İlişkilerin değiştiğini, evvelce bu türlü birlikteliklerin olmadığını sık sık duyarız. Değişen dünya nizamı ve toplumsal medyanın hayatımızdaki yeri nedeniyle günümüzdeki münasebetlerin dinamiği de değişti. Yanı sıra çevresel faktörlerin tesirini göz önünde bulundurursak bağlantılarda problemler değişik bir hal aldı. Bu değişimle birlikte lisanımıza yeni yeni kimi sözler dahil olmaya başladı. Bu sözler toplumsal medyalarda ve toplumsal ortamlarda sıkça kullanılmaya başlandı. Dizi/Filmlerdeki başrol oyuncuları, romantik münasebetlerimizdeki partnerlerimiz, okuduğumuz/izlediğimiz haberlerdeki şahıslar ve alakaları ile ilgili bu tabirleri kullanır olduk.
Son vakitlerde sıklıkla duyduğumuz, lisanımıza pelesenk olmuş ve tahminen de münasebetlerimizde yaşadığımız yahut yaşattığımız tabirler olan; Ghosting, Love Bombing, Gaslighting terimlerine yakından bakalım isterim.
Ghosting: Bir varmış birden yok olmuş
Ghosting, biriyle olan tüm bağlantısı birden durdurmak, onu görmezden gelmek yahut apansız ortadan kaybolmak manasına gelir.
Türkçe karşılığı hayalet üzere ortadan yok olmak manasına gelen ghosting, kişinin bağlantıda ansızın ortadan kaybolduğu, yok olduğu durumdur.
Özellikle gençlerde görülen “Ghosting” bir ruhsal şiddet tipidir.
Bağlantılara önemli ziyanlar veren bu şiddet tipi, çoklukla bağlılığın kurul(a)madığı bağlantılarda görülür. Evvel her şey yolunda görünür. Şahısların irtibatları ve paylaşımları vardır. Akabinde rastgele bir sorun olmaksızın şahıslardan biri bir anda yok olur, erişilmez ve ulaşılmaz bir hal alır. Bu kaybı deneyimleyen kişi ise belirsizlik içerisinde kalarak zihnindeki pek çok senaryo ile boğuşmaya, olanları anlamlandırmaya çalışır. İşte yaşadığı bu ruhsal zorlanma, durumu bir ruhsal şiddet boyutuna taşır.
Bu kavramları açıklarken “Böyle bir duruma maruz kaldığımı nasıl anlarım?” sorusu da akılları kurcalar. Kısaca açıklamam gerekirse karşı taraf; ilgi içerisindeyken apansız ortadan kayboluyorsa, sorumluluk almaktan kaçınıyorsa, en ufak sorun karşısında kestirip atıyorsa, hayal kırıklığı yaşatıyorsa, aramalara yahut bildirilere dönmüyorsa, görmezden geliyorsa hayatınızdaki kişi tarafından Ghosting’e uğruyor olabilirsiniz.
Ghosting’ e maruz kalan kişiyi “ghostee”, alakayı ansızın bitirip, ortadan kaybolan kişiyi ise “ghoster” olarak tanımlayabiliriz. Bu şartlarda Ghosting’e maruz kalan bireyler alakada en çok yıprananlardır. Bu bireyler, kendine olan inançta azalmalar yaşar, yetersiz ve bedelsiz hisseder, benlik hürmeti azalır, maruz kaldığı duygusal şiddet nedeniyle kendini hatalar, ağır öfke, keder, huzursuzluk ve hayal kırıklığı hisseder, ağlama krizleri yaşar, gerilim, anksiyete, depresyon, uyku bozuklukları ve TSSB (Travma Sonrası Gerilim Bozukluğu) yaşayabilir.
Love bombing: Aşk bombardımanı
“Love Bombing”in Türkçe karşılığı aşk/sevgi bombardımanıdır.
Duygusal şiddetin farklı bir çeşidi olarak kendini gösterir.
Narsisistik özelliklere sahip bir partnerin bağın en başında partnerine karşı denetim ve güç elde edebilmek için kurmuş olduğu ağır bir bağlantı biçimidir. Romantik bağın en başında yaşanan çok ilgi ve sevgi ile bulutların üzerinde üzere hissettirme, sık sık alınan şık ikramlar, partnerine hiç yaşamadığı şeyleri yaşatmak, uzun vade için yapılan romantik planlar üzere yüksek seviyede olumlu görünen durumların bağlantıda makul bir mühlet geçtikten sonra tam bilakis dönmesine denir. Bu davranışları sergileyen kişinin maksadı partnerinin hayatındaki en kıymetli kişi olmaktır. Bu duygusal yatırım ise bireye kendini epey kıymetli hissettirdiği için love bombing yapan kişi hedefinde başarılı olabilir.
Love Bombing ile bağa bağımlılık geliştiren kişi ilerleyen süreçte yani bağın devamında yaşanan bütün aksiliklere karşın ilgiyi bitir(e)mez. Partnerden kopabilmek, aksiliklerin akabinde uzaklaşabilmek epey zordur. Bunun sonucunda da özgüven sorunları yaşayarak, ruhsal açıdan zorlayıcı süreçlere girebilir. Ayrılık onun için kaygılı bir hal almaya başlar ve o birinci ilgiyi tekrar alabilmenin umuduyla alakada boyun eğici bir rol üstlenir.
Love Bombing yapan kişinin kullanabileceği cümle kalıplarından kimileri; “Biz birbirimiz için varız.”, “Bugüne kadar neden karşılaşmamışız?”, “Birbirimizin ruh ikiziyiz.” şeklinde olur. Kısa müddette böylesine sevilebilir/değerli olduğunu hissetmek, şahsa âlâ gelir. Adeta ayakları yerden kesilmiş üzeredir. Her şey bu kadar güzel görünürken, bireylerin bunun bir ruhsal şiddet olduğunu anlayabilmesi de giderek imkansızlaşır. Bu türlü bir durumda akıllara gelen öbür bir soru “Bunun gerçek bir sevgi mi, yoksa Love Bombing mi olduğunu nasıl anlarım?” oluyor. Bu noktada Love Bombing’e maruz kaldığınızı nasıl anlayacağınızdan bahsetmem gerekir.
İlişki başlarında kendinizi bir duşun içinde üzere hissediyorsanız ve partnerinizin size olan ağır ilgisini kaybedeceğine dair kaygılarınız başladıysa, partnerinizin eleştirilecek hiçbir durumu olmadığını yani onun kusursuz biri olduğunu düşünüyorsanız yahut partnerinize muhtaç/bağımlı hissediyorsanız, partnerinizin sevgi bombardımanı bilhassa başka bireylerin bulunduğu ortamlarda artıyorsa, partneriniz tek ilgi odağının kendisi olmasını istiyorsa ve ayırmadığınız vakit sizi hatalı hissettirmeye çalışıyorsa, onun istediği üzere davrandığınız sürece sizi sevgi bombardımanına tutuyorsa ve davranmadığınızda bu ilgi ve sevgiyi sizden çekip tam aksisi davranıp sizi cezalandırıyorsa, ilişkinizdeki değişimleri kabul etmeyip bunlardan sizi sorumlu tutuyorsa Love Bombing denilen sıhhatsiz aşk bombardımanına maruz kalmış olabilirsiniz.
Love Bombing her ne kadar yorucu ve yıpratıcı olsa da bu durumdan korunmak ve yola sağlıklı bir biçimde devam etmek için dikkat edebileceğiniz birtakım noktalar var.
Bunlar; münasebet içerisindeki hudutları net bir formda belirlemek, süratli ilerlediğini düşündüğünüz şeylerdeki rahatsızlığınızı partnerinize karşı lisana getirmek, etrafınızdaki insanların münasebet içerisinde bulunduğunuz partnerinizle ilgili yaptığı yorumlara kulak verip, pahalandırmak olabilir. Bu yakınlığın ve yüksekte hissetme halinin gerçek dışı olduğunun farkında olarak suratı yavaşlatmak ve içinde bulunduğumuz ilgiyi gerçekçi pahalandırmak gerekmektedir.
Unutmamız gerekir ki, hiç kimse ve hiçbir bağlantı kusursuz değildir. Şayet bağınızda kimi şeyler size kusur yahut ayıp olarak geliyorsa bu bahisleri tekrar düşünmeniz ve ilginizi tekrar değerlendirmeniz gerekiyor olabilir. Alakalarda kıymeti hak ettiğinizi unutmadan, sevgi ve ilgiyi karşı taraftan talep etmeden evvel kendi kendinize de veriyor olmanız gerekir. İnsan kendine sevgi veremedikçe sevilebilir olduğuna da inanamıyor. Bu nedenle evvel kendime verebildiğimiz ilgi ve sevgiyi sonra başkasından talep etmeliyiz. Lakin dikkat etmemiz gereken başka bir nokta, karşı tarafın kendi istediği durumlarda paha vermesi ve bunu dengeli bir biçimde yapmamasıdır. Bu türlü bir durumda “dur” demeyi bilmeliyiz. Kendinizi münasebet içerisindeyken “değersiz” hissettiğinizi fark ettiğinizde bu münasebetin size güzel gelmediğini anlamış olmanız gerekir ve bu noktada bağlantıyı gözden geçirmek, bağ için büyük ölçüde yarar sağlayacaktır.
Eğer bir ilgiyi âlâ gelmediği halde sürdürmekte ısrarcı davranıyorsanız bu münasebete karşı bir bağımlılık geliştirmiş olabilirsiniz. İçerisinde bulunduğunuz bu travmatik bağ vakit içerisinde ömür kalitenizi etkileyip, ruh sıhhatinize önemli seviyede ziyan verebilir. Bu nedenle yolunda gitmeyeni fark ettiğinizde sorgulamalı, daha yeterli hissederek devam edebileceğiniz öbür bir süreç planlamalısınız.
Tüm bunların yanı sıra tabi ki gösterilen her çok ilgili davranış ve alınan her armağan Love Bombing yani sevgi bombardımanı demek değildir. Bunu ayırt etmek için ilgimizi bütünüyle gözlemlememiz gerekir. Şayet partnerinizin söyledikleri ile davranışları birbiriyle uyumluysa burada sevgi bombardımanından kelam edemeyiz.
Gaslighting
Gaslighting ismini Gas Light (Gaz Lambası) isimli 1938 imali bir oyundan almaktadır. Sinemada, eşini delirdiğine ikna etmek için onu manipüle eden bir kocanın yaptıkları anlatılmaktadır.
Gaslighting, romantik bağlantılarda daha çok erkek tarafından bayana uygulanan bir istismar sistemidir. Beşerler farkında olarak ya da olmayarak öbür tarafı manipüle etmeye çalışır ve gerçeklik algısını değiştirmeyi planlar. Bunu yaparken ki emelleri ise karşı tarafa niyetlerini kabul ettirerek onların da kendisi üzere düşünmesini sağlamaktır. Bunu yaparken karşı taraf için en doğrusunu düşünüyormuş üzere göstermeye de bilhassa uğraş ederler. Bu halde davranarak bireyin vakit içerisinde kendisinden kuşku duymasına neden olur.
Bu yolun mağdurları maruz kalmış oldukları bu ruhsal manipülasyon sebebiyle kendilerini sorumlu tutabilirler ya da tam zıddı karşı taraftaki kişi tarafından bu türlü düşünmeye zorlanabilirler. Yaşanan bu ruhsal azaptan sonra mağdurlarda kendilik algısını, kimlik hissini ve özsaygıyı yitirme üzere durumlar gözlemlenebilir.
Gaslighting’e maruz kalındığını fark etmek, birey için kimi vakit zorlayıcı olabilir. Birtakım belirtileri bulunmaktadır. Kişi değişik bir biçimde kendi davranışlarına bakarak da bu duruma maruz kalıp kalmadığını anlayabilir. Bunun sebebi ise mağdurun sergilediği kimi davranışlardır. Bu davranışlar; daima özür dilemek, istismarcının sergilediği davranışlar için mazeretler üretmek, kendini sorgulamaktır.
Gaslighting yalnızca romantik ilgilerde yaşanmaz. İş yerinizdeki patronunuz, aileniz, okulunuz, arkadaşınız ya da rastgele biri tarafından, uygulanabilir.
İlişkilerinizde maruz kaldığınız bu durumlar da yeni bir yola ve bakış açısına gereksiniminiz var. Hem insanları buna maruz bırakmak hem de buna maruz kalmak istemiyorsak ferdî bir keşfe gereksinimimiz vardır. Kendimizi tanımak, anlamak, pahalandırmak ve yorumlamak gerekmektedir.
Instagram
Facebook
‘Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar külliyen müelliflerinin özgün niyetleridir ve Onedio’nun editöryal siyasetini yansıtmayabilir. ©Onedio’