Modaya İlgi Duyan Herkesin Aklında Bulunması Gereken İlginç Detaylarıyla Her Gün Giydiğimiz Sıradan Kıyafetlerin Tarihini Öğrenmeye Ne Dersiniz?

Herkes kot pantolonun Levi Strauss tarafından icat edildiğini bilir. Bu bilgi kısmen doğru, kısmen yanlış. Aslında 18. yüzyılın başından beri Fransa ve İtalya’da işçi sınıfı mavi, pamuklu pantolonlar giyiyordu. Levi Strauss bu giysiyi altın arayan madenciler için daha güçlü hale getirdi ve bugün bildiğimiz kot haline getirdi.

Her kadının dolabının vazgeçilmezi siyah elbiseleri Coco Chanel icat etmedi; 1920’lerde küçük bir butik olan La Garconne bu elbiseleri zaten satıyordu ve siyah elbiseler çok popüler olmuştu. Chanel bu popüler kıyafeti daha da ön plana çıkardı. Siyah ve lacivert takım elbiseler 19. yüzyıldan beri erkeklerin dolaplarındaydı, siyah elbise aslında takım elbisenin feminen hali olarak düşünülmüştü.

Trençkot ve benzeri ceketler 1. Dünya Savaşı’ndan önce asker üniformaları için geliştirildi. Türkçe çevirisi de siper montu olan bu maskülen kıyafeti kadınların dolabına ekleyen ise Burberry ve Yves Saint Laurent oldu.

19. yüzyılın sonlarına doğru işçilerin tulumlarının üst kısmını yazın serinlemek için indirmesi, kışın da üşümeleri bir iç kıyafet ihtiyacı doğurdu. Amerika-Meksika savaşı sırasında Amerikan Donanması ilk olarak atleti üretti. Daha sonra da yarım kollu tişörtler çıktı. Ancak tişörtü bir iç kıyafetten günlük giyime taşıyan ise 1950’lerde Marlon Brando ve James Dean’in işçi sınıfına selam göndermek için beyazperdede tişörtle görülmesiydi.

İcattan ziyade geliştirile geliştirile günümüze ulaşan önemli ve vazgeçilmez fermuarın panent tarihi 1851’e dayanıyor. Dikiş makinesini icat eden Elias Howe, makinenin kıyafetleri daha hızlı kapatması için ortaya attığı bu icat, hazır giyimin de temelini oluşturan elementlerden biriydi. Yıllar içinde defalarca geliştirildi, farklı isimlerle anıldı ve günümüze kadar geldi.

Cırt cırt, 1941’de İsviçreli mühendis George de Mestral tarafından icat edildi. Alpler’de köpekleriyle yaptığı bir yürüyüşten sonra kıyafetlerine ve köpeklerin kürklerine yapışan dikenli tokum kabuklarından etkilenen mühendis, bunları mikroskopla incelediğinde yüzlerce kancanın herhangi bir life yapıştığını gördü ve bunu 10 yıl boyunca geliştirdi. Cırt cırtlar Neil Armstrong’un astronot giysisinde ve sporcu giysilerinde kullanılınca patladı.

Binlerce yıldır Keşmir, Nepal ve Moğolistan’da üretilen bu özel keçi yünü, yumuşaklığı ve dayanıklılığı ile zamanla tüm dünyaya yayıldı. İpek Yolu sayesinde Avrupa’ya ulaşan Kaşmir, önceleri çorap ve şal olarak kullanılırken, Fransa’da İmparatoriçe Josephine tarafından çok sevildi ve zamanla kazakların favorisi oldu.

1900’lere kadar hiçbir toplumda ve kültürde kadın pantolonu yoktu; Türkler hariç. Amerika’da pantolon giyme devrimini başlatan Amelia Bloomer ve destekçileri ilk olarak Osmanlı’da kadınların giydiği şalvar veya harem pantolonu denilen giysiyi sokağa taşıdı. Büyük tepkiler alan pantolon bir süre geri planda kalsa da 2. Dünya Savaşı sonrası kadınlar için de sonunda normal bir giysiye dönüştü.

Erkekler için Rönesans’tan beri yaygın olan beyaz gömlekler 19. yüzyılın başında takım elbiseyle kombinlenmiş ve böylece işçi sınıfı mavi yaka ve beyaz yaka kavramları yerini bulmuştu. Kadınlar ilk kez Amerikan iç savaşı sırasında beyaz gömlekleri giymeye başladı. Aşırı maskülen bulunan bu kıyafetin kadınlar tarafından giyilmesi büyük olay olmuştu.

Antik Yunan’dan beri var olan yüksek topuklu ayakkabıların çok popüler olduğu 1600’lerden 1900’lere kadar neredeyse tamamen ortadan kaybolmuş olması çok ilginç. 1920’lerde yavaş yavaş bazı tasarımcıların yeniden yükselttiği topuklar, ilk olarak plaj ayakkabısı olarak sunulmuştu. O zamandan beri bir daha hiç demode olmadılar.

Japonların tarihi giysisi olan bu terliklerin birkaç çeşidi var. Zori denilen lastik versiyonlarını 2. Dünya Savaşı sonrası Amerikan askerleri yanlarında getirdi. Amerikan kadınlarına evde ve bahçede giyebilecekleri bir terlik olarak sunulan parmak arası terlikler 60’larda “flip flop” adını aldı ve günlük giyime dahil oldu.

Adı üstünde asker botu olan bu bağcıklı ağır botların kirli bir geçmişi var. 2. Dünya Savaşı’nda Alman askerleri için üretilen bu botlar Nazilerin sembolüydü. Savaş sonrası punk ve diğer alternatif kültürlerden gençler giyerek bu botların karanlık izlenimini sildi ve günümüzün en sevilen parçalarına dönüştüler.

19. yüzyılda çim tenisi için üretilen spor ayakkabılar, “tenis ayakkabısı” olarak sunulmuştu. Üretildiği kauçuk pahalı bir malzeme olduğu için sadece üst sınıfın giyebildiği bu ayakkabılar kısa sürede bir statü sembolüne dönüştü ve günümüzde hala statü sembolü olma özelliğini koruyor.