Elleriniz, tüm vücudunuzdaki en hassas dokunma reseptörlerinden bazılarına sahiptir ve tüm bu dokunma reseptörleri, beyninize bir sinir ağıyla bağlıdır. Bu sinirlerden biri veya bu sinirlerin bir bölümü bile sıkışırsa veya bir şekilde hasar görürse, beyniniz ellerinizin yolladığı tüm duyusal bilgileri alamayabilir ve rahatsız edici uyuşma veya karıncalanma hissi yaşatabilir.
Ellerde uyuşma ve karıncalanmaya neden olabilecek birçok farklı şey vardır. Aşırı kullanımdan yaralanmalara, enfeksiyonlara ve kronik sağlık sorunlarına kadar her şey uyuşmayalara ve karıncalanmalara neden olabilir.
İşte ellerinizin uyuşmasının veya karıncalanmasının nedenleri.
TENİSÇİ DİRSEĞİ
Bir tenis oyuncusuysanız veya el, bilek veya dirseğin tekrar tekrar bükülmesini gerektiren herhangi bir aktivitede yer alıyorsanız, Lateral Epikondilit veya bir diğer adıyla tenisçi dirseği riski altındasınız. Bu durum, dirseğinizi saran tendonların yıpranması veya zayıflamasından kaynaklanır.
Tam şişmiş tenisçi dirseği, dirseğinizde veya ön kolunuzda ağrı olarak kendini gösterme eğilimindeyken, erken belirtiler ellerinizde karıncalanma ve uyuşmadır. Bunlardan birini yaşarsanız, rahatsız edici spor veya aktiviteye bir süre ara verin. Ara verdiğiniz halde uyuşma veya karıncalanma yaşamaya devam ederseniz tıbbi yardım alın.
KARPAL TÜNEL SENDROMU
El uyuşmasının en yaygın nedenlerinden biri karpal tünel sendromudur. Ön kolunuzdan aşağıya ve elinize giden sinirlerin bileğinizde sıkıştığı bir durumdur.
Özellikle çalışırken bilgisayar ile çok fazla zaman harcayan insanlar arasında oldukça yaygındır. Masa kurulumu, yazı yazarken veya fare kullanırken bileği bir kenara veya sert bir yüzeye kaymayı gerektiriyorsa, risk altındasınızdır demektir.
Karpal tünel semptomları uyuşma ile birlikte özellikle başparmak olmak üzere bir veya daha fazla parmakta şişme, karıncalanma veya nörolojik bozukluklarla ortaya çıkar. Bu belirtiler size tanıdık geliyorsa, doktorunuza en kısa sürede bildirin. Çok uzun süre tedavi edilmezse sıkışan sinirinizi rahatlatmak için ameliyat olmanız gerekebilir.
Karpel tünel sendromu her iki elde de ortaya çıktığında, bunun başka bir hastalığın belirtisi olabileceğini de unutmamak gerekir. Örneğin, eklemlere saldıran bir otoimmün hastalık olan romatoid artrit, karpal tünel sendromu ile de ilişkilendirilebilir.
TİROİD BOZUKLUKLARI
Akla gelen ilk şey olmayabilir, ancak tiroid bozukluğu da el uyuşmasına neden olabilir. Tiroidiniz, Adem elmasının altında bulunan kelebek şeklindeki bezdir ve vücudunuzdaki çeşitli işlemlerden sorumludur.
Teşhis edilmeden ve tedavi edilmeden bırakıldığında, yetersiz çalışan bir tiroid (diğer adıyla hipotiroidizm), beyniniz ile omuriliğiniz ve vücudunuzun geri kalanı arasında bilgi taşıyan sinirlerde hasara neden olabilir. Bunun nedeni, tiroid bezinizin bu işlevler için yeterince önemli hormonları pompalamamasıdır.
Özellikle tiroidin yetersiz çalıştığı saç dökülmesi, kilo alma ve sürekli üşüme gibi başka semptomlar yaşıyorsanız doktorunuzla konuşma zamanı gelmiş demektir.
İLAÇLAR
Bazı ilaçlar, ortak bir yan etki olarak ellerde ve ayaklarda uyuşma, anormal hisler ve karıncalanmaya neden olabilir. En yaygın olanları kemoterapi ilaçları veya HIV/AIDS tedavileridir.
Ancak alkol karşıtı ilaçlar, kalp veya tansiyon ilaçları, enfeksiyon ilaçları ve cilt rahatsızlığı tedavileri gibi diğer yaygın ilaçların da vücudun bazı kısımlarında uyuşma ve karıncalanmaya neden olduğu bulunmuştur.
Yeni bir ilacın uyuşma veya karınaclanmaya neden olduğundan şüpheleniyorsanız, doktorunuzla konuşun, doktorunuz dozunuzu düşürebilir veya rahatsız edici yan etkilere neden olmayan benzer bir tedavi bulabilir.
B12 VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ
Sağlıklı kırmızı kan hücreleri, sinirler ve hatta DNA oluşturmak için vücudunuzun et, yumurta, kümes hayvanları ve süt ürünlerinde kolayca bulunan bir besin olan B12 vitaminine ihtiyacı vardır. Pernisiyöz anemi olarak da bilinen şiddetli B12 vitamini eksikliği, vücudun gıdalardan yeterince B12 ememesi ile ortaya çıkar ve yorgunluk, denge sorunları, nefes darlığı, soğuk eller ve ayaklar, baş ağrıları ve hatta karıncalanma gibi bir dizi semptomu tetikler. Eksiklik sinir hasarına yol açarsa ellerdeki uyuşma şiddetlenir.
Olağandışı semptomlar yaşıyorsanız ve büyük ölçüde bitki bazlı bir diyet yiyorsanız veya çölyak veya Crohn hastalığı gibi besin emilimini etkileyen bir sağlık sorununuz varsa, doktorunuzla B12 alımınız hakkında konuşun.
Ellerin karıncalanması B12 eksikliğinin büyük bir belirtisi olsa da, duyu ile bağlantılı tek eksiklik bu değildir. D vitamini, B6 ve diğer besin eksiklikleri de karıncalanmaya neden olabilir, bu nedenle uygun bir tedavi planı sağlamak için doktorunuzla konuşun.
ALKOL BOZUKLUKLARI
Uzun süreli alkol tüketimi, alkolik nöropatiye veya sinir hasarına yol açabilir . Neden kesin olarak bilinememektedir, ancak uzmanlar aşırı alkol kullanımının sinirlere doğrudan zarar verebileceğine inanıyor. Alkolizmle ilişkili kötü beslenme alışkanlıkları da bir rol oynayabilir.
Araştırmalara göre tüm ağır alkol kullanıcılarının yarısına kadarı bu durumun bir türünü geliştirir. Diğer semptomlar arasında kollarınızda veya bacaklarınızda uyuşma, uzuvlarınızda tuhaf karıncalanma hissi ve kas güçsüzlüğü veya spazmları yer alır.
Alkolizmle mücadele ettiyseniz veya uzun süreli alkol tükettiyseniz bu, uyuşmanın ve karıncalanmanın nedeni olabilir.
GANGLİON KİSTLERİ
Ganglion kistleri, vücudunuzun herhangi bir yerinde oluşabilen, ancak eklemlerinizin üzerinde veya çevresinde görünme eğiliminde olan, kanserli olmayan topaklar veya birikintilerdir. Ganglion kistleri aslında elde ortaya çıkan en yaygın kitle veya yumrudur ve el bileği kisti olarak bilinir. Bileğinizde oluşursa, uyuşma, ağrı, karıncalanma ve kas güçsüzlüğü yapabilir.
Bu kistler bazen kendiliğinden kaybolur. Kaybolmadığı veya çeşitli zararlara neden olduğu durumlarda farklı tedavilerle yok edilebilir veya ameliyatla alınabilirler.
GUİLLAİN-BARRÉ SENDROMU
Guillain-Barré sendromu, bağışıklık sisteminizin, sinirlerinize saldırarak el uyuşmasına ve karıncalanmaya neden olabilecek hasara neden olduğu nadir bir otoimmün bozukluktur. Araştırmacılar, Guillain-Barré sendromuna neyin neden olduğundan tam olarak emin değiller ancak genellikle solunum yolu hastalığı, mide gribi veya diğer bulaşıcı hastalıklardan önce yaşandığını söylüyorlar.
Guillain-Barré sendromunun diğer semptomları arasında el parmaklarınızda, ayak parmaklarınızda, ayak bileklerinizde veya el bileklerinizde karıncalanma hissi, bacaklarınızda güçsüzlük, dengesiz yürüme, hızlı kalp atış hızı, zayıf mesane veya bağırsak kontrolü ve çiğneme gibi yüz hareketlerinde zorluk yer alır.
LYME HASTALIĞI
Lyme hastalığı, keneler yoluyla taşınan bakteri enfeksiyonu sonucunda oluşur. Lyme hastalığının erken belirtileri arasında ciddi yorgunluk, öküz gözü şeklinde deri döküntüsü ve ateş, titreme veya vücut ağrıları gibi grip benzeri semptomlar bulunur. Tedavi edilmezse, eklem ağrısı ve el veya uzuv uyuşması Lyme’nin sonraki aşamalarıyla ilişkili semptomlardan bazılarıdır. Ormanlar, çalılık alanlar veya yüksek otlar gibi ortak kene habitatlarında çok zaman geçirdiyseniz veya bir kene ısırığı yaşadıysanız, Lyme uyuşukluğunuzu potansiyel olarak açıklayabilir.
MULTİPL SKLEROZ
Multipl skleroz (MS), bağışıklık sisteminizin beyninizin ve omuriliğinizin sinir liflerini koruyan yağlı bir madde olan miyeline saldırdığı ve zarar verdiği merkezi sinir sistemi (beyin, omurilik ve optik sinirler) hastalığıdır. Bu da elin uyuşmasına veya karıncalanmaya neden olur.
MS her yaşta görülebilen bir hastalıktır, ancak 20 ila 50 yaşları arasında ortaya çıkma olasılığı yüksektir ve kadınların MS yaşama olasılığı erkeklerden iki ila üç kat daha fazladır. Semptomlar vücudun her yerinde olsa da, uzuv ve kas güçsüzlüğü, çift görme, zayıf koordinasyon ve ağrı, bir hastanın el uyuşmasıyla birlikte yaşayabileceği önemli belirtilerdir.
FELÇ
Diğer semptomlarla eşleştirildiğinde, ani el uyuşması veya karıncalanması, beynin bir bölgesine kan akışı engellendiğinde meydana gelen bir felcin işareti olabilir. Oksijen yetersizliğinden beyin hücreleri ölmeye başladığından, bu olay yaşamı tehdit edebilir.
Ne yazık ki, felçler düşündüğünüzden daha yaygındır. Ülkemizde her yıl yüz binlerce insan felç yaşamaktadır ve felç, önde gelen ölüm nedenlerinden biridir. Her yaşta görülebilen felcin risk faktörleri arasında yüksek tansiyon, kolesterol, sigara, obezite ve diyabet bulunur.
Dikkat edilmesi gereken diğer felç belirtileri arasında çarpık bir gülümseme, konuşma bozukluğu veya düşünme sorunları, baş dönmesi ve bulanık görme yer alır. Tüm bunlar size tanıdık geliyorsa ve bu tamamen normalinizin dışındaysa, hemen acil servise gidin.
DİYABET
Sık idrara çıkma, aşırı susama ve yüksek kan şekeri seviyeleri, prediyabetin veya hastalık için büyük risk altında olduğunuz anlamına gelen tam diyabet olmayan durumun belirtileridir. Tam gelişmiş Tip 2 diyabet geliştiren birçok insan bunun farkında değildir. Tedavi edilmezse el uyuşması diyabete bağlı sinir hasarının bir sonucu olarak gelşebilir.
Diyabet, periferik nöropatinin veya beyninizin ve omuriliğinizin dışındaki sinirlerin hasar görmesinin en yaygın nedenlerinden biridir. Bulanık görme, böbrek rahatsızlığı ve kalp yetmezliği de tedavi edilmemiş diyabetle ilişkili risklerdir.
RAYNAUD HASTALIĞI
Uyuşukluğunuza soğuk parmaklar eşlik ediyorsa, cilde kan sağlayan küçük damarların daraldığı ve dolaşımı sınırladığı nadir bir durum olan Raynaud hastalığınız olabilir.
Raynaud hastalığı dayanılmaz olabilir ve bazı insanlar ayrıca parmaklarının şiştiğini ve beyaz veya maviye döndüğünü fark ederler. Uzmanlar bu duruma neyin sebep olduğundan emin değiller, ancak kadınların bu durumu yaşama olasılığının daha yüksek olduğunu biliyorlar. Soğuk hava, stres, ellerdeki yaralanmalar, doku hasarı ve hatta bazı ilaçlar (yüksek tansiyon veya migren ilaçları gibi) tetikleyici olabilir.