İzmir’in Foça ilçesinde bölgeden çıkarılan taşlarla yapılan konutlar, yöresel mimarinin yaşayan örnekleri olarak ayakta duruyor.
Esaslı, tarihi ve farklı medeniyetlerin ömür sürdüğü Foça’daki taş meskenler, mimari yapıları, pencere ve kapılarındaki ince işçiliğin yanı sıra kullanılan boya renkleriyle de dikkati çekiyor.
İlçede son yıllarda Kültür ve Turizm Bakanlığı öncülüğünde taş meskenlerin korunması için onarım çalışmaları yürütülüyor.
Fotoğrafçıların ve ressamların ilgisini çeken taş meskenler ve sokaklar, yeni evlenen çiftler tarafından da düğün merasimi öncesi fotoğraflarına doğal fon olarak tercih ediliyor.
“Kültür Bakanlığı çok önemli bir halde sahip çıkıyor ve koruyor”
İlçede otel işleten ve birebir vakit lokal tarihçi olan Sebahattin Karaca, AA muhabirine, Foça’nın pek çok tarihi yapıtın yanı sıra Anadolu’nun birinci amfi tiyatrosuna mesken sahipliğini yaptığını söyledi.
Osmanlı periyodunda 1850’lerde Foça’ya adalardan gelenlerin yerleştirilmesi sonucu merkezdeki İsmet Paşa Mahallesi’nin oluştuğunu belirten Karaca, “1950’den beri de Rumların yaptığı taş meskenler Foça’ya kültürel anlamada varlıklı katmakta ve bir yandan da süslemektedir.” dedi.
Karaca, son devirde ilçeye ilginin arttığını, Kovid-19 salgınında alınan önlemlerin kaldırılmasının akabinde yoğunluk yaşandığını belirterek, “Otellerde yatak bulmakta meşakkat var. Kimi konutlar kapılarını gelenlere açınca gelenler yer bulabildi.” dedi.
Bilhassa Kurban Bayram sürecinde tatilcilerin Foça’ya akın ettiğini anlatan Karaca, o süreçte “Foça’da iğne yere atsan düşmezdi.” değerlendirmesinde bulundu.
Karaca, Foça’da tarihi konutların korunmasının sevindirici olduğunu belirterek, şunları kaydetti:
“Biz tarihi yapıtları koruyabilirsek iki şeyi başarmış oluruz. Bir geçmişte yaşanan tarihi gelecek jenerasyona aktarmış oluruz, iki oradan da çok önemli katma kıymet yaratmış oluruz. Aslında toprak altında çok sayıda tarihi eser var fakat imkansızlıklar nedeniyle çıkarılamadığı için toprak üstündeki bu taş meskenler neredeyse onların yerini üstlenmiş durumdalar. Hasebiyle gezerken, dolaşırken bu meskenlere hayranlıkla bakan insanları görüyorum.”
“Bir çift gözün görebileceği en hoş yerdir Foça”
Konutların ressamlar tarafından resmedildiğini, fotoğraf meraklılarının da çekim yaptığını kaydeden Karaca, “Bu binaların tamamı 1. derecede muhafaza altında. Kültür Bakanlığı çok önemli bir formda sahip çıkıyor ve koruyor. O konutlardan bir tane taşı dışarıya götürmek de dışarıdan getirilen bir taşın orada kullanılması da yasak. Tamir sırasında Foça taşı olmalı. İzmir 2 Numaralı Kültür Varlıklarını Müdafaa Bölge Heyeti Müdürlüğü bu binalara sıkı sahip çıkıyor.” dedi.
Karaca, tarihe sahip çıkılması gerektiğini belirterek, “Bir çift gözün görebileceği en hoş yerdir Foça. Bunu şunun için söylüyorum tarih, deniz, deniz aktiviteleri, Siren kayalıkları, fok balıkları, o kıymetli geçmişi ve tarihiyle her vakit gelinip gezilip, görülüp fotoğraf çektirmeye bedel.” diye konuştu.
Kaynak: Anadolu Ajansı / Haydar Toprakçı
