Ülkesindeki iç savaştan kaçarak Türkiye‘ye sığınan Suriyeli müzisyen Ethem Gays, müzik lisanıyla tüm pürüzlerin aşılabileceğini tabir ediyor.
Türkiye’ye 7 yıl evvel yerleşen 33 yaşındaki Suriyeli müzisyen, ülkesinin müzik kültürü ve mirasını Türk müziği ile harmanlıyor.
Müziği ortak lisan olarak kullandığı sürece Türk meslektaşlarıyla irtibat kurmakta sorun yaşamadığını tabir eden Gays bilhassa yüzyıllar uzunluğu tıpkı ülkeyi paylaşan Türkler ve Suriyelilerin kardeşliğini destekleyen projeler geliştirmek istiyor.
Genç müzisyen, İstanbul’da her yaştan öğrenciye ut ve bağlama dersi veriyor, memleketler arası bir okulda da müzik öğretmenliği yapıyor.
Aileden gelen müzik aşkı
Sanat hayatına atılma serüvenini AA muhabirine anlatan Gays “Müzisyen bir ailede büyüdüm ve enstrümanlar her vakit yanımdaydı. Ut çalmayı öğrendim akabinde da öteki enstrümanları öğrendim. Ailemin ve akrabalarımın teşvikiyle öğrenmeye ve çalmaya devam ettim.” dedi.
Suriyeli müzisyen, küçük yaşlardan itibaren müzik söyleyen ve enstrüman çalan bir ailenin içinde olduğunu müzik ve enstrümanları keşfetmenin kendisi için adeta bir hobiye dönüştüğünü lisana getirdi.
Gays, müzik eğitimine ait ise şunları kaydetti:
“15 yaşında Lazkiye’deki Arap Müzik Meskeni Enstitüsüne gittim ve burada 5 yıl okudum. Akdeniz Müzik Enstitüsünden birincilikle mezun oldum daha sonra Humus’taki Müzik Eğitimi Fakültesinde eğitim aldım.”
Lazkiye’nin Türkiye’ye yakınlığından ötürü televizyon ve radyoda Türk müziği dinleyebildiklerini aktaran Gays, “Bize yabancı olmayan bir kültürdü. Çok bilmediğim bir çalgı olan bağlama sesini duyardım. Bağlama ile 17 yaşında tanıştım ve çalmayı öğrendim. Bir Türk çalgısı olan bağlama, Lazkiye’de yaygın değildi ancak sesi kulağımıza gelirdi.” diye konuştu.
Suriye’deki müzik okullarında Türk müziği tesiri
Gays, 2003’teki Suriye-Türkiye yakınlaşmasından sonra aile ziyaretleri ve iki ülke ortasındaki geçişlerde kolaylıklar olduğunu hatırlatarak, bu sayede Suriye’de Türk müzik kültürünün geniş bir alana yayıldığını söz etti.
Şam’daki Yüksek Müzik Enstitüsünde ve konservatuarda Türk ekolünü benimseyen birçok öğretmen olduğunu aktaran Gays, şöyle devam etti:
“Türkiye’nin önde gelen müzisyenlerinden Yurdal Tokcan ve Göksel Baktagir üzere Türk müzisyenleri, Türkiye’ye gelmeden evvel tanıyordum. Onlarla Türkiye’de üniversitede tanıştım.”
Gays, “Bir seferinde Yurdal hoca üniversitede bizi ziyaret etti ve bir atölye çalışması yaptık. Arap ve Türk müziği ortasında etkileşim vardı. Türkiye’nin güney vilayetleri Arap melodilerini dinlerken, Suriye’nin kuzeyindeki kentlerde de Türk melodileri dinleniyordu.”
Uzun mühlet tıpkı ülkede yaşayan halklar ortasında kültürel etkileşim
Suriye halkının geneli üzere kendisinin de savaş sebebiyle ülkesini terk ederek Türkiye’ye sığınmak zorunda kaldığını söz eden Gays, burada bağlama üzerine yaptığı araştırmalar ve müzik hakkında okuduğu kitaplarla Türk müziği üzerine bilgiler edindiğini söyledi.
Gays, iki ülke ortasındaki müzikal etkileşim konusunda ise “1517’den 1916’ya kadar Araplar ve Türkler Osmanlı idaresinde tıpkı ülkede ve bölgede yaşadılar. Bir ortada yaşama sonucu müzik, örf ve adetlerin yakınlaşması doğaldır.” dedi.
Suriyeli müzisyen, 1970’ler ve 80’lerde Türk müzisyenlerin melodilerinde birtakım Mısır modelleri ve tam aksisi tesirlerin görüldüğüne işaret etti.
“Araplar ve Türkler ortasındaki müzikal yakınlaşma, farklı lisanlarda de olsa tek ülkenin halkları olarak yaşadığımızdan ötürü uzun vakittir var.” diyen Gays, Türk ve Arap sanatkarların seslendirdiği ya da üzerinde çalıştığı yapıtlarda de birbirinden alıntılara sık sık rastlandığını kaydetti.
“Müzikle tüm pürüzleri yıkarsınız”
Gays, müziğin halklar ortasındaki pürüzleri yıkmada kıymetli bir rol oynayabileceğini tabir ederek, “Müziğin insanları birbirine yakınlaştırdığını fark ettim. Müzikte birleştiren bir lisan var ve bu kâfi.” dedi.
“Birçok Türk müzisyenle temas kurdum ve umarım ortak bir çalışmamız olur. ‘Halep’ten İstanbul’a’ üzere Türk ve Suriyeli müzisyenler ortasında gerçekleşen pek çok proje var.” diyen Gays, Göksel Baktagir’in bir küme Suriyeli sanatçı ile ortak yaptığı bir projenin de başarılı olduğunu lisana getirdi.
Gays, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Seyirci bu projeden etkilenmişti ve bunun üzere ortak çalışmalar halkları sanatsal, kültürel ve toplumsal açıdan yakınlaştırıyor. Bana yabancı olmanıza karşın benim çaldığım melodiyi beğendiğinizde, beni de beğenirsiniz. Müzikle tüm mahzurları yıkarsınız.”
