Bilim insanları, “Covid ayak parmağı” ismi verilen sendromun, bedenin koronavirüsle savaşırken yani atak moduna geçtiği sırada meydana gelen bir yan tesir olduğunu düşünüyor.
Araştırmacılar, bağışıklık sisteminin buna neden olduğunu düşündükleri modüllerini inceledi.
British Journal of Dermatology, mecmuasında yayımlanan araştırma sonuçları, artık nedeni bilindiği için bu semptomun tedavisinin de kolaylaşacağını öngörüyor.
‘Covid ayak parmağı‘ nedir?
Her yaşta görülebilen bu semptom daha çok çocuklarda ve ergenlik devrindeki gençlerde ortaya çıktı.
Kimileri için büsbütün acısız bir süreç oldu; kimileri kaşınma ve şişmeden şikayetçi oldu, kimileri için ise çok acı verici bir hal aldı. Kimi hastalarda su topladığı da görüldü.
Örneğin İskoçya’da yaşayan 13 yaşındaki Sofia, bu yılın başında Covid-19’a yakalandığında ayak parmakları morardı ve şişti. O denli ki, evvel ayakkabı giyememeye başladı; akabinde bir müddet acıdan çıplak ayakla bile yürüyemedi.
Yaz geldiğinde Covid ayak parmağının tesiri hâlâ geçmemişti. Hatta uzun uzaklık yollar için tekerlekli sandalye kullanmak zorunda kaldı.
Bu semptomdan en fazla deri etkileniyor, bu da genelde ayak parmaklarını çevreleyen deri oluyor. Bazen parmaklara da tesiri oluyor ve morlukla birlikte kırmızılık da görülebiliyor. Birtakım hastalarda daha büyük şişkinlikler, kimilerinde deride sertleşme ve kabarmalar görülebiliyor. Nadiren iltihaplanma da olabiliyor.
Bu tesirlerin haftalarca, atta aylarca sürdüğü de oluyor.
Sıklıkla da bu yan tesirin görüldüğü hastalarda ateş, öksürme, tat ve koku kaybı üzere klasik Covid yan tesirleri görülmüyor.
Nasıl oluyor?
Son yapılan çalışmada alınan kan ve deri örnekleri, bağışıklık sisteminin iki kısmının bu semptomda rol oynadığını gösteriyor.
İkisi de bedenin virüsle uğraş etmek için kullandığı düzeneklerle direkt kontaklı.
Bunlardan biri, Tip 1 İnterferon ismi verilen bir antiviral protein; oburu de virüse saldırırken ezkaza kişinin kendi hücre ve dokularına saldıran bir cins antikor. Etkilenen bölgeye kan taşıyan küçük kan damarlarını oluşturan hücreler de bu süreçte tesirli oluyor.
Araştırmacılar Covid ayak parmağı sendromunun görüldüğü 50 kişi üzerinde, 2020’nin bahar ayları boyunca ve Covid’le ilgisi olmayan biçimde ayak parmaklarında üşütmeden kaynaklı şişlik ve morluk görülen 13 kişi üzerinde incelemeler yaptı.
İngiltere’den ayak hastalıkları uzmanı Dr. Ivan Bristow’a nazaran, tıpkı soğuktan ayakları moraran ya da deveran sistemi meselelerinden ötürü ayak parmaklarında görülen şahıslar üzere, Covid hastalarının birçoklarında da bu semptom resen ortadan kalkıyor. Lakin az sayıda da olsa kimi hastaları kremlerle ve ilaçlarla tedavi etmek gerekiyor:
“Sebebin net bir biçimde ortaya çıkması bu durumu daha düzgün yönetmemize ve yeni tedaviler geliştirmemize yarayacak.”
İngiltere’deki Cilt Derneği’nden sözcü ve danışman dermatolog Dr. Veronique Bataille, Covid ayak parmağı sendromunun salgının başlarında çok sık görüldüğünü lakin Delta varyantının yayıldığı son devirde çok daha az görüldüğünü söylüyor.
Bunun nedeni birçok insanın aşılanmış olması da olabilir; daha evvel aldığı öteki virüsler sebebiyle bu semptoma karşı muhafaza geliştirmiş olması da…
Dr. Bataille, “Aşılamadan sonra bize gelen olaylar çok daha az. Covid’le ilişkili cilt sıkıntıları enfeksiyon kapılmasından çok sonra da ortaya çıkabiliyor” diyor.
- Bağışıklık sistemini güçlendirmek için neler yapmak gerekiyor?
- Kimi Covid-19 hastalarında hangi cilt döküntülerine rastlanıyor?
- Koronavirüs bedeni nasıl etkiliyor?
