Akciğer kanseri, akciğer dokularından kaynaklanan bir kanser çeşididir. Akciğer kanseri insidansı dünya çapında istikrarlı bir biçimde artmakta ve en sık görülen ikinci kanser çeşididir. Ayrıyeten, hem erkeklerde hem de bayanlarda kanser ölümlerinin önde gelen nedenidir. Akciğer kanderi belirtileri nelerdir? Akciğer kanseri nedir?
RİSK FAKTÖRLERİ
Sigara, akciğer kanserine neden olan en değerli faktördür ve akciğer kanseri hadiselerinin büyük çoğunluğundan sorumludur. Etkin içici olmanın yanı sıra ortamda sigara dumanına maruz kalmak (pasif içicilik) de akciğer kanseri için kıymetli bir risk faktörüdür. Sigara dumanının hem kanserojen hususlar hem de içerdiği kimyasallar ile akciğer kanserine yol açan mekanizmayı tetiklediği, bronş ve alveol duvarlarına ziyan verdiği düşünülmektedir. Sigaraya bağlı akciğer kanseri mümkünlüğü, hem içilen sigara sayısı hem de ne kadar müddettir etkin içici olduğunuzla ilgilidir. Ayrıyeten, birçok ekstra durumun başlamasına neden olan yahut katkıda bulunan sigaranın bırakılması durumunda akciğer kanseri mümkünlüğünün vakitle azaldığı da bilinmektedir.
Lakin hiç sigara içmemiş yahut çevresel sigara dumanına maruz kalmamış şahıslarda akciğer kanseri gelişebilir.
Akciğer kanserinin bilinen risk faktörleri ortasında asbest ve kanserojenlere maruz kalmanın yanı sıra aile hikayesi yer almaktadır.
TiplerAkciğer kanserinin iki ana tipi vardır; küçük hücreli akciğer kanseri ve küçük hücreli olmayan akciğer kanseri. Mezotelyoma ve karsinoid tümör akciğerlerin az görülen kanserleridir.
BELİRTİLER
Erken evre akciğer kanseri ekseriyetle semptom vermez yahut öteki hastalıklarda sıklıkla görülebilen spesifik olmayan semptomlarla kendini gösterir. Bu semptomlar şunları içerir:
• kronik öksürük
• Balgamda kan (hemoptizi)
• Nefes darlığı
• hırıltı
• Sesinizdeki değişiklikler yahut ses kısıklığı
• İstenmeyen kilo kaybı
• Kemik ve eklem ağrıları,
• Göğüste sıvı birikmesi
TEDBİRE
• Öteki tüm kanserlerde olduğu üzere akciğer kanserinden korunmak da yönetilebilir riskleri ortadan kaldırmak yahut en aza indirmektir. Haberler.com son dakika haberler, gündem haberler ve tarafsız haberler için okumaya devam edin.
• Sigara içiyorsanız yahut sigara içiyorsanız bırakmayın.
• Etrafınızda insanların sigara içmesine müsaade vermeyin yahut sigara içilmesine müsaade verilen hiçbir yerde kalmayın.
• Akciğer kanserine neden olduğu bilinen tüm unsurları (radon, asbest vb.) evinizden ve iş yerinizden dışarı atın. Gündem haberler için bizi takip edin. Haberler.com gündemin sıcak mevzularını sizler için derliyor.
• Sağlıklı beslenme alışkanlıklarına sahip olun. Zerzevat ve meyve yüklü beslenmeyi tercih edin
• Sistemli antrenman yapın, lakin genel sıhhat durumunuzu göz önünde bulundurun.
TEŞHİS
Kanser kuşkusu olan bulguları araştırmak için istenen görüntüleme tetkikleri (BT, MR, PET) kitle gösteriyorsa ön teşhis konulur. Akciğer kanserinin kesin tanısı biyopsi örneğinin alınmasını gerektirir. Biyopsi örneği bronkoskopi yahut ameliyatla alınır.
Akciğer kanseri teşhisi konulduktan sonra bir sonraki adım evreyi belirlemektir. Hekiminiz, çok katı kriterlere nazaran kanserinizin evresini (I ila IV) belirleyecektir. Akciğer kanserinin çok geniş bir formda mahallî, hudutlu yahut bölgesel ve uzak olarak evrelendiğini düşünebilirsiniz.
TEDAVİ
Hasta ve tümör ile ilgili tüm bilgiler toplanır, en uygun tedavi yaklaşımı belirlenir. Akciğer kanseri tedavisi epey şiddetli bir çaba gerektirir. Mümkün tedavi seçenekleri gözden geçirildiğinde, mümkün yan tesir ve risklere karşı mümkün faydaları tartmak gerekir.
Akciğer(ler)e hudutlu tümörler için tam düzgünleşme beklenen sonuç olsa da, lenf düğümlerine ve/veya uzak doku ve organlara yayılmış kanserlerde tedavi sonuçları ve sağkalım oranları umut verici olmayabilir. En kıymetli faktörlerden biri Sağkalımı belirleyen, tümörün teşhis anındaki evresidir. Ne yazık ki, birden fazla akciğer kanseri olayı geç evrelerde (II yahut IV) teşhis edilir. Bu nedenle, akciğer kanseri dünya çapında hem erkekler hem de bayanlar için kanser ölümlerinin önde gelen nedenidir.
Akciğer kanserinin tedavi seçenekleri ortasında kemoterapi, gayeye yönelik tedavi, radyoterapi ve cerrahi yer almaktadır. Bu tedaviler direkt tümörü tedavi etmek için kullanılabilir yahut ileri evre kanserlerde ömür kalitesini artırmak ve semptomları hafifletmek için uygulanır. Ayrıyeten tedavi seçenekleri tek başına yahut kombinasyon halinde kullanılabilir.
KEMOTERAPİ
Kemoterapi, kanseri tedavi etmek için ilaçlar kullanır. İlaçların faal hususları kanserli hücreleri öldürür. Kemoterapötik casuslar damar içine verilebilir yahut ağızdan alınabilir. İntravenöz uygulama durumunda, büyük bir damara kateter ismi verilen ince bir tüp yerleştirilir ve tedavi müddeti boyunca bu kateterden kemoterapötik casus verilir.
Kanserin tipine ve tedaviye verilen karşılığa bağlı olarak bir yahut birden fazla kemoterapötik casus uygulanabilir. Makul bir mühlet sürdürülen etkin kemoterapiyi bir “kapalı” devir takip eder. “Kapalı” mühlet sona erdikten sonra tedavi devam eder. Bu ardışık etkin ve “kapalı” periyotların her birine bir döngü denir. Erken evre akciğer kanserlerinde, hem ameliyatın sonuçlarını uygunlaştırmak hem de hayatta kalma oranlarını artırmak için ameliyattan evvel yahut sonra kemoterapiye başlanabilir. İleri evre kanserlerde ve küçük hücreli akciğer kanserlerinde kemoterapinin emeli semptomları hafifletmek, ömür kalitesini yükseltmek ve ömrü mümkün olduğunca uzatmaktır.
Kemoterapinin yan tesirleri, kemoterapötik casusun ve dozun bir işlevidir. Kemoterapötiklerin en sık görülen yan tesirleri ortasında; yorgunluk, mide bulantısı, kusma, ağız yaraları, saç dökülmesi ve sindirim sistemi iltihabı. Kemoterapinin neden olduğu yan tesirler de hekiminiz tarafından tedavi edilecektir. Bu yan tesirler sıhhatinizi tehdit edecek kadar şiddetliyse, hekiminiz tedaviye orta vermenizi yahut öteki bir kemoterapötik casusa geçmenizi önerebilir. Gayeli Tedavi Gayeli tedaviler, kemoterapiye kıyasla daha yeni kanser önleyici tedavilerdir. Bu ilaçlar kanserli hücrelerde bulunan spesifik anormallikleri amaçlar. Bu ilaçlara başlanmadan evvel kanser hücreleri, muhakkak mutasyonlara sahip olup olmadıklarını belirlemek için birinci olarak laboratuvarlarda tahlil edilir.
RADYOTERAPİ
Radyasyon tedavisi, yüksek güçlü enerji ışınları kullanarak kanser hücrelerini öldürmeyi emeller. Radyasyon kaynağı beden dışındaysa ve ışınlar kansere yönlendiriliyorsa bu tedaviye eksternal radyoterapi denir. Öte yandan radyoaktif husus bir iğne yahut kateter aracılığıyla tümörün bulunduğu yere yerleştirilirse usule internal radyoterapi (brakiterapi) ismi verilir.
Radyasyon tedavisi birinci basamak tedavi olabilse de, ekseriyetle ameliyatla alınamayan hücreleri öldürmek için kullanılır. Birinci basamak tedavide radyoterapi çoğunlukla kemoterapi ile birleştirilir ve bu modalite kemoradyoterapi olarak da isimlendirilir. İleri evre kanserlerde ağrı, nefes darlığı ve kronik öksürüğün giderilmesinde yahut giderilmesinde kıymetli rol oynar.
Akciğer tümörü boyut olarak çok küçükse, stereotaktik radyoterapi (radyocerrahi), radyasyon ışınlarını tam olarak tümöre odaklayarak kanser hücrelerini öldürmede yararlı olabilir. Birtakım durumlarda, radyocerrahi klâsik cerrahi ihtiyacını ortadan kaldırabilir. Lakin radyocerrahi için hasta seçimi çok değerli bir husustur.
Radyoterapi, bedenin ışınlanan bölgesine bağlı olarak çok geniş bir yan tesir yelpazesine sahiptir. Boğaz ağrısı, yutma zahmeti, yorgunluk ve iştahsızlık sık görülen yan tesirlerdir, hekiminiz size geçerli olan riskleri açıklayacaktır.
AMELİYAT
Akciğerle sonlu olan erken evre olaylar yahut tümörler için cerrahi birinci basamak tedavidir.
Akciğer rezeksiyonu için bir segment, bir lob, iki lob yahut tüm akciğer rezeke edilebilir yahut cerrahi olarak çıkarılabilir ve akciğerin kama gibisi bir kısmı çıkarılabilir (kama rezeksiyonu). Wedge rezeksiyon hariç tüm seçeneklere genel olarak anatomik rezeksiyon denir.
Torakotomi, akciğer rezeksiyonu için yapılan açık ameliyatı söz eder. Teknik imkanlar yahut hasta ve hastalık faktörleri (durumun yeri ve yayılımı) müsaade veriyorsa, minimal invaziv cerrahi, videotorakoskopik cerrahi ve robotik cerrahi başka seçeneklerdir.
Torakotomi en düzgün açıklığı sunduğundan, beşinci kaburga düzeyinde uzun bir kesi yapılır ve akciğerler açığa çıkar.
Tüm akciğer rezeksiyonları büyük ameliyatlardır ve bu nedenle hasta çok dikkatli bir biçimde hazırlanmalıdır. Sıhhat geçmişinin gözden geçirilmesini kapsamlı bir fizik muayene takip eder. Kan testleri, fizik muayene datalarının yanı sıra belirti ve bulgular ışığında planlanır. Ayrıyeten, durumun evresini ve yayılımını görselleştirmek ve ameliyatı planlamak için CT, MRI ve PET/CT üzere ileri görüntüleme çalışmaları istenir.
Ayrıyeten anestezi uzmanı tarafından anesteziye bağlı risklerin yönetilebilmesi için hasta kıymetlendirilir ve gerekirse ek tetkikler istenir. Lobektomi için hasta ameliyathaneye alınır ve damar yolu açılır. Hastayı rahatlatmak yahut sakinleştirmek için bu IV sınırından bir yatıştırıcı husus verilir. Ameliyat sırasında nefes almayı sürdürmek için hastanın boğazına bir tüp yerleştirilir. Anestezi uygulandıktan sonra sağ akciğer rezeke edilecekse hastaya sol lateral dekübit durumu, sol akciğer rezeke edilecekse sağ lateral dekübit durumuna alınır. İlgili tarafta 5. kaburga hizasında yaklaşık 25 cm uzunluğunda kesi yapılır ve akciğerler ortaya çıkar. Videotorakoskopik ve robotik ameliyatlar için küçük kesiler yapılır ve kesilerden portlar yerleştirilir. Bu portlardan birinden kamera sokulurken, öbür portlar göğüs boşluğuna cerrahi aletlerin yerleştirilmesine hizmet eder.
Lobektomi, bilobektomi, pnömonektomi (sağ yahut sol akciğerin büsbütün çıkarılması) yahut wedge rezeksiyon yapıldıktan sonra biri akciğer apeksine başkası tabana olmak üzere iki adet dren yerleştirilir. Bu drenler, ameliyattan sonra bedende birikebilecek sıvı ve kan ve/veya havayı tahliye etme fonksiyonu görür.
Son olarak büyük yahut küçük kesiler dikilir ve pansuman ile kapatılır.
LOBEKTOMİ – BİLOBEKTOMİ:
Lobektomi, akciğer patolojisi yahut primer yahut metastatik kanser nedeniyle akciğerin tüm lobunun çıkarılması manasına gelir. Sağ akciğerde üç lob (üst, orta ve alt lob) bulunduğundan, bilobektomi, orta lobun yahut alt yahut üst lobun birlikte çıkarılmasını söz eder. Torakotomi açık cerrahi tekniğidir; lakin teknik imkanlar yahut hasta ve hastalık faktörleri (durumun yeri ve yayılımı) müsaade veriyorsa, minimal invaziv cerrahi, videotorakoskopik cerrahi ve robotik cerrahi öbür seçeneklerdir. Göğüs cerrahı tüm kriterleri gözden geçirerek hastaya ve duruma nazaran en âlâ formülü belirler. Lobektomi büyük bir ameliyattır ve lobu besleyen arter ve lobdaki koyu renkli kanı akıtan toplardamar bağlanır ve kesilir/ayırılır. Daha sonra lobun bronşları da emsal formda kesilir ve uçları kapatılır.
Lobektomi ameliyatlarından sonra göğüs boşluğunda bir boşluk oluşur, fakat kalan lob(lar) genişledikçe doldurulur. Segmentektomi: Akciğer lobları segment ismi verilen ünitelere ayrılır. Akciğer segmenti, kendi atardamarı, toplardamarı ve bronşu olan bir akciğer ünitesidir. Sağ akciğerde 10 segment, sol akciğerde ise toplam 8 segment bulunur. Segmentektomi anatomik rezeksiyonların en minör olanıdır. Segmentin atardamarını, toplardamarını ve bronşunu bağlayıp kesmek, beden içinde kalan ucunu tıkamak ve segmenti büsbütün kesip çıkarmak temel prensiptir.
PNÖMONEKTOMİ:
Pnömonektomi, sağ yahut sol akciğerin büsbütün çıkarılması manasına gelir. Gerekli kriterleri sağlayan akciğer kanserli hastalarda daha çok tercih edilmektedir. Pnömonektomi durumunda, hastalar çok daha yakından izlenmeli ve sıvı alımı ve elektrolitler çok dikkatli bir formda izlenmeli ve yönetilmelidir.
Wedge rezeksiyon: Akciğerlerin anatomik rezeksiyonu manasına gelir. Bu formül akciğer biyopsilerinde yahut akciğer periferindeki lezyonların çıkarılmasında tercih edilir. Akciğerlerin etrafı kama yahut “V” halinde çıkarılır. Akciğer kanseri tedavisi, tedavi sonrası hayatınız, rehabilitasyon, ağrı idaresi, klinik çalışmalar ve akciğer kanseri ile ilgili aklınıza takılan tüm soruları sormak hekiminiz tedavinize şuurlu bir biçimde katılmanız ve tasalarınızı gidermeniz için size yardımcı olacaktır.
