Tüm çocukların sağlıklı olmaları ve kâfi gelişimleri için vitamin ve minerallere gereksinimleri vardır. A, B12, C, D vitaminleri, demir, çinko ve çok sayıda öbür vitamin ve mineral her çocuğun beslenmesinin nizamlı bir kesimi olmalıdır. Birden fazla çocuk istikrarlı ve kâfi ölçüde besin alır, lakin muhakkak şartlar altında çocukların vitamin yahut mineral desteği almaları gerekebilir. Argivit Uzman Konseyi’nden Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Vefik Arıca, çocuklarda bilinçsiz vitamin kullanımına karşı ailelere ihtarlarda bulundu.
ÇOCUKLARIN BESİN DESTEKLERİNE MUHTAÇLIK VAR MI?
Vitamin yahut mineral destekleri çok ölçüde (mega dozlarda) alındığında çocuklar için toksik olabilir. Bu bilhassa beden yağında depolanan yağda çözünen A, D, E ve K vitaminleri için geçerlidir. Bu yüzden vitamin destekleri tabip teklifiyle kullanılmalıdır. Ayrıyeten minerallerinde (demir, çinko vs.) çok ölçüde alınmaları beden için ziyanlı olabilir. Birden fazla çocuk multivitaminleri, A, C, D ve K vitaminleri, B vitaminleri, demir ve kalsiyum dahil olmak üzere gereksinim duyabilecekleri tüm vitamin ve minerallerin önerilen günlük ölçüsünü içerir. B bakımdan içeriği yanlışsız ayarlanmış, uzun kullanıma uygun sağlam eser tercih etmek gerekir.
İşte çocukların muhtaçlık duyduğu birtakım vitamin ve mineraller:
A VİTAMİNİ
A vitamini, sağlıklı epitel dokusunun korunmasında rol oynar ve bu da bakteri yahut virüs istilasını önleyerek enfeksiyonla savaşmaya yardımcı olur. Ayrıyeten, hayvanlarda ve çocuklarda A vitamini eksikliği ile kıymetli ölçüde artan kulak enfeksiyonu oranı ortasında bir alaka gözlenmiştir. Öbür çalışmalarda da kulak enfeksiyonu olan çocuklar A vitamini, C vitamini ve E vitamini ile destek edildiğinde enfeksiyonun azaltılmasında yüksek bir karşılık elde edildiği bulunmuştur.
B12 VİTAMİNİ
En çok kırmızı et, balık, tavuk ve süt eserlerinde bulunan B12 vitaminin eksikliğinin de çocuklarda gelişimsel, davranışsal bozukluklara ve okulda başarısızlığa neden olduğu bilinmektedir. B1 ve B12 vitaminleri ağrı ve yorgunluk giderici özelliğe sahiptir. Suda eriyen B vitaminlerinin beden için ziyanlı tesire neden olacak özelliği bulunmamaktadır.
C VİTAMİNİ
C vitamini, bağışıklıktaki rolü ile bilinir. C vitamini eksikliği, bağışıklık karşılığı azaltır ve sık enfeksiyon mümkünlüğünü artırır. C vitamini takviyesi genelde bağışıklık için önerilmektedir. C vitamini meyve ve sebzelerin birçoklarında bulunsa da değerli kaynakları; turunçgiller, kırmızı ve yeşil biber, çilek, domates, lahana, yeşil yapraklı sebzeler, brokoli, kivi ananas, kızılcık diyebiliriz. Eksikliğinde, skorbüt, anemi, hastalıklara hassaslık, diş eti ve kılcal damar kanamaları, eklem ağrısı, yaraiyileşmesinde gecikme, saç kaybı, demir emiliminde azalma görülmektedir. Çocukların kâfi ölçüde C vitamini tüketmelerine ihtimam gösterilmelidir. C vitamininden faydalanmak için yalnızca turunçgillerden değil, içeriğinde hayli fazla C vitamini bulunduran biber ve yeşil yapraklı sebzelerden de faydalanılmalı ve beslenmede çeşitlilik sağlanmalıdır. Ayrıyeten demir kaynaklarının C vitamini ile birlikte tüketilmesi, demir emilimini arttırmaktadır.
D VİTAMİNİ
D vitamini bebeklerin sağlıklı büyümesinde çok kıymetlidir. Bilhassa kemik, diş ve beyin gelişiminde tesirli olan D vitaminin bedende birçok yerde değerli misyonları vardır.
D vitamini gereksinimini anne sütü ve öbür besinlerle karşılamamız mümkün değil. Beşerler için D vitaminin tek doğal kaynağı güneş ışığıdır. Bu yüzden 2 yaşına kadar tüm bebeklere günlük 400-600 IU D vitamini desteğini öneriyorum. 2 yaş sonrasında ise şayet çocuklar kâfi gün ışığı alamıyorlar ise ve D vitamini seviyesi düşük ise tekrar günlük 400-600 IU D vitamini desteği öneriyorum.
K2 VİTAMİNİ
K vitamini yağda eriyen bir vitamindir. K vitamininin en önemli misyonu kan akışkanlığını denetim etmektir. K vitamini kanın pıhtılaşmasında kıymetli bir rol oynar, kalp rahatsızlığı riskini azaltmaya yardımcı olur, kemik sıhhatini takviyeler. K2 vitamini hayvansal kaynaklı ve intestinal bakteriler tarafından sentezlenenen menakinondur. Antibiyotikler bağırsaktaki K vitamini üreten bakterileri yok edebilir. Antibiyotiklerin birkaç haftadan daha uzun müddet kullanılması K vitamini düzeylerini düşürebilir. Uzun vadeli antibiyotik kullananlardan iştahı zayıf olan şahıslar K vitamini eksikliği açısından daha büyük risk altındadır. K2 vitamini, kandaki kalsiyumun kemiklerde ve dişlerde kalsiyum birikmesini sağlayarak bu dokuların güçlenmesini sağlar. Kalsiyumun damar ve böbrek üzere dokularda birikmesini azaltarak damarların kireçlenmesini önlemeyi sağlar. K2 hakkındaki bilimsel çalışmalar son yıllarda artmakta ve bununla birlikte çocukların büyüme ve gelişmesi için olan kıymeti belirginleşmekle birlikte koronavirüs pandemisinde bireylerde mortaliteyi azalttığı gözlemlenmiştir.
DEMİR
Demir eksikliği anemisi; büyüyen çocuklar ortasında en yaygın görülen besin eksikliğidir, bilhassa de adet görmeye başlayan kızlar için bir risktir. Büyümenin yüksek demir muhtaçlığı, tipik olarak düşük demir alımı ile birleştiğinde, birçok çocukta yetersiz demir düzeyleri oluşur. Demir eksikliğinin çocukların davranışları üzerinde uygun bilinen ve yaygın olumsuz tesirleri vardır. Demir bedende oksijen taşınması ve hücrelerde güç üretimi için değerlidir. Ayıca kimi hudutların irtibatı için gerekli hususların (nöroransmiter diye bilinir) salgılanmasını ve bu sayede öğrenme için gerekli dikkatin oluşması için gereklidir. Demir eksikliği yalnızca bir güç krizine neden olmaz, tıpkı vakitte ruh halini, dikkat mühletini ve öğrenme yeteneğini direkt tesirler. Demir eksikliğini önlemek için çocuklar günde 10 mg demir almalıdır.Özellikle mikro enkapsüle demir formları tadı hoş olup çocukların tat konusundaki meseleleri çözmektedir.
ÇİNKO
Magnezyumda olduğu üzere, araştırmacılar ayrıyeten hiperaktif ve DEHB’li (dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu) çocuklar ortasında daha düşük çinko düzeyleri bulmuşlar ve çinko eksikliğinin DEHB gelişiminde rol oynayabileceğini öne sürmüşlerdir. Ayrıyeten bedenin tamirat ve bağışıklık sisteminin gerçek çalışması için gereken enzim ve öbür sistemlerin çalışması içinde çok kıymetli bir elementtir. Sonuç olarak, bu araştırmacılardan kimileri tarafından çinko desteği önerilmektedir.
FOSFATİDİLSERİN
Fosfatidilserin insan beynindeki sonların gerçek çalışması ve hücrelerimizin etrafını çevreleyen hücre zarının yapısının oluşması için gerekli olan bir etkendir. Beyin ağırlığının%13-15’ini oluşturan bu husus hem yağ hem protein taşır. Taşıdığı yağlar Omega 3 kaynağı oluşturduğundan pek çok yararlı özelliği vardır (otizm, odaklanma, sağlıklı beyin işlevleri, yara uygunlaşması vs). Bilhassa hudut hücrelerinin oluşması sağlıklı kalması ve ortalarındaki kontakların (sinaps denilen bağlantılar) oluşmasında misyon alırlar. Fosfolipitler içerisinde en çok çalışma yapılan ve yararlı olduğu kanıtlanan tipi ”fosfotidilserin” dir. İnsanlarda ağızdan alınan Fosfatidilserin bedende kullanılmak üzere bağırsaklardan emilir ve beyin dokusuyla ilgili yerlere ulaşır. Fosfotidilserin içeriğinde çokça bulunan Omega 3 kaynaklarıyla (dokosaheksanoik asit (DHA), ALA vs.) sağlıklı beyin gelişimine katkı sağlar.
KOLİN
Kolin çocukları hudut hücrelerinin sağlıklı büyümesi için çok kıymetlidir. Bu nedenle, tüm bitki ve hayvan hücreleri, yapısal bütünlüklerini korumak için koline gereksinim duyar. Ek olarak, hafıza, ruh hali, kas denetimi ve öbür beyin ve hudut sistemi fonksiyonları için kıymetli bir unsur olan asetilkolin üretmek için kolin gereklidir. Kolin çocuklarımızın sağlıklı genetik yapısının devamı içinde kıymetlidir. Hücrelerin birbirleriyle haber leşmesinde de vazife alan kolin okul muvaffakiyetinde çok kıymetli yeri olan odaklanmayı artırmak içinde birden fazla uzmanlarca önerilmektedir. Özetle hudut sisteminin sağlıklı gelişmesi ve çalışması için çocukluk çağında takviye olarak alınması büyük değer arz etmektedir.
L- ARGİNİN
Bedenimizin en büyük ve en ağır kısmı kaslarımızdır. Kaslarımız proteinlerden oluşmaktadır. Proteinleride aminoasit dediğimiz yapı taşları oluşturur. Proteinlerin sentezi için bedenimizde yapamadığımız ve dışardan kesinlikle almamız gereken birtakım amino asitler vardır. Bu amino asitlerden Arginin çocukların büyüme periyodunda kesinlikle dışarda alınması gereken kıymetli amino asitlerden biridir. Arginin tıpkı vakitte besinlerin sindirilmesi için değerli olan enzimlerin yapısına katılır. Bu sayede yediğimiz eserleri kolay kolay sindirebiliriz. Ayrıyeten çocukların büyümesi için gerekli olan büyüme hormonu ve başka birçok hormonda protein olduğundan bunların oluşması için gerekli olan L Arginin (Arjinin) kesinlikle dışardan alınmalıdır. Bundan ötürü çocukların diyetinde proteinler çok değerlidir. L-arjinin, âlâ bilinen bir büyüme hormonu (GH) uyarıcısıdır. L-Arjininin hücresel ve organizmal büyümeyi desteklediği bildirilmiştir. Argivit eserinde bulunan L-Arjinin etken hususu ile ilgili yapılmış milletlerarası mecmuada yayımlanmış bir makale de bulunmaktadır. Bilhassa sebebi bilinmeyen uzunluk kısalıklarında kullanılması önerilen (250-500 mg/gün)L-Arginin çocukların amaç uzunluklarına ulaşması için çok kıymetli bir rol oynar. L-Arginin içeren ve aktifliği kanıtlanmış olan eserleri tercih etmek gayeye ulaşmada çok kıymetli bir yer almaktadır. Aileler ortasında uzunluk uzatan şurup olarak ta bilinen Argivit şurup; yapılan bilimsel çalışma ile de aktifliğini kanıtlamış bir destek edici besin olmuştur. Bilimsel makale: https://doi.org/10.23751/pn.v22i4.10652
L- KARNİTİN
Karnitin, bedene giren besinlerin güce çevrilmesinde kıymetli rol oynayan bir besin unsurudur. Karnitin bedende oynadığı rol hasebiyle vitaminlere benzetilse de bedenimizde da düşük ölçüde üretilebildiği için vitaminler sınıfında yer almamaktadır. L-karnitin, hudut sisteminin işleyişinde ve bilhassa yağların güç üretimi ve parçalanmasında kıymetli rol oynar. Otizm (autism) nedenleri ortasında L-Karnitin metabolizmasının bozukluğunda sorumlu tutulmaktadır. Bu sebeple L-Karnitin desteği otizm spektrum bozukluğunda davranışsal ve bilişsel semptomların azalmasına yardımcı olabilmektedir.
OKUL BAŞARISI İÇİN C, D, E VİTAMİNLERİNDEN VARLIKLI DOĞAL BESİNLER
Okulların açıldığı ve mevsime bağlı hava değişikliklerinin başladığı bu periyotta çocukların bağışıklık sisteminin güçlenmesi için C, D ve E vitamini içeren doğal eserlerle beslenmesi uygun olacaktır. Kırmızı ve yeşilbiber, brokoli, lahana, kereviz, turp, pazı ve ıspanak üzere yeşil yapraklı sebzeler kesinlikle tüketilmesi gereken ve bağışıklığı güçlendiren sebzelerdir. Balık ve ceviz içerdiği omega-3 yağları ile bağışıklığı dayanaklar. Haftada bir sefer balık ve her gün ceviz tüketilmesi önerilmektedir. Ceviz kıymetli bir çinko kaynağıdır. Meyvelerden bilhassa turunçgiller, portakal, mandalina, kivi ve limon C vitamini içeriği ile öne çıkmaktadır. Günde en az 1 portakal, 1 kivi ya da 2 mandalina okul çağındaki çocukların günlük gereksinimi olan C vitaminini karşılar. Taze sıkılmış mevsim meyvelerinin suları elbet vitamin takviyesi sağlasa da lifler ve öteki mineraller nedeniyle meyvelerin bütün olarak tüketilmesi tercih edilmelidir.
ÖĞRENCİLER İÇİN HANGİ VİTAMİN?
Okul çağı, çocuğun toplum hayatına birinci kere şuurlu olarak girdiği bir periyottur. Okul öncesi devirde çocuğun beslenme alışkanlıklarını aile etkilerken, okul çağında arkadaşlar, reklâmlar üzere etkenler ön plana çıkar. Okulda beslenme konusunda kontrolsüzlük, çocuklarda yanlış beslenme alışkanlıklarına neden olabilir. Bu devirde çocuğun kâfi ve istikrarlı beslenebilmesi için ailenin ve okul idaresindeki şahısların ve öğretmenlerin birlikte hareket etmelidir. Ayrıyeten çocukların hakikat beslenme konusunda eğitilmeleri ve yönlendirilmeleri gerekir.
Okul çağındaki yanlış beslenme büyümeyi olumsuz etkileyeceği üzere, okul muvaffakiyetini da tesirler. İstikrarlı ve gerçek beslenme ile çocuğun günlük kalori ve protein gereksinimi karşılandığında, çocuk genetik potansiyeline uygun azamî büyüme temposunu yakalar. Ayrıyeten istikrarlı ve gerçek beslenme ile gereksinimi olan mineral ve vitaminleri de (demir, çinko, omega 3 ve 6 vb.) alması mental ve motor marifetlerinin gelişimini de olumlu istikamette etkileyecektir.
Bilhassa Omega 3 yağ asitleri (balık yağları ve fosfolipitler ) beyin hücre gelişimi için çok kıymetlidir. Pek çok meyve zerzevat ile beslenmek beyin gelişimi için gerekli vitamin kaynağı olacaktır. Fosfolipitler beyin gelişiminde kıymetli olan ve son vakitlerde odaklanma ve okul başarısına katkı sağlayacağı düşünülen yağlardır. Bunlar soyada, ayçiçeğinde ve balıklarda olduğu üzere tabiatta çokça bulunmaktadır. Bu mevzuda hekiminize danışarak, sağlam eser evraklı besin desteklerini de kullanabilirsiniz.
BİLİNÇSİZ VİTAMİN KULLANIMININ NEDEN OLDUĞU RAHATSIZLIKLAR
Çocuk uzmanı olarak benim şahsî görüşüm, vitamin ve mineral desteklerinin gereksiz kullanılmamasıdır. Yani büyüme, gelişmesi olağan, vitamin ve mineral seviyeleri olağan seviyede olan, istikrarlı ve kâfi beslenen çocukların vitamin, mineral desteğine gereksinimi yoktur. Hekiminiz gerekli görürse Çocuklar için özel olarak üretilmiş vitaminleri tercih edin ve çocukların günlük besin muhtaçlıklarını aşan mega dozlar içermediklerinden emin olun!
C VİTAMİNİ FAZLALIĞI KANSERİ, D VİTAMİNİ İSE BÖBREK TAŞI OLUŞUMUNU TETİKLER
C vitamininin grip ve nezleden koruduğu, E vitamini ve selenyumun pek çok kanser tipini önlediği bildirilmektedir. Çok C ve E vitamini alımının ise bedende kanserojen unsur üretimini artırdığı ileri sürülmektedir. D vitamini eksikliği çocuklarda kemik gelişimini olumsuz etkileyen bir faktördür. Lakin fazla ölçüsü böbreklerde taş oluşumu, kalsiyum yükselmesi ve baş içi basıncın artmasına neden olur. Tekrar göz ve beyin gelişimi için gerekli olan A vitaminin fazlalığı, baş içi basıncı artışına yol açabilir. Balık ve balık yağında bulunan omega-3 ise çok alındığında kemik gelişimini bozarak beklenenin bilakis uzunluk kısalığı yapabilir.
Kesinlikle desteklerin kullanılması gereken durumlar:
- 4-12 ay ortası tüm bebeklerin demir (kan) damlası kullanması gerekir.
- Doğumdan itibaren 2 yaşına kadar tüm bebeklerin D vitamini kullanılması gerekir.
- Haftada iki öğün balık yemeyen her çocuğun omega-3 (balık yağı) desteği alması gerekir.
- Yapılan analizlerde eksiklik varsa, eksik olan vitamin yahut mineral desteği alması gerekir.(B12 vitamini, Folik asit, Çinko vb)
- Demir desteğini 2 yaşına kadar, D vitamini desteğini de 4 yaşına kadar kullanmasında fayda var.
- Alınan destek eserlerin sağlam eser olması ve aktifliğinin kanıtlanmış olanların tercih edilmesi çok değerlidir.
GEÇERSİZ ESERLERE DİKKAT, EMNİYETLİ ESERLERİ NASIL ANLAYABİLİRSİNİZ?
Eczanelerde satılan ve doktor reçetesi olan eserlerin muteber satış yeri olan eczanelerden yahut eczanelerden satın alma bahtınız yok ise bilindik e-ticaret siteleri ve eser sahibinin önerdiği satıcılardan satın alınması sağlam esere ulaşılması manasında ehemmiyet teşkil etmektedir.
Koronavirüse karşı 3. doz aşıyı yaptırmayı düşünüyor musunuz? 💉😷#Aşı #Corona
— Haberler.com (@Haberler) November 11, 2021
