Sıhhat: Sıhhat, yalnız hastalık ve malüliyetin yokluğu olmayıp bedenen, ruhen ve toplumsal bakımdan tam bir uygunluk halidir. Sıhhat hizmetleri: İnsan sıhhatine ziyan veren çeşitli faktörlerin yokedilmesi ve toplumun bu faktörlerin etkisinden korunması, hastaların tedavi edilmesi, vücudu ve ruhi kabiliyet ve melekeleri azalmış olanların işe alıştırılması (Rehabilitasyon) için yapılan tıbbi faaliyetler sıhhat hizmetidir. Amme kesimi: Genel ve mülhak bütçeli yönetimlerle özel yönetimler ve belediyeler ve bunlara bağlı teşekküller, sermayesinin tamamı Devlet tarafından verilmek suretiyle kurulan iktisadi teşekküller, yönetim ve murakabeleri 3460 sayılı kanun kararlarına tabi teşekkül ve kuruluşlar, özel kanunlarla kurulan bankalar ve öbür teşekküller, sermayesinin yarısından fazlası Devletin yahut üstte yazılı kuruluşların elinde bulunan teşekküller ve bunların tıpkı nispetle iştirakleri ile beden bulan kurumlar amme dalını teşkil ederler.
Sıhhat işçisi: Sıhhat çalışanı, sıhhat hizmetlerinde maaş, fiyat, yevmiye ve sözleşme ile istihdam edilen ve bu alanda mesleksel eğitim görerek yetişmiş olanlardır. Bu hizmet alanında çalışan ve yüksek eğitim yapmamış olanlar yardımcı sıhhat işçisidir. Toplumsallaştırma: Sıhhat hizmetlerinin toplumsallaştırılması vatandaşların sıhhat hizmetleri için ödedikleri prim ile amme kesimine ilişkin kuruluşların bütçelerinden ayrılan tahsisat karşılığı herçeşit sıhhat hizmetlerinden fiyatsız yahut kendisine yapılan masrafın bir kısmına iştirak suretiyle eşit formda faydalanmalarıdır. Sıhhat ocağı: Takriben 5000 – 10000 kişinin köyler kümesi yahut bir kasaba yahut kent ve büyük kasabalardaki mahalle kümeleri bir sıhhat ocağını teşkil eder. Bunların vilayet içinde idari taksimata uyması icabetmez. Temel prensipler: Husus 3 – (Mülga: 31/12/1980 – 2368/6 md.) Unsur 4 – Amme kesimine dahil kurumlardan maaş yahut fiyat almıyan ve hiç bir halde birebir ve nakdi menfaat sağlamayan tabip ve tababet şubeleri mensupları, -mer’i kanunların kararları dairesinde- mesleklerini serbestçe icraya ve özel sıhhat kurumları ve eczane kurmağa mezundurlar. Unsur 5 – Sıhhat hizmetlerinin sosyalleştirildiği bölgelerde yaşayanların -ücretini şahsen ödemek şartiyle- sıhhat hizmetlerini gördürmek üzere istedikleri sıhhat çalışanını yahut kuruluş ve eczaneyi seçmek hakları mahfuzdur. Husus 6 – Türkiye Cumhuriyeti hudutları içinde yaşayan yabancı asıllı şahıslar Sıhhat ve Toplumsal Yardım Bakanlığı tarafından hazırlanan bir yönetmelik kararları çerçevesinde fiyat mukabili toplumsallaştırılmış sıhhat hizmetlerinden faydalanabilirler. 4772 ve 5502 sayılı kanunlara tabi yabancı asıllı sigortalılar toplumsallaştırılmış sıhhat hizmetlerinden faydalanırlar. Husus 7 – (Değişik: 4/7/1988 – KHK – 336/1 md.; Motamot Kabul: 7/2/1990 – 3612/44 md.) Kamu kesimine dahil kurumlarda çalıştırılacak sıhhat işçisi ölçüsü bu kurumların tabi bulundukları kanunların karar ve temelleri dairesinde alınan takımları aşmamak kaidesiyle Sıhhat ve Toplumsal Yardım Bakanlığı tarafından ilgili bakanlıkların da mütalaası alınarak yapılacak teklif üzerine Başbakanlıkça tesbit edilir. Unsur 8 – Sıhhat hizmetlerinin sosyalleştirildiği bölgelerde, Ulusal Savunma Bakanlığına bağlı teşekküller hariç amme dalına dahil kurumlara ilişkin sıhhat hizmetleri ilgili Bakanlıklarca ortaklaşa hazırlanacak tüzükte gösterilen asıllar dairesinde Sıhhat ve Toplumsal Yardım Bakanlığı tarafından yürütülür. Toplumsal sigorta kanunları mucibince sigorta muameleleri için gerekli evraklar, Çalışma ve Sıhhat ve Toplumsal Yardım Bakanlığı tarafından ortaklaşa tesbit olunan temeller dahilinde, toplumsallaştırılmış sıhhat hizmetleri teşkilatınca tanzim edilerek Personel Sigortaları Kurumuna verilir.
Sıhhat Teşkilatının Kuruluş ve görevleri: Husus 9 – Toplumsallaştırılmış sıhhat hizmeti teşkilatı: Sıhhat konutları sıhhat ocakları, sıhhat merkezleri ile hastaneleri, çeşitli hami hekimlik teşekkülleri, sıhhat hizmeti hususiyet arzeden yerler için kurulmuş sıhhat teşekkülleri, sıhhat
müdürlükleri, bölge hastaneleri, bölge laboratuvarları, sıhhat işçisi yetiştiren eğitim kurumları, Sıhhat ve Toplumsal Yardım Bakanlığı merkez teşkilatı ve başka Bakanlık ve kurumlarda Sıhhat ve Toplumsal Yardım Bakanlığı ile işbirliği yapmak üzere kurulmuş olan dairelerden teşekkül eder. Husus 10 – Bir sıhhat ocağının hizmeti en az bir doktor ve kâfi sayıda yardımcı sıhhat çalışanından teşekkül eden bir takım tarafından yürütülür. Köylerde bu takıma yardımcı olarak tesis edilen sıhhat meskenlerinde yardımcı sıhhat çalışanı vazifelendirilir. Sıhhat ocakları ve meskenleri her türlü kollayıcı hekimlik hizmetleri, hastaların muayene ve tedavisi ile, sıhhat ocağına kayıtlı şahısların sıhhat sicillerini tutmakla mükelleftir. Ocak doktorları yalnız kendi ocakları içinde isimli tabiplik görevi görürler. Her takıma sıhhat hizmetlerini kifayetli bir halde yapacak motorlu yahut gerekirse canlı nakil vasıtası, materyal ve nüfusu 5000 den az olan yerlerde ikamet eden çalışana kira mukabili lojman tahsis edilir. Bu kira ölçüsü Maliye ve Sıhhat ve Toplumsal Yardım Bakanlığı tarafından hazırlanacak bir yönetmelikle tesbit edilir. Unsur 11 – Sıhhat hizmetlerinin sosyalleştirildiği yerlerdeki her ilçede en az bir sıhhat ocağı bulunur. Sıhhat merkezlerindeki sıhhat işçisi, ocaklarda çalışan çalışanın her türlü kollayıcı hekimlik ve tedavi hekimliği hizmetlerinde onlara rehber ve yardımcıdır. Bu hizmetlerden kendi uhdelerine verilenleri de şahsen ifa ederler. Sıhhat merkezleri başhekimi kendisine bağlı sıhhat ocaklarında çalışan çalışanın faaliyetlerini de denetler. Sıhhat merkezlerinin işçi takımı gereksinime nazaran Sıhhat ve Toplumsal Yardım Bakanlığınca tesbit edilir. Her sıhhat merkezinde takımlarında yazılı sayıda motorlü vasıta, sıhhat hizmetlerini kifayetli bir formda yapacak gereç ve nüfusu 5000 den az olan yerlerde işçiye lojman verebilirler. Husus 12 – Hastaneler, sıhhat ocaklarından yahut sıhhat merkezlerinden yahut başka hastanelerden gönderilen yahut durumları acil müdahaleyi icabettiren yahut 13 üncü husus kararlarına nazaran müracaat eden hastaları ayakta yahut yatarak tedavi etmek ve uhdelerine verilen kollayıcı ve toplumsal sıhhat hizmetlerini yapmakla mükelleftirler. Hastanelerdeki sıhhat işçisi sıhhat ocakları ve sıhhat merkezleri çalışanının mesleksel tekamülüne de yardım ederler. Sıhhat hizmetlerinin yürütülmesi: Unsur 13 – Toplumsallaştırılmış sıhhat hizmetlerinden faydalanmak istiyen, acil olaylar hariç, evvela sıhhat konutuna yahut sıhhat ocağına başvururlar. Köylük bölgelerde sıhhat ocağı doktorları tedavi edemedikleri olayları, güç olması kesinlikle bulunan doğumları sıhhat merkezine, hastaneye sevki gereken acil olayları hastaneye yollarlar, Sıhhat ocağında doktor bulunmadığı hallerde yardımcı sıhhat çalışanı hastaları -kendi selahiyetleri dahilinde olan müdahaleyi mütaakıp gerekirse- sıhhat merkezine yahut hastaneye sevkedebilir. Sıhhat merkezinde tedavisi mümkün olmıyan hastalar yahut mütehassıs müdahalesini icabettiren doğumlar hastanelere yahut doğumevlerine sevkedilir. Sıhhat hizmetlerinin sosyalleştirildiği bölgelerde sıhhat ocağı sıhhat merkezi ve hastanelerde hizmetin nasıl yürütüleceği Sıhhat ve Toplumsal Yardım Bakanlığınca hazırlanan bir yönetmelikle tesbit edilir. Husus 14 – Sıhhat hizmetlerinin sosyalleştirildiği bölgelerde hasta muayene ve tedavisi bu kanunun 16 ncı hususu kararları dairesinde fiyata tabi olan ilaç bedelleri ve aşağıda zikredilen haller hariç parasızdır.
a) Sıhhat ocağı tarafından sevkedilmedikleri halde sıhhat merkezlerine yahut hastanelere yahut sıhhat merkezi ve bir hastaneden öteki bir hastaneye sevkedilmeden hastanelere müracaat edenler (Acil hadiseler hariç), b) Sıhhat hizmetlerinin sosyalleştirilmediği bir bölgeden gelip de müracaat ettiği ocak bölgesinde ikametleri 90 günü aşmamış olanlar (Mahallin mülki amirlerinden fakirlik dokümanı alanlar hariç), c) Bölgede yaşayan halkın çalışma saatleri nazarı prestije alınarak tayin edilen mesai saatleri dışında ve tatil günlerinde nöbetçi olmayan tabip ve yardımcı sıhhat işçisine muayene ve tedavi olmak istiyenler, Toplumsallaşmış bölgelerden rastgele bir sebeple süreksiz olarak ayrılan ve kendi ocak tabipleri tarafından verilen sıhhat fişlerini ibraz edenlerin muayenesi bulundukları yerlerdeki ocak doktorları yahut bunların hastayı sevkettikleri kurumlarda yahut şahıs sıhhat hizmetlerinin sosyalleştirilmediği bir bölgeye gittiği takdirde orada Sıhhat ve Toplumsal Yardım Bakanlığınca tayin edilen kurumlarda fiyata tabi değildir. Husus 15 – (Değişik: 8/5/1969 – 1175/1 md.) Sıhhat hizmetlerinin sosyalleştirildiği bölgelerde, hastaların muhtaç olduğu ilaç ve tedavi vasıtaları köylerde ve özgür eczanesi bulunmayan yerlerde sıhhat teşkilatınca yahut Sıhhat ve Toplumsal Yardım Bakanlığı tarafından işletilen eczaneler ve ecza dolapları tarafından 209 sayılı Kanun ve bununla ilgili yönetmelik kararları dahilinde döner sermaye verilen Sıhhat ve Toplumsal Yardım Bakanlığına bağlı kurumlarca temin edilir. Bu eczane ve ecza dolapları ile teşekküller özgür meslek icra eden tabiplerin muayene ve tedavi ettikleri hastalara da ilaç satarlar. Unsur 16 – Toplumsallaştırılmış sıhhat hizmetleri gören teşekküller tarafından parasız yahut bedelinin bir kısmı yahut tamamı hastalar tarafından ödenerek alınacak ilaç ve tedavi vasıtalarının listeleri her yılın birinci ayında Sıhhat ve Toplumsal Yardım Bakanlığı tarafından ilan edilir. Liste harici ilaç ve tedavi araçları bedeli hastalar tarafından ödenmek suretiyle alınır. Toplumsallaştırmanın tatbik ve teşmili: Husus 17 – Bir bölgede sıhhat hizmetlerinin düzgün bir formda yürütülmesi için gereken tesisler, lojmanlar, gereç, araçlar ve işçi temin edilmeden o bölgede toplumsallaştırma planı tatbik edilemez. Unsur 18 – (Değişik: 4/7/1988 – KHK – 336/1 md.; Motamot Kabul: 7/2/1990 – 3612/45 md.) Sıhhat hizmetlerinin toplumsallaştırılması konusundaki planın tatbikatına rehber olmak üzere gereken kılavuz bölgelerin nerelerde kurulacağı Sıhhat ve Toplumsal Yardım Bakanlığının teklifi üzerine Başbakanlıkça kararlaştırılır. Toplumsallaştırma planı bütün yurda kademeli surette teşmil edilirken sıhhat hizmetlerinin hangi bölgelerde ve ne vakit sosyalleştirileceği de Sıhhat ve Toplumsal Yardım Bakanlığının teklifi üzerine Başbakanlıkça tesbit edilir. Husus 19 – Amme dalına dahil kurumlara bağlı sıhhat yönetim ve teşkilatında yardımcı sıhhat işçisi yetiştiren okullarda ve kendi mensuplarına yahut muayyen meslek kümelerine sıhhat hizmeti yapan kurumlarda çalışan işçiye bu kanunun 3 ve 26 ncı hususlarının kararlarının ne vakit tatbik edileceği bağlı oldukları bakanlıkların, birebir kararların Tıp Fakültelerinde tatbik tarihi, üniversite senatosunun kararı ve Ulusal Eğitim Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Şurası tarafından kararlaştırılır. Husus 20 – (Değişik: 23/6/1983 – 2858/1 md.) Sıhhat hizmetlerinin bütün yurt sathında toplumsallaştırılması en geç 1992 yılı sonuna kadar gerçekleştirilir.
d) a) Devlete ilişkin binalar Maliye Bakanlığınca Sıhhat ve Toplumsal Yardım Bakanlığı buyruğuna tahsis olunur.
e) b) Sermayesinin tamamı Devlete ilişkin iktisadi teşekküllerden Hazineye devredilecek binaların iktisap bedellerinden amortisman bedelleri çıkarıldıktan sonra geri kalan bakiye bu teşekkülün sermayesinden tenzil edilir. Binalar Hazine ismine tescil edildikten sonra Sıhhat ve Toplumsal Yardım Bakanlığı buyruğuna verilir. c) Bir kısım sermayesi gerçek yahut hükmi şahıslara ilişkin olan amme bölümü kuruluşlarının malı olan binaların bölümünde Devlet payına düşen kısım hakkında (b) fıkrasındaki üzere muamele yapılır. Gerçek ve hükmi şahısların payı kendilerine ödenir. d) Personel Sigortaları Kurumuna ilişkin sıhhat tesisleri, binaları, tıbbi materyal, eşya ve ilaçlar, iktisap bedeli verilmek suretiyle, Sıhhat ve Toplumsal Yardım ve Çalışma Bakanlıkları tarafından ortaklaşa tesbit edilecek asıllar dairesinde Sıhhat ve Toplumsal Yardım Bakanlığına devredilir. (a), (b) ve (c) fıkralarında yazılı binalarla eşya, gereç ve ilaçların bölümüne ilişkin öteki hususat Maliye, Sıhhat ve Toplumsal Yardım ve ilgili Bakanlıklar ortasında ortaklaşa tesbit edilecek temellere nazaran yürütülür. Husus 31 – Sıhhat hizmetlerinin sosyalleştirildiği bölgelerde özel tababet icra edenlerin – istedikleri takdirde – sanatlarını icra için kullandıkları alet, makine, aygıt ve materyalden işe fayda olanlar Sıhhat ve Toplumsal Yardım Bakanlığı tarafından satın alınabilir. Satın alma bedeli; gerecin maliyeti, amortismanı, satın alındığı tarihteki rayiç fiyatı gözönünde tutularak Maliye, Sıhhat ve Toplumsal Yardım Bakanlıkları tarafından kurulacak bir kurul kararı ile tayin olunur. Unsur 32 – Toplumsallaştırılmış sıhhat hizmetlerinde fiyatlı olarak muayene ve tedaviye tabi şahıslardan alınacak fiyatların ölçüsü Maliye ve Sıhhat ve Toplumsal Yardım Bakanlıkları tarafından ortaklaşa tesbit ve ilan olunur. Unsur 33 – Sıhhat hizmetlerinin sosyalleştirildiği bölgelerde belediye sıhhat hizmetlerinden olan su, lağım, mezbaha ve paklık işleri, genel yerlerin, taşıtların ve meskenlerin teftişi, haşarat ve besin denetimi, mezarlıklar üzere etraf sıhhati hizmetleri belediyeler tarafından yürütülür. Sıhhat hizmetlerinin sosyalleştirildiği bölgelerde belediyelerin etraf sıhhati hizmetleri dışında kalan sıhhat hizmetleri, hükümet tabipliği görevleri ve belediyenin etraf sıhhati hizmetlerinin murakabesi sıhhat ocakları tabipleri tarafından ifa edilir ve bu bölgelere ayrıyeten hükümet tabibi tayin edilmez. Süreksiz Husus 1 – Bakanlar Heyeti tarafından tesbit edilecek olan kılavuz bölgelerde sıhhat hizmetlerinin toplumsallaştırılması için hazırlıklara 1 Mart 1962 de ve tatbikata Bakanlar Şurasının tesbit edeceği tarihte başlanır. Toplumsallaştırma – Kılavuz bölgelerde elde edilen sonuçlar gözönüne alınarak en geç 1 Mart 1964 den itibaren kademeli olarak yurda teşmile başlanır. Süreksiz Husus 2 – Sıhhat hizmetlerinin sosyalleştirilmediği bölgelerde amme dalına bağlı kurumlarda sıhhat hizmetleri kendi metot ve mevzuatına nazaran yürütülür. Süreksiz Husus 3 – Amme dalına dahil kurumların, sıhhat hizmetlerinin sosyalleştirildiği bölgeler dahilinde bulunmakla birlikte toplumsallaştırmanın şimdi teşmil edilmediği bölgelerdeki mensuplarının hizmetine de yanıt veren Sıhhat kurumlarının 35 inci husus kararları mucibince Sıhhat ve Toplumsal Yardım Bakanlığına dönemi, kurumu talep ettiği takdirde toplumsallaştırmanın bu kurumun teşkilatı olan her yere teşmil edilinceye kadar tehir edilir. Süreksiz Husus 4 – (8/5/1969 – 1175/4 md. ile eklenen numarasız süreksiz md. kararı olup husus numarası teselsül ettirilmiştir.) Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten evvel sözleşme imzalamış olan sıhhat ve yardımcı sıhhat işçisi de değişik 24 üncü unsur kararlarından faydalanırlar. Unsur 34 – Bu kanun neşri tarihinden itibaren yürürlüğe girer. Husus 35 – Bu kanunu yürütmeğe Bakanlar Konseyi yetkilidir.
Haberler.com – Son Dakika Haberleri