlığının öncülüğündeki arkeolojik çalışmalara tekrar başlandı.
Dokuz Eylül Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Müzecilik Kısmı Lideri Prof. Dr. Remzi Yağcı başkanlığındaki 10 kişilik takımla yürütülen hafriyatlar, Helenistik devrin ünlü şairi ve gök bilimci Aratos’un anıt mezarının bulunduğu bedellendirilen, sütunlu caddenin yanındaki alanda ağırlaştırıldı.
Yağcı, AA muhabirine, Aratos’un, filozof, matematikçi ve astronom kimliğiyle de öne çıktığını belirterek, “Aratos, kendi devrinin en ünlüleri ortasında. Bu ününü de günümüze kadar sürdüren değerli bir kişi. Astronominin babası ve şair, ayrıyeten da Soli doğumlu. Aratos, Orta Makedonya’daki Pella’da ölse de buranın doğum yeri olması münasebetiyle bir anıt mezar yapılmış. Bu nedenle kıymetli bir anıt. Bir yerde de aidiyet hissini gösteriyor ve bu hisle günümüze bir ileti veriyor.” dedi.
“Gravürler içerisinde bir lahit olduğu gözüküyor”
Anıt mezarın yerinin bulunması sürecine de değinen Yağcı, “Anıt mezar, 19. yüzyılın gezginlerince fark edildikten sonra uzun yıllar toprak altında kalmış. Gravürler içerisinde lahit olduğu gözüküyor. Bu nedenle de paleograf Victor Langlois tarafından Aratos’un mezarı olarak isimlendirilmiş. Sonrasında da Ghevont Alishan tarafından mezarının yeri ölçekli plan üzerinde işaretlenmiş. Burası krater görünümlü bir yer, anıtsal bir yapı. Sembolik bir manası var. İşlevsel olarak çok pratik bir bina değil fakat anıtsal ve sembolik öne taşıyor. Gaye öncelikli olarak burayı restore etmek.” tabirlerini kullandı.
Prof. Dr. Yağcı, Soli Pompeipolis Antik Kenti ile anıt mezarı bir bütün halinde arkeoloji dünyasına kazandırmayı istediklerini vurgulayarak, şöyle konuştu:
“Soli Pompeiopolis, Helenistik Devir’de en parlak vaktini yaşamış, varlıklı bir kent. Roma Devri’nde de bu gelişmiş kent özelliğini sürdürmüş. Bilhassa 2. ve 3. yüzyıldan kalan anıtsal bir sütunlu caddesi var ve limana bağlanıyor. Bu özelliğiyle Doğu Akdeniz için çok kıymetli bir liman kenti. Biz bu bütünlüğü açığa çıkarmak istiyoruz. Birtakım kamulaştırmalarla bu anıtsal yapılar ortasındaki kontakları kurmak ve burayı gezilebilir hale getirmek istiyoruz. Hafriyatın da maksadı bu.”
Anıt mezarın bulunması için başlatılan çalışmaların arkeoloji dünyasına heyecan getirdiğini aktaran Yağcı, “Bu hafriyat döneminde biz Aratos’un mezarı üzerinde yoğunlaştık. Emelimiz, 19. yüzyıl gezginlerince Aratos’un anıtsal mezarı olarak isimlendirilen bu yapının gerçek niteliğinin ortaya çıkarılması ve arkeolojik olarak hafriyatın bitirilmesi. Onarım ve restitüsyon projelerini hazırlanıp burayı dünya çapında bir ziyaret merkezi haline getirmek istiyoruz.” dedi.
“Yapının birinci olarak bilgisayar ortamında tamamlanması amaçlanıyor”
Mersin Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Deniz Kaplan da çalışmaları eylül ayına kadar sürdürmeyi hedeflediklerini belirterek, yapının hem planını hem de üst cephesini anlamak için içerisindeki taşları çıkardıklarını söyledi.
Çalışmanın, mümkün bir onarıma da yararlı olacağına işaret eden Kaplan, “Çıkarılan taşları evvel numaralandırıyoruz, akabinde da numarasına nazaran taş tarlasına kaldırıyoruz. Bunların hepsi onarımın altyapı çalışmalarını oluşturuyor. Bundan sonraki süreçte ele geçirilen datalardan yola çıkılarak yapının birinci olarak bilgisayar ortamında tamamlanması amaçlanıyor. Akabinde da eldeki datalar uygun olursa biz yapıyı restore etmeyi planlıyoruz.” dedi.
Kaplan, antik kent, sütunlu cadde ve limanı bir bütün olarak ele aldıklarını söz ederek, Aratos’un anıt mezarının da bu bütünün bir modülü olduğunu kelamlarına ekledi.
Kaynak: Anadolu Ajansı / Sezgin Pancar
