Acı çekerken acıyı daha da derinleştiren o acının geçmeyeceğine dair katı fikirlerimizdir. Bu fikirlerden o kadar kaçarız yahut onları görmemezlikten geliriz ki sonunda acı ıstıraba dönüşür. Zelzelenin akabinde acıyla dolup taşan kalplerimizle yaşamaya devam etmek kolay olmayacak. Kocaman, koyu renkli, köşeli, rahatsız edici sertlikteki bu acıyı kim niçin istesin ki?
Peki epey acı geçecek mi? Evet geçecek, daha gerçekçi olmamız gerekirse hafifleyecek.
Fakat yas geçmeyecek. Aslında yas tutulmaz yasla yaşanır. Onunla yaşamak bizi incitmeyecek. Bakmaya, hatırlamaya katlanamadıklarımıza tülün gerisinden bakıp dayanabileceğiz. Pekala bu nasıl olacak? Öncelikle taş duvarlara, tahta levhalara, taşa toprağa şunu yazabiliriz; acının geçiciliği yasadır değiştirilemez. Tabiatı budur. Acıdan sıyrılan makûs değildir. Yıkım üstüne yıkım unutulmamalıdır ve biz unutmadan ve birebir vakitte hayatın akışına müsaade verebiliriz.
İyileşmek unutmak değildir. Güzelleşmek yalnızca ileriye bakmak da değildir. Güzelleşmek durup beklemek de değildir. Bu kadar acı doğal olarak ve tahminen çok çok uzun bir vakte yayılarak hafifleyecektir. Ve biz bu hafiflemeye uygunlaşmak diyeceğiz. Ruhsal takviye timleri uzun vakit alanlarda olacak. Yardım almayı öğreneceğiz. Travmalar bırakan anılarımıza bakıp dayanabileceğimiz vakte ruhsal dayanaklarla geleceğiz.
Kolektif hafızamız balıklar üzere olsa da bu sefer çok kayıtla kendimizi muhafazaya dair sorumluluklar alacağız. Dersler çıkararak ve tabi unutmayarak kendimize gerçek sağlam sığınaklar yapacağız. Yakasını bırakmadığımız öfke de miadını dolduracak. Öfkeye gerek duymadan daha korunaklı bir hayatı inşa edeceğiz. Akılla, zekayla ve fonksiyonel kararlarla ve tabi tabiat kurallarını dikkate alarak iyileşeceğiz. Bu acı nasıl geçer; bilimle, akılla, derslerle, iş birliğiyle… Ve doğal ki geçmişten öğrenerek, artık de gerçek hareketleri seçerek, geleceği daha inançlı inşa ederek…
Yeniden yapılanırken hasret ve yas bize daima eşlik edecek. Bu mimariye, sanata, müziklere yansıyacak. Bizden sonraki kuşağın sorusu ‘’acı nasıl geçer, ne vakit geçer?’’ olmayacak. Sağlam kentler inşa eden evlatlar şu soruyu koynuna alıp yatacaklar: ‘nasıl daha az acı üretiriz, acı çekmemek için dikkatimiz nerede olmalı?’ Bana kalırsa onlar acının kaynağına bakmak konusunda bizden daha becerikli olacaklar. Bir şeyin olduktan sonra hakkında konuşmayı istemeyecekler. Çünkü biz yıllardır yalnızca acılarımız hakkında destanlar yazıyor, anlatıyoruz. O kadar konuşuyoruz ki harekete geçecek halimiz kalmıyor. Ve hatta bir teoriye nazaran bir şey hakkında çok konuşunca beyin tatmin oluyor ve hatta o şeyi yapılmış sayıyor.
Mesela, çok acı bölüp parçalayarak değil evvel yaraları sarmakla hafifler. Gençler bunu biliyor ve alanlara -benim oğlum ve kızım da dahil- çok yakinen gördüm ki bir an bile düşünmeden koştular. Partiler üstü, statüler üstü, ırklar, ideolojiler üstü çalıştıklarını görünce geleceğe dair umudum arttı. Kimin neci, kimci olduğu onların pek de umurunda değildi. Canım gençlik acı çekmekte olanlarla ve tıpkı vakitte kendileri de acı çekerek alanda daha çok imzalar atacaklar. Acı çekerken hepimiz birebir yaştayız. Acı bir toplumda hiyerarşiyi devirerek hepimizi hizaladı.