Sultan II. Abdülhamid devrinde inşa edilen İzmit Saat Kulesi 121 yıldır görkemini koruyor
Çan sesi ile karışmaması için özel tonla üretilen kadranı asırlara meydan okuyor
KOCAELİ – Kocaeli’de 121 yıl evvel Sultan II. Abdülhamid’in tahta çıkışının yıl dönümünde inşa edilen İzmit Saat Kulesi, ihtişamıyla yıllara meydana okuyor. Sarsıntı ve yangın üzere birçok badire atlatarak bugüne ulaşan kule, çan sesi ile karışmaması için özel tonla çalan ve hala özgünlüğünü koruyan saat kadranıyla da dikkat çekiyor.
Osmanlı İmparatorluğu’nun 34. padişahı Sultan II. Abdülhamid’in tahta çıkışının 25. yıldönümü anısına 1900-1901 yılları ortasında inşa edilen İzmit Saat Kulesi, tanıklık ettiği tarih, yangın, sarsıntı ve atmosferik olaylara karşın ayakta kalmayı başarabilen yapıtlardan birisi olarak biliniyor. İzmit’in vazgeçilmez ögelerinden biri olan 24 metre yüksekliğindeki kule, ihtişamıyla görenlerde hayranlık uyandırıyor. Mimarisinde farklı devirleri barındıran kule, süsleme ve bezemeleriyle, ince uzun külah yapısıyla da dikkatleri üzerine topluyor.
İzmit, Roma’ya 1000 yıl başşehirlik yaptı
İzmit’in (Kocaeli) korunaklı doğal limanları sayesinde M.Ö. periyottan bu yana çok fazla talep gören yerleşim yeri olduğunu belirten İzmit Belediyesi Kültür ve Toplumsal İşler Müdürlüğü Müdür Vekili ve birebir vakitte arkeolojik hafriyatlarda restoratör-konservatör olarak misyon yapan Ceren Cömert, “İzmit, sonrasında M.Ö. 284’de Diocletianus’un tahta geçmesiyle birlikte Roma imparatorluğuna 46 yıl başşehirlik yapmış bir kenttir. İzmit, Roma imparatorluğuna İtalya’nın Roma kentinden farklı olarak 1000 yıl başşehirlik yapmış 4 kentinden biridir ve en büyük kentidir. Geçirdiği birçok yıkıcı sarsıntılar ve yangınlarla birlikte kent ihtişamını kaybetmeye başlasa da, Bizans, Osmanlı ve Cumhuriyet periyodunda de faal olarak hareketliliğini sürdürmüştür” dedi.
Kendi devrinde inşa edilen kıymetli yapıtlardan
‘Kentin simgesi’ olarak tanımlanan saat kulesinin, kent merkezinde körfeze hakim yamaçta konumlandırıldığına dikkat çeken Ceren Cömert, “Saat kulesinin çabucak gerisinde, İstanbul dışındaki birinci ve tek av köşkü olan Kasr-ı Hümayun bulunmaktadır. Saat kulesi, 1900-1901 yılları ortasında İzmit Mutasarrıfı Musa Kazım beyefendi kontrolünde, İzmit Belediyesi tarafından inşa edilmiştir. Saat kulesinde çalışan ustalardan birinin rivayete nazaran Ermeni asıllı bir taş ustası olduğu bilinmektedir. Saat kulesinin mimari projesini Vedat Tek çizmiştir. O yüzden de kendi devrinde inşa edilmiş neoklasik üsluptaki kıymetli yapıtlardan biridir” diye konuştu.
“Ender saat kadranlarından biridir”
Saat kulesinin kara planla inşa edildiğini, 4 katlı olduğunu kaydeden Cömert, “İlk katının üç tarafı çeşme ve sebillerle çevrilidir. Sebillerin çabucak üstünde mermer kabartmalı ay yıldız ve çelenk süslemelerini görürüz. Bunlar sanat tarihi açısından da ehemmiyet taşımaktadır. İkinci katında bulunan mimari ögelere baktığımızda sütunlar ve bezemeler dikkat çekmektedir. Üçüncü katında da pencereler var. Birebir vakitte burada saat kulesine çıkış noktasındaki merdivenler mevcuttur. Dördüncü katında ise 80 santim çapında saat kadranını görürüz. Bu saat kadranı inşa edildiği periyottan bu yana özgünlüğünü koruyan Türkiye’deki nadir saat kadranlarından biridir” halinde konuştu.
Saatin çalış formu, özel tonda geliştirildi
Saat kadranının ustasının Mustafa Şem’i Pek olduğunun altını çizen Müdür Vekili Ceren Cömert, “Mustafa Şem’i Pek, saatin kadranını yaptığı mühlet içerisinde saatin ‘gong’ sesinin, çan sesi ile karıştırılmaması için özel tonda üretim yapmıştır. Saat, günümüzde de özgün çalış halini korumaktadır. O yüzden değerli eserdir” tabirlerini kullandı.
“Depremden, atmosferik olaylara kadar mesken sahipliği yapmıştır”
Cömert, Türkiye’deki saat kulelerinin Sultan II. Abdülhamid’in tahta çıkışının 25. yıl dönümü anısına inşa edildiğini tabir ederek, saat merakı olan Abdülhamid’in bu kapsamda halkı saatle buluşturduğunu kaydetti. İzmit Saat Kulesinin ‘kentin simgesi’ olarak adlandırıldığının altını çizen Cömert kelamlarını şöyle tamamladı: “Körfezden hem deniz, hem de kara yoluyla geçtiğimizde en net görülen simgelerden birisi saat kulesidir. Tıpkı vakitte 1900 yılından bu yana özgün yapısını koruyan nadir saatlerden biridir. İzmit simidiyle, saat kulesiyle ve pişmaniyesi ile ünlüdür. İzmit Saat Kulesi mimari eserler ortasında birçok sarsıntıya, yangına, doğal atmosferik olaylara konut sahipliği yapmış saat kulesi olma açısından da özellik göstermektedir.”
SON SARSINTILAR: Türkiye ve dünyadan son dakika zelzeleler listesi.
Kaynak: İhlas Haber Ajansı / Huriye Ferah Vanlı
