Sıhhat Bakanlığı Koronavirüs Bilim Heyeti Üyesi Prof. Dr. Selma Metintaş, yeni tip koronavirüsle (Kovid-19) gayrette Sıhhat Bakanlığının önerdiği aşı uygulamalarına ne kadar çok ahenk olursa Delta varyantının yol açtığı ölümlerin de o oranda azalacağını vurguladı.
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi (ESOGÜ) Rektörlüğünden yapılan açıklamada görüşlerine yer verilen ESOGÜ Tıp Fakültesi Halk Sıhhati Ana Bilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Metintaş, pandemide ikinci yılın ortalarına yaklaşıldığını hatırlattı.
Pandeminin geldiği noktada farklı sıkıntılarla karşı karşıya kalındığını belirten Metintaş, “En kıymetli sorun virüsün mutasyon geçirmesidir. Yeni oluşan varyantların daha kolay bulaşabilir olması hastalığın denetimini yeterlice zorlaştırmaktadır. Başka sıkıntılar ise aşının toplumlara süratle ulaşamaması ve toplumların kurallara uymada isteksizlikleri, yorgunlukları olarak sıralanmaktadır.” tabirini kullandı.
???????Metintaş, birinci virüsün toplum içinde uzun mühlet dolaşması sonucunda oluşan ve bundan farklı özellikleri bulunan varyantların, sürpriz bir durum olmadığına işaret etti.
Virüs çoğalırken yapılan farklılaşma, canlının hayatta kalmasını güçlendiriyorsa bu mutasyonun, o canlı kümesinde baskın olarak devam ettiğine dikkati çeken Metintaş, şu bilgileri paylaştı:
“Bugün Vuhan suşuna karşılık Delta varyantı süratle tüm toplumlarda ön plana çıkmıştır. Delta varyantı, Vuhan suşuna nazaran daha kolay bulaşabilmektedir. SARS-CoV-2 birinci çıktığında bir enfekte kişi 2 kişiyi enfekte ederken, bugün geldiğimiz noktada Delta varyantı 5-8 kişiyi enfekte etmektedir, daha çabuk ve daha kolay bulaşma özelliği taşımaktadır. Delta varyantının özgün virüsten en kıymetli farkı, insan hücrelerine bağlanabilme kapasitenin artmış olmasıdır. Bu değişim sayesinde delta varyantı evvelki haline nazaran çok daha bulaşıcı bir biçime dönüşmüş ve suçiçeği kadar bulaşıcı bir karakter kazanmıştır.
Delta varyantı ile hastalanan şahısların birinci yakınmaları orjinal virüsten farklı olarak öksürük ve koku kaybından fazla burun akıntısı, boğaz ve baş ağrısı ile olmaktadır. Şu anda her gün 200’e yakın kişiyi Kovid-19 nedeniyle kaybediyoruz. Kaybettiğimiz insanların birden fazla ya hiç aşılanmamış ya da aşılarını tamamlamamış şahıslardır. Sıhhat Bakanlığının önerdiği aşı uygulamalarına ne kadar çok ahenk olursa delta varyantının yol açtığı vefatlar de o oranda azalacaktır. Aslında araştırmalar aşılanmamış şahıslarda delta varyantının daha ağır hastalığa yol açtığını göstermektedir.”
“Aşıya ulaşmak bir şanstır”
Prof. Dr. Metintaş, aşılar ve bağışıklamanın, bulaşıcı hastalıklara karşı korunmada ve bunların önlenmesinde en inançlı ve faal temel sıhhat hizmetleri olarak tanımlandığını bildirdi.
Yapılan çalışmaların, aşıların tüm varyantlara karşı hala esirgeyici olduğunu gösterdiğine değinen Metintaş, “Aşıların birinci ve öncelikli hedefi, ağır ve ölümcül Kovid-19’un geçirilmesi ihtimalini önlemektir. Hem meyyit virüs aşıları hem de mRNA aşıları bilinen dozlarda yapıldığında ağır ve ölümcül şiddetli Kovid-19 hastalığını kıymetli seviyede önleyebilmektedir. Lakin elimizdeki aşıların tekrarı gerekmektedir. Bu bağlamda aşıya ulaşmak bir talihtir. Bu talihi çabucak pahalandırmak için haydi aşıya.” değerlendirmesinde bulundu.
Metintaş, tek doz aşılanmanın korunma için kâfi olmadığını, Türkiye’de kullanılan aşıların tümünün iki doz ile aktif müdafaa sağladığını aktardı.
İstisnai olarak, hastalığı geçirenlerin tek doz mRNA (Türkiye için Pfizer-BioNTech aşısı olan Comirnaty) aşısı ile korunabildiği bilgisini veren Metintaş, şunları kaydetti:
“Sağlık Bakanlığı hangi aşı için ne vakit rapel yapılması gerektiğini takip etmekte ve uygun vakitte tekliflerde bulunmaktadır. Şu an BioNTech aşısı için 2, Sinovac için 3 doz önerisi geçerlidir. Aşı olan bireyler hastalık geçirebilir zira hala kullanımdaki aşılar hastalığın hafif biçimde geçirilmesini tam olarak önleyememektedirler. Öte yandan mRNA aşıları hastalığın hafif formunu önlemek konusunda en faal aşılardır. Tam koruyuculuk ikinci dozdan 14 gün sonra başlayabilmektedir. Ayrıyeten hangi aşı uygulanmış olursa olsun maskenin ağız ve burunu örtecek biçimde takılması, Kovid-19’un geçirilmesini ve hastalığın öteki şahıslara bulaşmasını çok aktif biçimde mahzurlar. Aşı olmuş şahısların hastalığı diğerlerine bulaştırma gücü ve mühleti, aşı olmamış şahıslarla tıpkı değildir. Aşılanmış şahıslar aşılanmamış şahıslara nazaran hem daha az virüs taşırlar hem de daha kısa mühlet bulaştırıcıdırlar. Çalışmalar bu iki nedenden ötürü toplum genelinde hastalığı yayan bireylerin yükle aşılanmamış bireyler olduğunu ortaya koymaktadır.”
Okullarda yüz yüze eğitime geçilmesi
Metintaş, okulun insan hayatında yalnızca bilginin alındığı kurumlar değil, insanın toplumsallaşmasının konutundan sonraki ikinci durağı olduğuna vurgu yaptı.
Gerekli şartları sağlayarak yüz yüze eğitime geçilmesinin ehemmiyetine işaret eden Metintaş, “Tüm öğretmen, okul çalışanları ve öğrencilerle tıpkı hanede yaşayan bireylerin aşılarını hiç beklemeden yaptırmaları gerekmektedir. Bunun için vakitle yarışıyoruz, biliyoruz ki iki aşının üzerinden 14 gün geçtikten sonra koruyuculuk başlayacaktır. Toplumun her bireyi, okulların yüz yüze eğitime dönebilmesi için gayret göstermelidir. Sıhhat Bakanlığının önerdiği biçimde aşılarını çabucak tamamlamalıdır. Kalabalıklardan uzak durulmalı, maske, aralık, hijyen, havalandırma kurallarına uyulmalıdır. Koronavirüs belirtileri gösteren bireyler çabucak sıhhat kuruluşlarına başvurmalı test yaptırmalı ve sonuç çıkana kadar öteki bireylere bulaştırmamak için kendini uzak tutmalıdır.” görüşünü aktardı.
Kaynak: Anadolu Ajansı / Emrah Yaşar