Dünya Sıhhat Örgütü‘ne nazaran, göğüs kanseri 2021 itibariyle dünya çapında en yaygın görülen kanser haline geldi. Dünya çapındaki tüm yeni kanser hadiselerinin yıllık olarak yaklaşık yüzde 12’sini de göğüs kanseri oluşturuyor. Göğüs kanserinin yaklaşık yüzde 10’unun kalıtsal geçişli olduğunu belirten Tıbbi Genetik Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Serhat Seyhan göğüs kanseri riskinin genetik testlerle saptamanın mümkün olduğunu söyledi. Seyhan, genetik testlerle ilgili değerli bilgiler verdi.
Biruni Üniversite Hastanesi Tıbbi Genetik Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Serhat Seyhan, “Meme kanseri, göğüs dokusunu oluşturan hücrelerden birinin/bir kısmının değişime uğraması ve denetimsiz bir biçimde çoğalması sonucu ortaya çıkmaktadır. Göğüs kanseri bayanlarda en sık görülen kanser çeşididir ve 8 bayandan 1 tanesi hayatının bir devrinde göğüs kanseri ile karşılaşabilmektedir. Göğüs kanseri erkeklerde de görülebilmekte; lakin bayanlara nazaran çok daha ender ortaya çıkmaktadır.
DNA’DAKİ DEĞİŞİMLER RİSK ARTIŞINA NEDEN OLABİLMEKTEDİR
Sıklığı epey fazla olan göğüs kanserinin yaklaşık yüzde 10’unun kalıtsal geçişli olduğunu söyleyen Seyhan, “Kalıtsal geçişli olan göğüs kanserinde genetik materyalimizin (DNA) kimi bölgelerinde kansere yatkınlık oluşturabilecek değişiklikler vardır. Bilindiği üzere DNA’mız anneden ve babadan alınan birer ipliğin birleşmesiyle iki iplikten oluşmaktadır. Kalıtsal geçişli göğüs kanserindeki DNA değişiklikleri de anneden ve/veya babadan aktarılan DNA ile alınabildiği üzere birinci kere bireyin kendi DNA’sında da meydana gelebilir ve bu değişimler doğduğumuzdan beri çoklukla bizimle beraberdir. Bu değişimler hücrelerimizde var olmalarına rağmen kesinlikle göğüs kanserine yakalanacağımızı işaret etmez; lakin değişikliğin yerine nazaran önemli bir risk artışına neden olabilir. Göğüs kanseri için önemli risk artışına neden olan genlerden yani DNA kısımlarından kimileri BRCA1, BRCA2, CDH1, PALB2, PTEN, TP53’dür. BRCA1, BRCA2 ve TP53 genlerindeki göğüs kanserine neden olabilecek bir değişikliğin hayat uzunluğu göğüs kanseri oluşturma riski yüzde 60’ın üzerindedir. Bu oran yeniden nazaran değişmekle birlikte CDH1, PALB2 ve PTEN için yeniden %60’lara kadar çıkabilmektedir. Bunların dışında da göğüs kanseri riskini artıran öbür genler de mevcuttur. Görüldüğü üzere kalıtsal göğüs kanseri için bakılan DNA’daki değişimler önemli bir risk artışına neden olabilmektedir.
“Genetik testi herkese yapmaya gerek yoktur” diyen Tıbbi Genetik Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Serhat Seyhan şu bilgileri verdi:
“Uluslararası belirlenen klavuza nazaran (NCCN Guidelines) 45 yaş altında göğüs kanseri tanısı alan her bireye, yaştan bağımsız olarak incelemeler sonucu triple negatif göğüs kanseri olduğu anlaşılan herkese ve tekrar yaştan bağımsız olarak göğüs kanserine yakalanmış erkek bireylerin tamamına genetik tetkik yapılması önerilmektedir. Bunların dışındaki ailede diğer kanser olayı olan bireyler ve öteki endikasyonlar için de Tıbbi Genetik Uzmanı değerlendirmesi ile teste gerek olup olmadığına karar verilebilir. Yapılan genetik testler sonucunda göğüs kanseri açısından risk artışı olan bireyler için riskin seviyesine nazaran bireyler erken devir kollayıcı operasyona, yakın takibe yönlendirilebilmekte; her bireyin risk arışı bireyin kendi kurallarıyla değerlendirilip istişare verilmektedir.”
GENETİK TEST TARAMASI İLE GELECEK JENERASYONLAR KORUNABİLİR
Genetik test taraması ile gelecek nesillerin korunabileceğini söyleyen Seyhan, “DNA’da tespit edilen değişiklikler göğüs kanseri dışındaki yumurtalık, pankreas, prostat kanserleri üzere çeşitli kanserler için de yatkınlık oluşturabilir; bu durumda da yeniden bireye has yaklaşmak ve müşavere vermek gerekmektedir. Yapılan genetik tetkikler sonucunda şayet bireyin DNA’sında göğüs kanseri için risk artışına neden olabilecek bir değişiklik varsa; DNA’yı ebeveynlerden aldığımız ve öteki kardeşlerimizde de emsal DNA görülebileceği için aile taraması yapılması önerilmektedir. Bireylerin kendisi ve ailesi ile ilgili olan riskler ve hastalıklardan sonra DNA’daki değişiklikler sonraki jenerasyonlara da aktarılabileceği için daha doğmamış olan gelecek jenerasyonlara geçmesini önlemek hedefiyle bireylere Preimplantasyon Genetik Test (PGT) yahut bireye nazaran alternatif tahliller sunulabilmektedir. Görülebileceği üzere genetik materyalimizin (DNA) ilgili kısımlarına yapılacak genetik testlerle kalıtsal göğüs kanseri riski tespit edilebilmekte, riskli kümede olanlara alternatifli tahliller sunulmakta ve riskli bireyin bu riski sonraki nesillere aktarması engellenebilmektedir” açıklamasında bulundu.
