MEHMET ÇETİN – Karamanoğlu Mehmet Bey’in 742 yıl evvel verdiği ve böylelikle Türkçenin birinci defa resmi lisan kabul edildiği fermanın yıl dönümü 13 Mayıs, Karaman’da Türk Lisan Bayramı olarak kutlanıyor.
“Türkçenin başkenti” olarak bilinen vilayette, Karamanoğlu Mehmet Bey’in 1277’deki “Şimden girü, hiç kimesne, kapuda, divanda, mecliste ve seyranda, Türk lisanından gayrı kelam söylemeye… (Bugünden sonra hiç kimse, dergahta, divanda, mecliste ve sarayda, Türkçeden diğer lisan konuşmayacaktır.)” fermanı ışığında gerçekleştirilen etkinliklerde, lisanın ehemmiyeti ve korunmasına işaret ediliyor.
Etkinlikler, bu yıl da Ermenek ilçesi Balgusan köyünde Karamanoğlu Mehmet Bey’in türbesinin ziyaret edilmesiyle başlayacak.
Daha sonra köy meydanında 742 yıl evvel Karamanoğlu Mehmet Bey’in yayımladığı fermanın okunacağı açılış merasimi gerçekleştirilecek.
Etkinlikler kapsamında ayrıyeten Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesinde (KMÜ) panel düzenlenecek.
“Türkçe günümüzde en güçlü periyodunu yaşıyor”
KMÜ Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. İdris Nebi Uysal, AA muhabirine yaptığı açıklamada, bir sefer daha Türk Lisan Bayramı’nı kutlayacak olmanın coşku ve heyecanını yaşadıklarını söyledi.
Türkçenin bugün en güçlü devrini yaşadığını vurgulayan Uysal, “Türkçe için bir varlık sorunu, gelecek telaşı asla yok. Dünyanın çabucak her köşesinde milyonlarca insan tarafından konuşulması, her gün bu lisanla çok sayıda edebi, ilmi, felsefi eser üretilmesi hem Türkçenin pozisyonunu güçlendiriyor hem de onu geleceğe taşıyor. Türkçe günümüzde eğitim başta olmak üzere her alanda faal kullanılıyor.” diye konuştu.
“Türkçenin değil, Türkçe konuşanların sorunları”
Lisanı yaşatanın da öldürenin de zenginleştirenin de kısırlaştıranın da kullanıcılar olduğuna dikkati çeken Uysal, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Dilimizin birtakım problemlerle karşı karşıya olduğunu da söylemek lazım. Aslında bunlar Türkçenin değil, Türkçe konuşanların sıkıntıları. Temelinde de Türkçe öğretimindeki yetersizlik, bilgisizlik ve ana lisan şuurundan mahrumluk yatıyor. Eğitim, anne karnında başlayan ve temelleri okul öncesi çağda ailede atılan bir süreç. Okullar ise bu sürecin akademik bilgiyle geliştirildiği ortamlar. İşte bu noktada başta ailelere ve eğitimin her kademesindeki öğretmenlere büyük vazife düşüyor. Öğretmen ve akademisyen seçiminde son derece titiz davranmak durumundayız. Bireylere ana lisan şuurunun ve lisan zevkinin kalıcı formda yerleştirilebilmesi için akademisyen ve öğretmen adaylarına Türkçe yetkinlik imtihanının yapılmasını öneriyoruz.”
– İş yeri isimleri ile eser isimlerindeki yabancılaşma
Neredeyse her lisan üzere Türkçenin de “İngilizce tehdidi” ile karşı karşıya olduğunu belirten Uysal, “İngilizce yahut diğer lisanlardan söz alışverişi elbette olacaktır. Lakin bizi üzen ve düşündüren, Türkçede karşılığı varken, Türkçenin imkanlarıyla söz edebilmek mümkünken Türkçe olmayan sözlere, söz biçimlerine müracaat etmektir.” dedi.
Uysal, diğerlerinin niyeti, hissi, bakış açısıyla örülmüş anlatımları tasvip etmediklerini anlatarak, “Bu yaklaşım, hem irtibat hem de kimlik sorunu yaratıyor.” değerlendirmesinde bulundu.
İş yeri ile eser isimlerinde görülen yabancılaşmanın rahatsız edici boyutlarda olduğuna işaret eden Uysal, şu sözleri kullandı:
“Ürünü Türkiye’de üretiyoruz, her şeyi Türkiye’ye ilişkin, üretenler Türk lakin eser yabancı sözle sunuluyor. Bu bizi rahatsız ediyor. Türkçe ile ilgili hassasiyetimizin her manada üst düzeyde olması gerekir. İsmine ‘yabancılaşma, kirlenme, yozlaşma’ ne derseniz deyin, bu tablo kimi insanları hiç rahatsız etmiyor. Bunun nedeni de lisan şuurunun olmayışı. ‘Bu topraklardan ikinci bir Mehmet Beyefendi çıkar mı’ diye düşünüyoruz. Türkçe hepimizin meskeni. Kendimizi en inançta hissettiğimiz yer. Onu korumak, konutumuzu, yurdumuzu korumak üzeredir. Türkçeyi korumak demek, aslında kendimizi korumak demektir.”
“Çok az söz kullanıyoruz”
Türkçenin 700 binin üzerinde sözle çok varlıklı bir lisan olduğunu vurgulayan Uysal, şunları kaydetti:
“Günlük hayatımızda çok az söz kullanıyoruz. Okuma alışkanlığımız yok. Bugün Türkçe olarak her şeyi söz edebilmek mümkün. Türkçenin bu imkanı ve gücü var. Bizim öteki lisandan söz almaya gereksinimimiz yok. Türkçenin imkanlarını kullanmak suretiyle her alanda kendimizi eğitimde, edebiyatta, sanatta, bilimde tabir etme imkanına sahibiz. Okuma alışkanlığımızın gelişmesi, Türkçe kelam varlığımızın gelişmesini sağlayacak, günlük hayattaki kısır döngünün etrafından çıkmış olacağız. Hayatımızı belirli başlı sözlerle sonlandırmak, niyetimizin çerçevesini sonlandırmak manasına geliyor. Bu manada herkese misyonlar düşüyor.”