İZMİR (AA) – Ege’deki hafriyatlarda bulunan ve “ana tanrıça” Kybele‘yi gücün sembolü aslanlarla betimleyen 2 bin 300 yıllık heykel ve adak taşları, İzmir Arkeoloji Müzesi‘nde ziyaretçi ilgisine sunuldu.
İzmir’in Selçuk ilçesindeki Efes, Aydın’ın Didim ilçesindeki Milet ve Söke’deki hafriyat alanlarından çıkarılan Helenistik Devir’e ilişkin Kybele figürleri, İzmir Arkeoloji Müzesi Hazine Odası’nın son konukları oldu. “Göremediklerinizi Göreceksiniz” projesi kapsamında her ay eşsiz yapıtların depolardan çıkarılarak sergilendiği müzede, mart ayı boyunca Kybele ve ona eşlik eden aslan figürlerinin betimlendiği 4 eser sergilenecek.
Tarih öncesi periyotlarda bolluğun ve rahmetin sembolü olduğuna inanılan ve Helenistik Devir’de de inanışı devam eden “ana tanrıça” Kybele’nin ayakta ve oturarak betimlendiği mermer yapıtlarda gücün sembolü olarak aslanlar da yer alıyor. Baş kısmı bulunmayan heykellerde Kybele’ye sevgilisi olduğuna inanılan Attis ve başrahip de eşlik ediyor. Yüksek dağ doruklarında, su kaynaklarında, deniz kenarlarında yahut doğal alanlarda bulunan yapıtların uzunlukları da 20 ila 50 santim ortasında değişiyor.
“Doğanın da en güçlü hayvanlarıyla betimlenmiş”
İzmir Arkeoloji Müzesi Uzmanı Elvan Tural, AA muhabirine, 2021 yılında başlayan projeyle her ay çok az yapıtları ziyaretçilerle buluşturduklarını, 2022’de de çalışmalarını “kült” temasıyla sürdürdüklerini söyledi.
Neolitik Çağ’dan kalma 8 bin yıllık yapıtları ocak ayında, Tunç Çağı’na tarihlenen yaklaşık 5 bin yıllık yapıtları de şubat ayında sergilediklerini anlatan Tural, mart ayının konuğunu da Kybele olarak belirlediklerini anlattı. Tural, Kybele’nin Anadolu kökenli bir tanrıça olduğuna işaret ederek şu bilgileri verdi:
“Neolitik Devir’de kutsal objelere yansımasını gördüğümüz ana tanrıça, Hitit ve Hurri kültüründe Kubaba, Frig kültüründe ‘dağa ilişkin olan ana’ manasına gelen Matar Kubileya, Helen kültüründe tüm ilah ve tanrıçaların anası manasına gelen Meter, Roma kültüründe ‘büyük ana’ manasına gelen Magna Mater olarak karşımıza çıkıyor. Rahmeti, doğayı, doğurganlığı, hayatın idamesini temsil ediyor. Bu nedenle Anadolu için çok değerli. Ana tanrıça Kybele ismini alıyor ve sonraki metinlerde ismi geçmiyor. İsmini anmanın dahi tanrıçaya saygısızlık olduğuna inanılıyor. Kybele yerine bütün rablerin anası olarak tabir ediliyor.”
Kybele’nin Anadolu ve Ege’de ağır tapınım gören bir tanrıça olduğunu söyleyen Tural, bilhassa su bulunan bölgelerde, denize bakan kayalıklardaki ana tanrıça figürüne denizcilerin sıhhat ve rahmet için adakta bulunduğunu aktardı.
Tural, Kybele standının mart ayında ziyaretçisiyle buluşmasının da Bayanlar Günü hasebiyle daha da manalı olduğunu söyleyerek “Doğanın hakimi Kybele tabiatın da en güçlü hayvanlarıyla betimlenmiş. Bu eserler bayanın varlığının erken devirden itibaren insan omurundaki kıymetini ortaya koyuyor.” dedi.
Arkeoloji Müzesi, Kybele, İzmir, Mevla, Sıhhat, Kültür Sanat, Haberler
