TÜRK araştırmacılar tarafından Bilkent Üniversitesi Ulusal Nanoteknoloji Araştırma Merkezi’nde (UNAM) geliştirilen yeni “antijen testi” ile olumlu olaylar 10 saniye üzere bir müddette yüzde 99 doğruluk oranı ile tespit edilebiliyor. UNAM Baş araştırmacılarından Dr. Bülend Ortaç ve takımı tarafından geliştirilen nanoteknoloji tabanlı “Diagnovir”, birinci imtihanını geçtiğimiz Haziran ayında gerçekleştirilen Bilkent mezuniyet merasimi ile Contemporary İstanbul açılışında verdi. Aktifliğe alınmadan evvel binlerce iştirakçiye antijen testi yapılarak daha inançlı bir ortamda aktifliğe katılmaları sağlandı. Dr. Ortaç, dünyada geliştirilen pek çok Kovid-19 teşhis testi olduğuna işaret ederek bu testin 10 saniye üzere rekor bir müddette sonuç veren en süratli test olduğunu söyledi. Diagnovir test kiti ve aygıtı için şimdiden Ukrayna, Almanya üzere pekçok ülkeden talep geliyor.
Türkiye’de birinci Kovid-19 olayının görülmesiyle birlikte çalışmalarına başlanan yeni nanoteknoloji tabanlı test kiti Diagnovir, 8 aylık bir emeğin eseri yerli bir marka olarak dünya tıbbi aygıt kesimine kazandırıldı. Test kiti ve aygıtını geliştiren takımın başında yer alan UNAM Öğretim Üyesi Dr. Bülend Ortaç, bu yeni eserin Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile TÜBİTAK 6550 Kanunu kapsamında desteklenen UNAM altyapısında gerçekleşen bir proje olduğuna işaret ederek “Buradaki hedefimiz Kovid-19’un çok süratli bir formda yüksek doğruluk oranıyla tespitini içeren test kitleri ve bu kitleri okuyarak sonucu bize bildiren bir aygıtın geliştirilmesiydi. Nisan 2020’de başlayan bu projemizde, ağızdan alınan bir sürüntü ile burada varsa virüs, bir iletim sıvısına aktarıldıktan sonra o sıvıdan çok küçük bir numune ile test kitine yerleştiriliyor sonra, antijen testi kiti olduğu için bu, sıvı içinde bulunan kimi problarla virüsün yüzeyine bağlanıyor ve gerekli sinyalleri alarak tespiti yapmaya çalışıyoruz” dedi.
YURT DIŞINA DA İHRAÇ EDİLMEYE BAŞLANACAK
Yüzde 99 doğruluk oranına sahip “nanoteknoloji” temelli yeni teşhis sistemi, virüsün varlığında ışıma rengi değişen, bu sayede yüksek seçicilikte virüs tespiti yapabilen optik temelli bir teşhis sistemi ile çalışıyor. Ağız mukozasından alınan örnek, özel bir solüsyonla karıştırıldıktan sonra patojen tespit çipi üzerine damlatılıyor, ortamda virüs varsa biyosensör aygıtı tarafından floresan sinyali alınarak yüksek doğrulukta virüs varlığı tespit ediliyor. PCR testindeki üzere ağız ve burun derin bölgelerinden sürüntü örneği almak yerine, ağız içinden tükürük örneği alınmasının da teste pratiklik kazandırdığını belirten Dr. Ortaç, hem test kitleri hem de aygıt için Türk Patent Enstitüsü’ne yaptıkları müracaattan da olumlu sonuç aldıklarına dikkat çekerek şu bilgileri verdi: “Etik konsey çalışmasının sonucunda aldığımız raporlarımızı da Halk Sıhhati Kurumu onayladı. Akabinde aygıtın Türkiye İlaç ve Tıbbi Aygıt Kurumu (TİTCK) medikal bir aygıt olarak onayını yaptı. Bunun üzerine Bilkent Üniversitesi bünyesinde bir ticari şirket ile alanda kullanılabilir hale getirdik. Aygıt ve test kitleri pek çok farklı ülkeden hem ticari kuruluşlar hem toplu etkinlikler için talep etmeye başladı. Örneğin birtakım spor kulüplerinin yapmış olduğu toplu etkinliklerde kullanılabilecek.”
PCR’DAN FARKLI ÇALIŞIYOR, YANILGI HİSSESİ AZDiagnovir antijen testi, PCR testlerinden farklı olarak “örnek çoğaltmaya” değil, gelişmiş optik tekniklerle virüsün varlığı ya da yokluğunun tespitine dayanıyor. Dr. Ortaç, “PCR testinin çalışma mantığı, örneği alıyorsunuz virüs varsa onun membranını (zarı) parçaladıktan sonra içerdeki genetik yapısını bulup onu çoklamaya (çoğaltmaya) çalışıyorsunuz. Gerekli olan optik sinyalleri alabilmek için çok uygun bir biçimde çoklamanız gerekiyor. Kullandığınız kimyasallar ya da gereğince çoklayamamanız sebebiyle de bazen yanlışlı sonuçlar verebiliyor. Bizim testimizde bunlar yok. Virüsün yüzeyindeki belirli noktalara yanlışsız bir halde bağlanarak bunu yapıyoruz. Buradaki avantajımız bu, çoklama yaparken oluşabilecek yanlışlardan kaçınmış oluyoruz. Lakin burada farklı bir soru geliyor, evet o virüsle hakikat bağlanabiliyor musunuz bağlanamıyor musunuz? Bunu da denetim testleriyle gösteriyoruz. Birebir Kovid-19 üzere ağızda olabilecek öteki virüsleri de denetim kümesinde deniyoruz. Zira onlara da bağlanabilir. Ama bizim proteinimiz çok spesifik, yalnızca Kovid-19’a bağlanabiliyor ve bu halde de ayırt edebiliyoruz” biçiminde konuştu.
VİRÜS VARLIĞINI PCR’DAN EVVEL TESPİT EDEBİLİYOR
Yaklaşık 10 saniyede sonuç veren Diagnovir’in piyasadaki antijen testleri içinde en süratli sonuç veren test sistemi olduğunu belirten Dr. Ortaç, kendi geliştirdikleri bu testi birinci sefer Bilkent Üniversitesi’nin mezuniyet merasiminde kullandıklarını anlatarak kelamlarını şöyle noktaladı: “Bir de Contemporary İstanbul açılış etkinliğinde kullanıldı. Etkinliklere gelenlere toplu bir formda süratlice test yapıldı. Müspet olarak değerlendirdiğimiz bireylerin daha sonraki günlerde de PCR testinin olumlu çıktığını gördük. Bilkent Üniversitesi etkinliklerinde de hem öğrencilerden hem velilerden HES kodlarının kayıtlarını tuttuk ve aktiflik sonrasında takibini yaptığımızda sonuçlarımızın dengeli olduğunu gördük. Etik konsey çalışması sırasında hastaneye yatırılmış hastalarda bir takip yaptık. Testimiz ne vakit virüsü tespit edebiliyor, PCR ne vakit bu tespiti yapabiliyor, bizim testimiz ne vakit negatif sonuca dönüyor, PCR’da olumluluk ne kadar daha devam ediyor. Bunu araştırdık. Şunu gördük, bizim test kitimiz virüs varlığını PCR’dan daha evvel tespit edebiliyor. Hastalık bittikten sonra ise hekimlerin verdiği onayın akabinde test yaptığımızda artık negatif verdiğini lakin PCR’ın hala olumlu çıktığını gördük. Dünyada antijen test kitleri ve sistemleri pek çok kuruluş tarafından yapılıyor. Şunu söyleyebilirim, şu andaki piyasadaki test kitlerinden çok daha süratli, bu bir rekor, biz bunu biliyoruz. Bu rekor da bize ilişkin.”
– Karabulut
Kaynak: Demirören Haber Ajansı / Hasret Yurtçu Karabulut
