SİVAS (İHA) – Yalnızca müzelerde rastlanılabilen bu kaşıklar kaplumbağa kabuğundan yapılıyor
Müzelerde sergilenen ve Osmanlı periyodunda ölen kaplumbağaların kabuğundan yapılan Bağa kaşıklarına günümüzde sık rastlanılmadığı üzere değer da biçilemiyor
SİVAS – Müzelerde sergilenen ve Osmanlı devrinde ölen kaplumbağaların kabuğundan yapılan Bağa kaşıklarına günümüzde sık rastlanılmadığı üzere değer da biçilemiyor.
Osmanlı periyodunda bilhassa tekkelerde ve seçkin bölümlerce kullanılan Bağa kaşıkları ölen kaplumbağaların kabuğundan yapıldı. Çoklukla görsellik emeliyle kullanılan kaşıkların ağız kısmı kabuktan sap kısmı ise kemikten oluşuyor. Hafif içimlerde kullanılan Bağa kaşıkları, sıcak çorbalarında ılımasına yarıyor. Büyük bir işçilikle yapılan kaşıklara günümüzde çok sık rastlanmıyor. Metal kaşıklara nazaran doğal olması nedeniyle daha sağlıklı olan Bağa kaşıkları görenleri şaşırtıyor. Sivas‘ta Arkeoloji Müzesinden alınan kaşıklar Sanayi Mektebi Müzesinde sergileniyor.
Kaplumbağanın kabuğundan yapılıyor
Sivas Kültür A.Ş. Müzeler Müdürü Uzman Sanat Tarihçi Fatih Mehmet Tanrıveren, “Bağa kaşıkları Osmanlı devrinde yapılıyor. Bilhassa tekkelerde ve daha seçkin kesim kullanılan bir kaşık. Ölen kaplumbağaların bilhassa kabuk kısmından yapılıyor zarı alınarak. Ölen dedik zira biz burada çok reaksiyonlara maruz kalıyoruz. ‘Kaplumbağaları öldürüyorlar mıymış o dönemde’ diyorlar. O denli bir şey yok katiyen. Büsbütün ölen kaplumbağalardan istifade ediyorlar. Çanak kısmı kabuktan sap kısmı ise kemikten yapılıyor. Bunun özelliklerinden bir tanesi hafif içimlerde kullanılıyor. Hoşaf olsun çorba olsun hafif içimlerde kullanılıyor. Bir öteki özelliği ise sıcak yemeklerde yani çorbalarda aldığınız vakit ağzınıza götürürken çorbayı ılıklaştırıyor. Yani ağzınızı yakmıyor” dedi.
Çok sık rastlanılmıyor
Tanrıveren, bağa kaşıklarına günümüzde çok sık rastlanılmadığını belirterek, “Günümüzde yapanlarda vardı lakin çok fazla sık rastlayamayız bu kaşıklara. Birtakım müzelerde görürsünüz ancak çok sık değildir açıkçası. Var fakat çok sık değil. Günümüzde kullanılmıyor. Bu yapıtı arkeoloji müzemizden buraya getirdik. İnsanların görmesini istedim. Zira bilmiyorlar. O denli bir şey ki kaplumbağa kabuğu 5 ve 4 katmandan oluşur. Sırt kısmı 5 katmandır aşağı kısımlar 4 katmandır. Bu katmanları alırken bunlarda damar olmadığı için ısıl süreçle bir arada çok itina gösterilen işçilikle yapılıyorlar. O yüzden çok fazla sık rastlayamıyoruz. Doğal olduğu için sağlıklı. Evliya Çelebi’de de geçer bu bağa kaşıklar. Siyah, beyaz, benekli, kahverengi tonlarında, yeşil tonlarında farklı farklıdır. Biraz görselliğe hitap ediyor aslında” halinde konuştu.
