Göğüs kanseri taraması ve erken teşhisinde altın standart olarak yerini koruyan mamografinin aktifliği yayınlanan bir araştırmayla bir kere daha ortaya kondu. Göğüs kanseri tanısı alan bayanlar üzerinde gerçekleştirilen bu araştırmada, mamografi taramasını atlamanın göğüs kanserinde hayat kaybı üzerinde de kıymetli bir tesiri olduğu gösterildi. Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri Radyoloji Uzmanı Doç. Dr. Filiz Çelebi, yaklaşık 550 bin bayan üzerinde geçekleştirilen çalışmayı kıymetlendirdi.
Göğüs kanseri tedavisinde başarılı sonuçlara ulaşmada hastalığın erken evrede fark edilmesinin çok büyük değeri olduğunu hatırlatan Doç. Dr. Çelebi, mamografinin atlanmadan ve sistemli olarak yapılmasının göğüs kanserinde hayat kaybını azaltmanın da anahtarı olabileceğini söyledi.
Kanser tanısı konmadan evvel yalnızca bir mamografisini atlayan bayanlarda ömür kaybının daha yüksek olduğunun ortaya konduğu araştırmayla ilgili Çelebi şunları anlattı:
“Çalışmada hastalar, teşhis öncesinde son mamografisini yaptıranlar, sondan bir evvelkini yaptıranlar, son iki mamografisini sistemli yaptıranlar ve hiç yaptırmayanlar olarak dört kümeye ayrılmış. 1992-2016 yılları ortasında yaklaşık 550 bin bayan üzerinde gerçekleştirilen bu çalışmaya nazaran; göğüs kanseri tanısı almadan evvelki her iki tarama mamografisini yaptıran bayanlarda göğüs kanseri mortalitesi (yaşam kaybı oranları) daha düşük. Birebir kümede 10 yıl içinde göğüs kanserinden hayat kaybı oranının da yüzde 50 azaldığı görülüyor.”
”Düzenli yaptıranlarla, hiç çektirmeyen ya da sistemsiz çektirenlerin hayat kayıpları ortasındaki fark net”
“Mamografi, bilhassa çok erken evre kanserlerin belirtisi olan mikrokalsifikasyonları saptamamızda çok aktif bir görüntüleme metodu. Münasebetiyle sistemli yapılması daha erken tanıyı ve erken tedaviyi sağlıyor. Bu da hem hastanın mortalitesi, hem de ameliyatın formu açısından da kıymet taşıyor. Daha minimal cerrahilerle hasta sıhhatine kavuşabiliyor. Lakin burada anahtar söz ‘düzenli mamografi’. Artık çektirdim, 5 sene sonra çektireyim üzere bir yaklaşım alışılmış ki risk oluşturur. Bu çalışmada da ortada bir mamografiyi atlayan ile daima çektiren şahıslar ortasındaki risk faktörleri araştırılmış. Nizamlı yaptıranlarla ya hiç çektirmeyen ya da sistemsiz çektirenlerin ömür kayıpları ortasındaki fark net olarak ortaya konmuş.”
”Mamografi ömür kaybını önlemede de değerli”
“Elde edilen bu istatistikler sistemli yapılan mamografinin ehemmiyetini ortaya koyuyor. Son iki mamografisine katılanlarda göğüs kanserinden ömür kaybı kıymetli ölçüde düşüyor. Bu epey değerli bir sonuç.”
“Örneğin İngiltere, ABD üzere birtakım ülkelerde mamografi çekimleri 50 yaşından sonra başlıyor ve 2 yılda bir yapılıyor. Anca ülkemizde daha genç bir popülasyona sahip olduğumuz için mamografi taramaları 40 yaşında başlıyor. Kişinin ferdî bir riski yoksa 40 yaşından sonra yılda bir sefer yaptırmalarını öneriyoruz.”
”Ailede 40 yaş altı göğüs kanseri tanısı alan varsa taramaya erken başlanmalı”
“Örneğin annesinde 40 yaşından evvel göğüs kanseri tespit edilen bir kişi, taramaya annesinin teşhis aldığı yaştan 10 yıl evvel yani 30 yaşında başlamalı. Bu şahıslar özel bir kümesi oluşturduğu için takiplerinde tıpkı vakitte göğüs MR’ını da kullanıyoruz. Tercihen mamografiden 6 ay sonra göğüs MR’ı yapmayı öneriyorum. Lakin tıpkı anda her ikisi birden de yapılabilir.”
”Mamografiyle ilgili hala yanlış bilgiler var”
“Mamografi çektirerek alınacak radyasyon dozunun da kansere yol açabileceğini düşünülüyor. Aslında durum bu türlü değil. Zira bu manada teknoloji epeyce ilerledi. Bilhassa tomosentez içeren mamografi sistemleri de dahil olmak üzere, mamografiyle alınan radyasyon dozunun teşhiste kabul edilebilir olduğu ve kendisinin göğüs kanserine yol açmadığı da birçok bilimsel bilgi ile ispatlanmış durumda. Bir de sürecin ağrılı olduğuna dair yanlış bir inanış var. Sonuçta bu bir teşhis formülü ve yalnızca birkaç dakika sürüyor. Ağrı, kişinin ağrı eşiğine nazaran değişebilen görece bir kavram. Lakin sonuçta kaçınmayı gerektiren ve korkulan bir ağrı olmadığını muhakkak söylemek mümkün. Hasebiyle da 40 yaşından sonra tüm bayanların yılda bir yaptırmalarını öneriyorum.” (DHA)
