Travmatik bir olay yaşamış olmanın yanı sıra öteki bireylerin travmatik durumları deneyimlediğini görme ve bilmenin de ruhsal problemlere yol açabildiğini belirten Prof. Dr. Aylin Vilayetten Koçkar, “Doğal afetler, bireylerin çaresizlik veyasuçluluk duygusu hissetmelerine neden olabilir. Doğal afet sonucu uyku ve yeme sistemlerinde değişimler, ağır gerilim, olayların tekrarlanacağına dair tasa, baş karışıklığı, doğal afete ait manzaraların akla denetim dışı bir biçimde daima gelmesi, kolay irkilme ve her an tetikte olma hali, fizikî bir nedene bağlı olmaksızın bedensel ağrılar, öfke patlamaları görülebilir” dedi.
Pandemi sürecinin mental yorgunluğu tüm toplumu etkilemişken gerisi gerisine gelen doğal felaketler de yaşanan travmayı artırıyor. Bir yandan tüm Türkiye‘yi saran orman yangınları bir yandan kimi bölgelerimizde can ve mal kaybına yol açan sel felaketleriyle üst üste gelen doğal afetler, bireylerin ruhsal direncini düşürerek karamsarlık ve tasayı yükseltiyor. Altınbaş Üniversitesi Psikoloji Kısmı Üyesi Prof. Dr. Aylin Vilayetten Koçkar, travmatik bir olay yaşamış olmanın yanı sıra öteki bireylerin travmatik durumları deneyimlediğini görme ve bilmenin de ruhsal meselelere yol açabildiğini belirtti.
“AYLAR SONRA BİLE GÖRÜLEBİLİR”
Bireylerin ruh sıhhati üzerinde direkt tesirleri olabilen doğal felaketler sonrasında travma sonrası gerilim bozukluğu belirtilerinin görülebileceğine dikkat çeken Prof. Dr. Koçkar, “Doğal afetler, bireylerin çaresizlik veyasuçluluk duygusu hissetmelerine neden olabilir. Doğal afet sonucu uyku ve yeme nizamlarında değişimler, ağır gerilim, olayların tekrarlanacağına dair telaş, baş karışıklığı, doğal afete ait manzaraların akla denetim dışı bir biçimde daima gelmesi, kolay irkilme ve her an tetikte olma hali, fizikî bir nedene bağlı olmaksızın bedensel ağrılar, öfke patlamaları görülebilir. Bireyde bu tesirler travmatik olayın çabucak akabinde ortaya çıkabileceği üzere ortadan vakit geçtikten sonra, günler hatta aylar sonra da görülebilir” sözlerini kullandı.
Doğal afetler sonrasında tasa seviyesi çok yükseldiğinde günlük hayat üzerinde olumsuz tesirleri gözlemlenebilen korku bozukluğu hadiselerinin yaşanabileceğini söyleyen Prof. Dr. Koçkar, “Travma tecrübesine bağlı olarak bireyin ağır dehşetler ve telaşlar içerisinde olmasıyla çaresizlik hissini tetikleyen dert
bozukluklarına sık rastlanabilir. Bu üzere durumlarda, bireyin baş etmekte zorlandığı ağır dert seviyesine yönelik bir uzmandan takviye alması gerekir” dedi.
KALICI RUHSAL SORUNLARA YOL AÇABİLİR Mİ?
Prof. Dr. Koçkar, “Bireyin içerisinde bulunduğu toplumsal etraftan, aile ve arkadaşlarından aldığı takviye, duygusal dayanıklılığı, hayatında devam eden gerilimli ve duygusal olarak zorlayıcı öteki bir sürecin olup olmaması üzere birçok faktör, bireyin doğal afet sürecinden etkilenme seviyesini ve bu süreçte kalıcı bir ruhsal zorlanma yaşayıp yaşamamasına dair belirleyici olacaktır. Ruhsal sağlamlığı daha düşmüş olan bireylerin travmatik bir tecrübe eklenmesi ile daha fazla zorlanmaları kelam konusu olabilir” açıklamasını yaptı.
Yaşanan felaketler karşısında ruhsal direnci yüksek tutmak için ihtar ve tekliflerini paylaşan Prof. Dr. Aylin Vilayetten Koçkar, şunları söyledi:
“Ruh sıhhatini güçlü tutmak için birçok farklı usul vardır. Bunlardan kimileri; duygu-düşünce-davranışlar ortasındaki ilgiye dikkat ederek ‘olumsuza odaklanmaktan’, ‘ya daima ya hiç’ biçiminde düşünmekten kaçınmaktır. Ayrıyeten, farkındalık temelli gerilimle başa çıkma çalışmaları uygulamak, toplumsal etraftan dayanak almak, keyif alınan aktivitelere vakit ayırmak da bu süreçte ruh sıhhatini güçlü tutmak ismine yardımcı olacaktır.
Kaynak: Demirören Haber Ajansı
