SULUSARAY, TOKAT (AA) – Tokat‘ın Sulusaray Sebastapolis Antik Kenti’nde 3 yıl ortadan sonra başlayan hafriyat çalışmaları devam ediyor.
Tokat kent merkezine 69 kilometre uzaklıktaki Sulusaray ilçesinin altında yer alan antik kentin ortaya çıkarılması için Tokat Müze Müdürlüğünce 1986’da sondaj kazılarıyla başlayan çalışmalar, sonraki yıllarda kurtarma hafriyatı biçiminde 1991’e kadar devam etti.
1991’de orta verilen çalışmalara 2013 yılında tekrar başlandı.
Son 3 yıldır kâfi kaynak bulunamadığından yapılamayan hafriyat çalışmalarına, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Akın Temür’ün danışmanlığında 25 kişilik takımla eylül ayında yine başlandı.
Roma İmparatoru Trajan vaktinde MS 98-117 yıllarında Pontus Galaticus ve Polemoniacus eyaletlerinden ayrılarak Kapadokya eyaletine dahil edilen antik kentin o devir geçiş yolları üzerinde bulunması ve günümüzde de kullanılan termal kaynaklar sayesinde 2 bin yıl kadar evvel Karadeniz‘in en büyük 5 kentinden biri olduğu belirtiliyor.
Periyodunda çok az kentin sahip olduğu, zenginliğin göstergesi olarak para basma yetkisi bulunan Sebastapolis, büyük savaşlar, yıkımlar, afetler ile geçiş yollarının değişmesi sonucu eski kıymetini kaybetti ve vakitle da unutuldu.
Vakitle üzerinde yerleşimler kurulan antik kentin büyük kısmı günümüzde Sulusaray ilçesinin altında yer alıyor.
Yaklaşık üç bin yıllık geçmişe sahip Sebastapolis Antik Kenti’nin yine gün yüzüne çıkarılması için üzerindeki yapıların kamulaştırılması gerekiyor. Üzerinde yerleşim olması nedeniyle antik kentte hafriyat çalışmaları yavaş ilerliyor.
Doç. Dr. Akın Temür, AA muhabirine, antik kentte kilise kısmında hafriyat çalışmasını sürdürdüklerini belirtti.
Şu anki kazıların Vilayet Özel Yönetimi, Kaymakamlık ve Belediyenin dayanakları ile yürütüldüğüne işaret eden Temür, “Burada birkaç gün evvel iki yetişkin ve bir çocuğa ilişkin iskelet bulduk. Elde edilen izlerden buranın gömü alanına dönüştürüldüğü görülüyor. Kentin büyük bir kısmı çağdaş yapının altında. Antik kent binlerce metrekare alanı kaplayan bir yer. Karadeniz’in en büyük Roma kentlerinden birisi. Hafriyat çalışması bu yıl için 28 gün destekleniyor. Bu müddet kâfi değil. Bu hafriyatın 3 ay yürütülmesi gerekiyor. Yetkililerden takviye bekliyoruz. İlerleyen yıllarda kentin daha geniş kısmını kazmayı planlıyoruz.” dedi.
Antik kentin gün yüzüne çıkmasının yıllar süreceğini vurgulayan Temür, “Efes Antik Kenti 150 yıldır kazılıyor, çok büyük bir bütçeyle kazılıyor. Tahminen 250-300 personelle kazılıyor. Biz 25 kişilik bir grubuz. Sulusaray küçük bir ilçemiz, imkanlarımız da sonlu. Maddi imkanlar arttıkça kentin daha geniş kısmını kazmayı planlıyoruz. İş adamlarının, milletvekillerinin ve yetkililerin takviyesi gerekiyor. Hafriyat alanları genişlesin ve antik kent daha çabuk ortaya çıksın.” diye konuştu.
“İki yapı gün yüzünde; biri hamam başkası de kilise”
Sebastapolis Antik Kenti’nin ortaya çıkarılmasının hem bölgenin turizmi açısından hem de arkeolojik açıdan epey değerli olduğunu vurgulayan Temür, şöyle devam etti:
“Bu biçimde korunmuş durumda Karadeniz’de çok kent yok. Ege ve Akdeniz’de birçok antik kent var. Yerleşim 5 metrelik dolgunun altından çıkıyor. Kilisenin üçte birini görüyoruz, üçte ikisi binaların ardında. Başka yapılar büsbütün toprağın altında. İki yapı gün yüzünde; biri hamam başkası de kilise. Kilisenin altında da Roma periyoduna ilişkin kalıntılar geliyor. Her devir buranın kullanıldığını ortaya koyuyor. Buranın altından muhtemelen bir tapınak çıkacak. Birebir biçimde kentin tiyatrosu, agoraları, gymnasiumları (Antik Yunanistan’da halka açık yarışlara katılan atletlerin vücut eğitimi için düzenlenmiş, etrafında revaklı avlular bulunan büyük bina) hepsi kazılmayı bekliyor.”
En büyük sorun antik kentin üzerindeki yapılar
Üzerindeki yükselen yapılar yıkılmadan antik kentin ortaya çıkarılamayacağına işaret eden Temür, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Kent Türk yönetimine geçtikten sonra küçük bir yerleşim olarak devam ediyor. Sulardan ötürü Sulusaray ismini alıyor. Antik çağda da hamam yapısının olması o periyotta de yeniden ılıca fonksiyonunun olduğunu gösteriyor. Yerleşim direkt antik kentin üzerine kurulmuş durumda. Kerpiçten meskenler. Sit alanı olduğu için birçoğu terk edilmiş durumda. Sit alanına rastgele bir müdahale edilemiyor. Peyderpey kamulaştırılırsa hafriyat alanı genişlemiş olacak. Bu kamulaştırılan meskenlerden kimileri önümüzdeki yıllarda yıkılacak.”