Küsmek ve darılmak için mazeretler aramak yerine, sevmek ve sevilmek için devalar arayın.
– Mevlâna
Erdemli bir insan davranışı olan “hoşgörü” tahammül etme, katlanma, diğerlerini aksiyon ve yargılarında hür bırakma, farklılıklara hürmet duyma, çoğunluğun görüş biçimine muhalif düşen görüşlere sabırla ve anlayışla katlanabilme demektir. Müsamaha bir insanın kendinden farklı niyetleri, farklı inançları, farklı bir hayat usulü olan, farklı kıymetler sistemi olan insanlara sevecen bir tahammül göstermesi demektir. Müsamaha vurdumduymazlık, görmezden gelme değildir, anlayıştır.
Hoşgörüde temel unsur, karşımızdakini istediğimiz üzere olmaya zorlamak değil, ona kendi istediği üzere olma fırsatı vermektir.
İnsanlar ortası alakalarda dengeyi koruyan ve onları birbirlerine yaklaştıran müsamaha, duygusal bir hal olarak kişinin her mevzuda hem fikir olması, aldırmaması, olaylara kayıtsız kalması yahut kendi inançlarından ve öz benliğinden taviz vermesi değil, farklılıkların şuuruna varması, değişik niyet ve kimliklere anlayışla bakabilmesidir.
Evde, trafikte, sokakta, okulda, işyerinde, hayatın içinde, kısaca insanın olduğu her yerde müsamahaya ve şartsız sevgiye gereksinim vardır. Zira müsamahanın ve sevginin olmadığı yerde çatışma, bencillik, uyuşmazlık, güvensizlik, tartışma ve arbede üzere tüm aksilikler yaşanır.
Hoşgörülü insan önyargılı olmadan sorunu oluşturan şey hakkında derinlemesine düşünüp tahlil bulabilir, kusurlara karşı benmerkezli değildir. Empati kurma yeteneğini kullanarak karşı tarafı anlamaya çalışır. Müsamahanın bağlantıda bağları güçlendirdiğinin şuurunda olduğu için çatışmalardan ve kırgınlıklardan uzak durur. Alçak gönüllülüğü elden bırakmaz ve ona nazaran davranır, zira her insanın tıpkı fikirde olamayacağını bilir. Doğal olarak bakış açılarımız ve hayat üsluplarımız farklı olduğundan ötürü insanların hayat biçimlerine, niyet sistemlerine, inançlarına hürmet göstermek gerektiğinin farkındadır. Yeni fikirlere ve kanılara açıktır. Hoşgörülü insan, bir kişiyi o andaki davranışlarına nazaran değerlendirmez, tutum almadan evvel bir müddet düşünür ve böylelikle yanlış yargı ve tavırlardan uzaklaşmış olur.
Hoşgörüsüz şahıslar ekseriyetle benmerkezli olur, hiçbir şeye katlanamaz ve çoğunlukla insanları bilinçsizce kendi bakış açılarına nazaran değerlendirip yargıya varırlar. Bu cins insanların etkileşimde bulunduğu etraflarına hatta kendi aile yapılarına bile yadsınamayacak derecede olumsuz tesirleri vardır.
Hoşgörülü olmak büyük bir erdemliliktir. Müsamahanın özünde ayrım yapmadan herkese karşı kendi kalıplarımızdan uzaklaşıp, empati kurarak ölçülü davranmak ve müsamaha göstermek vardır. Zira gereken yerde şuurlu formda ölçülü ve hoşgörülü davranmak insanların ortasındaki bağları güçlendirdiği üzere hürmet ve sevgiyi arttırır. Keyifli olmayı ve kendimize karşı hürmet duyulmasını istiyorsak, en başta diğerlerine saygılı ve hoşgörülü olmamız gerekir.
Mevlâna ve Yunus Emre’nin hoşgörüsü
Düşmanını bile dost gözüyle gören ve düşmanlığı içindeki düşmanlık hissine karşı kullanmayı öğütleyen Mevlâna’nın ve Yunus Emre’nin tüm dünyada takdir edilmelerinin ana nedeni insanları ayırt etmeden sevmeleri ve tüm insanları bir bütün olarak kucaklamalarıdır. Onlar farklı dinlere, farklı milliyetlere, farklı kanılara sahip olsalar da insanların bir bütün olduğunu ve insanın her şeyin üstünde kıymeti olduğunu savunmuşlardır. Yalnızca kelamlarıyla değil, hayatlarıyla da bunu göstermişlerdir. İnsanlara her vakit müsamaha ile yaklaşmışlar, insanları incitmekten ve kalplerini kırmaktan ihtimamla kaçınmışlardır. Müsamahanın farklı olana farklı bakmamak ve onu ötekileştirmemek olduğuna inanmışlardır.
Mevlana’nın “Kim olursan ol gel!”, Yunus Emre’nin “Sevelim, sevilelim, bu dünya kimse kalmaz!” üzere kelamları sevmek ve müsamaha temeline dayanır. Bu nedenle onların öğretileri, insanları dostluğa ve kardeşliğe, birbirlerini anlamaya, birbirlerine zulmetmemeye, müsamahaya, barışa ve sükûna çağırır.
Hoşgörü prensibiyle her lisandan, her dinden, her renkten insanı kucaklayan, sevginin, barışın, kardeşliğin ve müsamahanın sembolü olan Mevlâna ve Yunus Emre her şeyden evvel gönül insanlarıdır ve sevgi âşıklarıdır.
Unutmayın bütün dünya bir sahnedir, bütün beşerler yalnızca birer oyuncu, girerler ve çıkarlar… Sonuçta asıl sorun oyuna nasıl başlandığı değil, nasıl bitirildiğidir… Mevlâna: “Ben insanların ayıplarını gören gözlerimi kör ettim. Sen de onlara benim üzere düzgün gözle bak.” diyor ve ekliyor: “Toplumsal buhranların, arbede ve dövüş ortamının tek ve en güçlü doğuş sebebi sevgi eksikliğidir. Bunun en hakikat tedavi yolu ise sevgiyi aramak, yaşamak, uygulamaktır. Hoşgörülü olursanız seversiniz. Sevilirsiniz. Karar verirseniz ve de bu yolda çalışırsanız her şeye ulaşırsınız!”
Web
YouTube
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar külliyen muharrirlerinin özgün niyetleridir ve Onedio’nun editöryal siyasetini yansıtmayabilir. ©Onedio