Egzama neden olur, bulaşıcı mı sorularının karşılığı merak edilen sıhhat mevzuları ortasında yer alıyor. Egzama cilt üzerinde kızartı ve kaşıntılar ile kendisini gösteren bir deri hastalığıdır. Çoğunlukla görülen kızarıklıkların içerisinde su dolu kabarcıklar vardır. El ve kol bölgelerinde daha sık rastlanır. Bazen kronikleşen bu hastalık, çeşitli nedenlerle ortaya çıkar. Egzamanın güzelleşmesi için öncelikle nedeninin tespit edilmesi yerinde olacaktır.
EGZAMA NEDEN OLUR?
Cilt kuruluğu ve kaşıntıyla ortaya çıkan egzama, kuru ve hassas cilde sahip ve bağışıklık sistemi zayıf olan insanlarda görülen bir cilt hastalığıdır. Egzama yaklaşık olarak çocukların %20’sinde yetişkinlerin ise %4’ünde görülür.
Egzamanın birçok nedeni olabileceği üzere bilinmeyen birçok nedeni de olabilir. Egzamanın en sık görülen nedeni genetik, ikinci nedeni ise alerjik olmasıdır.
Egzama, cildin yapısında bulunan yağ ölçüsünde değişme olur ve deride su kaybı meydana gelir. Su kaybı kaşıntıya neden olur ve cildin yapısını bozar. Ayrıyeten egzama ciltte kaşıntının dışında döküntü, kızarıklık, kuruma, kabarma, tahriş ve çatlağa da yol açar.
Egzamalı cilt çok kurudur ve sabun ve şampuanlar da cildin kuruluğunu daha da artırır. Ayrıyeten egzamalıların ciltleri çok narin olur bu yüzden giysiye kıymet vermek gerekir, giyilen yünlü kıyafetler de cilde ziyan verir.
Egzamalıların saçlarında sıklıkla konaklar oluşur. Egzamanın erken teşhisi yapılarak nedeni bulunmalı ve tedavisi yapılmalıdır.
GENETİK FAKTÖRLER
Anne yahut babada olan egzama çocuklara geçme mümkünlüğü %60 ila %80 ortasındadır. Beden genetik olarak yatkın olunca çevresel faktörlerin tesiriyle egzama ortaya çıkar. Egzamanın gelişiminde bağışıklık sisteminin rolü de büyüktür.
Gerilim
Gerilim egzaması ismi verilen bu egzama, gerilimli ve kaygılı durumlarda ortaya çıkan bir egzama cinsidir. Beyin gerilim ve endişenin neden kaynaklandığını ayırt edemediği durumda beden tehlikeli olduğunu düşünerek reaksiyon verir.
Hava şartları
Egzama çevresel faktörlerden de etkilenir. Kış aylarında egzama şikayetlerinin artması havanın soğuması ve nem oranın düşmesiyle alakalıdır.
Cilt tahrişi
Egzama cildi tahriş eden sabun, şampuan, deterjan, çamaşır suyu, parfüm üzere hususlara maruz kaldığı vakitte ortaya çıkar. Bu hususlar cildi kurutarak cildin doğal yağını alır. Sonuç olarak ciltte kızarıklık, kuruma, kaşıntı ve çatlamaya yol açar.
Alerjenler
Alerjenlerden kaynaklı egzama çoklukla çocuk yaşlarda görülür. Lakin birtakım bireylerde yetişkinlikte de devam eder.
Çocuklarda yiyecek alerjisi, süt, yumurta, fıstık, konut tozu, mesken hayvanları ve birtakım bakteriler egzamaya neden olabilir. Alerjik egzamalar, nikel takılar, kozmetik, saç boyası ve parfümlerde bulunan unsurlarla de ortaya çıkabilir.
EGZAMAYI NE TETİKLER?
Bayanlarda hormonal değişiklikler
Hormon beden tarafından üretilen kimyasaldır. Bayanlarda oluşan hormon düzeylerindeki değişim egzama yapabilir. Regl yahut hamilelik periyodundaki kimi bayanlarda egzamaya dair şikayetlerin artabilir.
Öbür tetikleyiciler
• Yün gibisi kumaşlar
• Kuru cilt
• Terlemek
• Uzun ve sıcak banyo
• Sık sabunlanma
• Ani hava değişimi
• Sigara içmek
• Mesken tozu, polenler, hayvan tüyleri, kum
• Kimyasal hususlarla temas
• Uygun olmayan kozmetiklerin kullanımı
• Kimi yiyecekler (atopik egzamada yumurta, inek sütü, fındık, yer fıstığı, buğday, soya, balık ve kabuklu deniz eserleri )
Egzama belirtileri nelerdir?
• Şiddetli kaşıntı ve yanma
• Kızarıklık ve şişlik
• Minik su toplayan kabarıklıklar
• Deride renk değişikliği
• Deride çatlama ve kesikler
• Deride kuruma, kabuklanma ve pürüzlenme
Egzamadan korunmak için ne yapılmalı?
• Egzama görülen yerde çok su ve sabun kullanmayın. Duyun ılık olmasına dikkat edin.
• Banyodan sonra nemlendirici uygulayın.
• Çok sıcak ve çok soğuk ortamlarda bulunmayın.
• Konutunuzu nemli tutun.
• Sigara içilen ortamlarda bulunmayın.
• Gerilim yapmayın.
• Cildinizi kimyasal hususlarla temas ettirmeyin.
• Pamuk çarşaf kullanın.
• Egzama olan yerlerinizi katiyetle kaşımayın.
• Terlediğiniz an ılık bir duş alın.
• Metal, nikel ve titanyumdan yapılmış aksesuarları kullanmayın.
• Dermatoloji uzmanıyla görüşüp kozmetik seçimi yapın.
• Süt, peynir, yoğurt ve yumurta üzere besinler tüketmeyin.
• Yün ve sentetik hususlardan yapılmış kıyafetler giymeyin. Pamuklu ve bol kıyafetleri tercih edin.
EGZAMA TEŞHİSİ NASIL KONULUR?
Egzama teşhisi koymak için fiziki muayene ve yama testi yapılmalıdır. Yama testinde ortaya çıkan alerjen, dermatologlar tarafından araştırılmalı ve sonrasında teşhis konulmalıdır. Yama testi esnasında hastanın sırtına alerjen unsurların düşük konsantrasyonları yapıştırılır ve 48 ile 72 saat sonra açılarak gözlemlenir. Bu mühlet içerisinde kişinin spor yapmaması, duş almaması ve testi etkileyecek misal davranışlarda bulunmaması gerekir. Bölgede kabarma, sulanma ve kızarıklık varsa, hastanın o bölgeye sürülen hususa karşı alerjisi olduğu tespit edilir.
EGZAMA İÇİN BİTKİSEL TAHLİLLER
1- Yarım litre suyu çelik tencerede kaynatın. Kaynayan suyun içerisine bir avuç beyaz dut kurusu ek edin ve 7 dakika hafif ateşte kaynatın.
Kaynadıktan sonra elinizi yakmayacak ısıya gelen suyun içine egzamalı olan elinizi suyun içerisine sokun ve 10 dakika bekletin. Elinizi en az 1 saat yıkamayın daha sonra yalnızca su ile durulayın. Haftada 3 sefer uygulayın ve 2 hafta içerisinde sonuç almazsanız kürü tekrar uygulamayın.
2- Aloe vera cildin nemli kalmasına yardımcı olarak egzama üzere cilt sıkıntılarını da azaltır. Aloe verayı direkt cildinize uygulayın ve bir mühlet bekletin daha sonra su ile durulayın.
Aloe vera E vitamini içerdiği için cildi besler ve güçlendirir.
3- Papatya sakinleştirici ve yatıştırıcı tesiriyle egzamaya güzel gelir. 1 bardak kaynar suyun içerisine biraz papatya ekleyin ve 10 dakika demleyin. Akabinde süzün ve ılıyan suyu pak bir bez yardımıyla egzamalı yerin üzerinde 10 dakika bekletin, su ile durulayın. Her gün tertipli uygulandığında sonuç alacaksınız.
4- Salatalık anti enflamatuar özellikleri ile bilinen bir besindir ve egzama sorunu belirtilerini azaltır. Salatalığı rendeleyin ve egzamalı bölgeye uygulayın. Ciltte bir müddet beklettikten sonra durulayın.
5- Havuç egzama için önerilen bitkisel tahlillerden biri. İçerdiği A vitamini ile cildi besler ve nemlendirir. 1 adet havucu haşlayın soğuduktan sonra ezin ve egzamalı cilde uygulayın. 1 saat kadar ciltte bekletildikten sonra ılık su ile durulayın. Uygulamayı her gün sistemli olarak yapın.
6- 1 litre suyun içerisine atkuyruğu bitkisi ekleyin ve 10 dakika kaynatıp, süzün. Soğumasını bekleyin ve pamuk yardımı ile egzamalı cilde uygulayın. 15 dakika ciltte bekletin ve su ile durulayın. Her gün sistemli olarak 2 sefer yapmalısınız.
7- Tıpkı safa bitkisi içerdiği enzimler ile cildi yatıştırır. Kaşıntı ve acıma hissini azaltır. Tıpkı safa bitkisini çay üzere demleyin. Demlenen çayı süzün ve soğumasını bekleyin. Pamuk yardımı ile cilde uygulayın bir mühlet ciltte bekletin ve su ile durulayın. Her gün sistemli olarak yapılmalıdır.
8- 1 bardak kaynar suyun içerisine adaçayı ve kekik ekleyin. Demlenmesi için 15 dakika kadar bekleyin. Demlenen çayı süzün ve yemekten evvel tüketin. Her gün sistemli olarak tüketilmesi öneriliyor.
9- Süt tahriş olmuş cildi yatıştırarak ağrı ve kaşıntı hissini azaltır. Soğuk sütü pamuk yardımı ile cilde direkt uygulayın. Bir müddet ciltte bekletin ve su ile durulayın. Günde 2 kere tertipli olarak yapılmalıdır.
EGZAMA ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
Ömür uzunluğu süren egzama hastalığının çeşitli cinsleri vardır. Bunlar şöyle sıralanabilir:
Atopik egzama: Bu egzama çeşidinin gelişiminde genetik, immünolojik, çevresel faktörlerin bileşiminin rolü olduğu düşünülmektedir. Atopik egzama bebeklik ve çocukluk devrinde konak olarak görülür. Bebek egzaması olarak bilinen hastalık, yetişkinlik devrinde hafifleyebilir yahut büsbütün ortadan kalkabilir; lakin tekrarlayıcı özelliktedir. Bebeklerde egzama, birinci üç aylık devirde yüzde başlar, sonra gövdeye, kol ve bacaklara yayılır.
Çocukluk devrinde eklemlerin iç kısımlarında kollarda ve bacaklarda atopik dermatit görülebilir. Yetişkinlik periyodunda ise göz kapaklarında, kulakta, göğüs ucunda, eklem içlerinde ve ellerde ortaya çıkabilir. Kızarıklık, pullanma, kaşıntı, kuruluk ve deride kalınlaşma atopik egzama belirtileri ortasındadır.
Seboreik dermatit: Nedeni tam olarak bilinmeyen ve kronik olan seboreik egzama cildin yağlı olduğu bölgelerde, yüzde yani kaşlar, yanaklar, burun kenarları, sakal içleri, göğüs ortası, saçlı deri, kulaklarda görülür. Kulak egzaması olarak da bilinen seboreik egzama kızarıklık, pullanma ve kabuklanmayla oluşur. Kış ve bahar aylarında şiddetlenme eğiliminde olan seboreik egzamayı; gerilim, alkol, immün sistemin baskılanması üzere durumlar tetikler. Kulakta çocukluk çağında gelişen seboreik egzama, lenf bezlerinde şişme görülür ve enfeksiyon durumu kelam konusu olabilir.
Asteatotik egzama: Bu egzama çeşidi yaşlılarda daha sık görülmektedir. Sık banyo yapılması, derinin üst katmanındaki yağ ölçüsünün azalması yahut atopi üzere nedenler sonrasında görülebilmektedir. Kış aylarında kuruluk arttığı vakit daha fazla görülebilmektedir. Çoklukla bacakların ön yüzünde, kollarda ve gövdede çıkmaktadır. Deride porselen çatlağı üzere bir imaja, kaşıntıya, kuruluğa ve döküntüye neden olmaktadır.
Kontakt egzama: Cildin hassas olduğu unsurlara karşı oluşan akut yahut kronik tepkidir. Cilt, kollayıcı yağlarını engelleyen hususlara daima maruz kalırsa kontakt egzama oluşur. Kontakt dermatitte egzamayı tetikleyen kimi unsurlara karşı dikkatli olunmalıdır. Kontakt egzama; paklık unsurları, makyaj materyalleri, parfümler, oje, endüstriyel hususla temas, saç boyaları, diş macunu, sakız, ayakkabı ve ayak spreyleri, pantolan fermuarı, metal düğmeler, süreksiz dövmeler nedeniyle görülür.
Numuler egzama: Daha çok kol ve bacaklarda, ellerde görülen numuler egzama, madeni para büyüklüğünde, çok sayıda olabilen yuvarlak kaşıntılı lezyonlardır. Kronik seyirli olup, daha çok genç erişkinler ve yaşlılarda rastlanır.
Numuler egzamanın lezyonları papül ve vezikül denen ufak kabartıların birleşmesiyle oluşur ve akut devirde kızarıklık, sızıntı ve kabuklanma gösterir. Kaşıntısı fazla olur. Numuler egzamayı tetikleyen bir enfeksiyon olabilir.
Gravitasyonel egzama: Ayakta çalışanlarda ve yaşlılarda çok sık görülen bir egzama çeşididir. Bacakların alt kısımlarında varislerin oluşması ve kan deveranın bozulmasıyla gelişmektedir. Burada kan birikmesinden ötürü damarlarda basınç artmakta ve bu da deride hasara neden olabilmektedir. Doğum yapmış bayanlarda gravitasyonel egzama görülebilir. Bacaklarda kuruluk, kaşıntı, su toplaması, kızarıklık üzere belirtilerle kendini gösterir. Egzama kronikleştikçe deride koyu lekeler, derinin sertleşmesi ve sonrasında ülser üzere yaralar oluşabilmektedir.