Çanakkale’nin merkeze bağlı Tevfikiye köyü sonlarında bulunan ve 5 bin 500 yıllık geçmişe sahip Troya Antik Kenti’nde, 150 yıl evvel hafriyat yapan Heinrich Schliemann’ın verdiği tahribatlar günümüzde giderilmeye çalışılıyor.
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütünün (UNESCO) Dünya Kültür Mirası Listesi’nde bulunan, açık hava müzesi niteliğindeki Troya Antik Kenti’ndeki hafriyat çalışmaları tarihe ışık tutuyor.
Resmi hafriyatları 150 yıl evvel başlayan bölge, pek çok arkeolojik keşfe konut sahipliği yaptı.
5 bin yıldan daha eski bir tarihe sahip Troya Antik Kenti girişinde bulunan ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından 18 Mart 2019’da açılan 12 bin 750 metrekare kapalı alana sahip Troya Müzesi de ziyaretçilerini geçmişe götürüyor.
Kültür turizminin beğenilen adreslerinden olan antik kent burada bulunan yapıtlarla kültürel mirasa katkı sunuyor.
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi ve Troya Antik Kenti Hafriyat Heyeti Lideri Prof. Dr. Rüstem Aslan, AA muhabirine, UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’nde yer alan ve 5 bin 500 yıllık bir tarihi geçmişe sahip olan kentte, Kültür ve Turizm Bakanlığının müsaade ve takviyesi, Türk Tarih Kurumu ve ana sponsor İÇDAŞ AŞ’nin sağladığı imkanlarla kazılara devam ettiklerini söyledi.
Troya’nın birinci kere 1863’te Frank Calvert tarafından kazılmaya başlandığını, resmi kazıların ise 1871’de birinci olarak Heinrich Schliemann, daha sonra Dörpfeld ve Blegen tarafından yürütüldüğünü aktaran Aslan, antik kentin, dünyadaki arkeolojik çalışmaların değerli alanlarından biri olarak kabul edildiğini hatırlattı.
Prof. Dr. Rüstem Aslan, kentteki kazıların 12 ay boyunca devam ettiğini söz ederek, şöyle konuştu:
“Biz 12 ay boyunca, tüm yıl çalışıyoruz ancak, faal hafriyata haziranda başladık. Troya 150 yıldır kazılıyor. Bu 150 yıl içinde pek çok tartışma, pek çok keşif, arkeolojik manada da çok kıymetli olaylar oldu. 1871’de başlayan Schliemann’ın resmi hafriyatları sırasında, hem ören yerine verdiği bir tahribat kelam konusu hem de ören yerindeki buluntuları çalıp götürmesi iki büyük hadise. Burada, o dönemki kazıların sonrasında bilhassa 1930’lu yıllardan itibaren Dörpfeld ve Blegen 1988’e kadar hafriyat yapıyor. Sonrasında da 1988’de başlayıp 2005’te vefat edinceye kadar Troya Hafriyat Başkanlığını yürüten Manfred Osman Korfmann’ın yaptığı çalışmalar var. Biz şu anda daha çok Schliemann devrindeki tahribatların giderilmesi için çalışma yapıyoruz. Ayrıyeten onun ortadan kaldırdığı, bizim birtakım arkeolojik sıkıntıları anlamamız açısından kıymetli alanlarda hafriyatlar yapıyoruz.”
“Burada Schliemann üstten aşağıya höyüğü keserek, tahrip ederek 1872’de burayı kazıyor. Buradaki buluntuları ve 1872’den sonraki buluntuları da buradan çalıp götürüyor. Biz burada 150 yıl sonra, bilhassa Troya 2 kalesi olarak tanımlanan, tahminen de Troya periyodunun en güçlü kenti olarak tanımlayabileceğimiz alanda tahribatları gidermeye çalışıyoruz.
Burada onarım ve konservasyon ön çalışmalarını yapıyoruz. Birebir vakitte arkeolojik manada tahrip ettiği yerdeki birtakım tarihlendirme sıkıntılarını da buluntularla açıklamaya çalışıyoruz. Yani şunu net olarak söyleyebiliriz, 150 yıl sonra bile Schliemann’ın verdiği tahribatları görmek mümkün. ve bizim emelimiz da bu sene onarım ve konservasyon ön çalışmalarını gerçekleştirmek. Fakat birebir vakitte buradaki kimi arkeolojik tarihlendirme ve buluntularla ilgili sıkıntıları da yeni hafriyat datalarıyla açığa çıkarıp yayınlamak.”
“Troya Müzesi bu topraklardan giden eserler için en uygun yer”
Rüstem Aslan, Schliemann’ın hem kalıntıları ortadan kaldırdığını hem bölgeyi yıktığını tabir ederek, şunları anlattı:
“Şunu da söyleyebilirim ki, her hafriyat periyodunda ortaya çıkardığı bir sonuç kelam konusu. Schliemann bu tahribatları yapıyor, o periyot 19. yüzyıldaki tartışmalarda artık Hisarlık’ın Troya olduğu kabul ediliyor. Ancak o tahribatlar gerçekleşmiş oluyor. Bu yanılgısını da kendisi daha sonraki yıllarda anlıyor. Troya’da aslında pek çok dönüm noktası var. Bizim 1988’de Korfmann hocayla başlayan hafriyatlarda, 1996’da Troya Tarihi Ulusal Parkı olması, 1998’de ören yerinin dünya kültür mirası listesine girmesi ve onun sonrasında gördüğümüz bir hayal vardı, ‘Troya Müzesi’, bu hayal Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından yapılan resmi açılış ile gerçekleşmiş oldu. ve böylece şunu söyleyebiliyoruz, artık Troya Müzesi bu topraklardan giden yapıtların dönmesi için en uygun yer ve bu yapıtların geri dönmesini bekliyor.”
Kaynak: Anadolu Ajansı / Burak Akay
