Türk Böbrek Vakfı (TBV) Lideri Timur Erk, Türkiye‘deki organ nakli konusundaki en büyük sorunun “kadavra organ yetersizliği” olduğunu belirterek, “2020 öncesi yapılan böbrek nakillerinin ortalama yüzde 20’si kadavra donörden iken 2020 ve 2021’de bu oran yüzde 10’lara düştü. Kovid-19 nedeniyle kadavra organ temininde düşüş gözleniyor.” dedi.
Timur Erk, AA muhabirinin Organ Bağışı ve Nakli Haftası kapsamındaki sorularını yanıtladı.
Türkiye’de böbrek nakli konusunda 10 yıl öncesine nazaran en değerli gelişmenin “hiç diyaliz tedavisi görmeden, diyalize bağlanmadan direkt nakil sayısındaki artış” olduğunu anlatan Erk, “Bu oran geçen yıl yapılan tüm nakillerin yüzde 25,7’sini oluşturmaktadır. Ayrıyeten canlıdan yapılan nakillerde alıcı ve verici ortasında 8 kriterde ahenk sağlanması uygulaması vardı, kullanılan ilaçlardaki ileri gelişmeler sayesinde bu kriter sayısı 2’ye düştü, birtakım hadiselerde yalnızca kan ahengi kriteri ile nakil yapılabilmektedir.” diye konuştu.
Erk, Sıhhat Bakanlığı bilgilerine nazaran Türkiye’de 23 bin civarında hastanın böbrek, 952 hastanın kalp, 68 hastanın akciğer, 1.717 hastanın karaciğer, 283 hastanın pankreas, 1.301 hastanın kornea nakli beklediğini lisana getirerek, yıllardır en büyük sorunun kadavra organ yetersizliği olduğunu vurguladı.
Timur Erk, şu bilgileri verdi:
“2020 öncesi yapılan böbrek nakillerinin ortalama yüzde 20’si kadavra donörden iken 2020 ve 2021’de bu oran yüzde 10’lara düştü. Geçen yıl yapılan 2 bin 499 böbrek naklinin 249’u (yüzde 10); bu yıl ekim ayı sonu prestijiyle yapılan 2 bin 692 naklin 263’ü (yüzde 9,76) kadavradan nakil. Bu oran 2019’da da yüzde 16 idi. Kovid-19 nedeniyle kadavra organ temininde düşüş gözleniyor. Kovid-19 salgını periyodunda canlı vericiden yapılan nakil sayıları da paralel olarak düştü.”
Çapraz nakil oranının geçen yıl yüzde 7,5 olduğunu kaydeden Erk, nakledilen böbreklerin yüzde 94’ünün 1 yıl sonraki muayenelerinde hala çalışmaya devam ettiğini söyledi.
“Son devir kronik böbrek yetmezliği teşhisi bulunan hastaların birinci 10 yılda hayatta kalma oranı yüzde 40”
Timur Erk, kanser, kalp hastalığı, kronik enfeksiyon üzere ek bir hastalığı olmayan tüm organ yetmezliği teşhisi konulanların potansiyel organ bekleyen hasta olduğuna işaret ederek, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Böbrek yetmezliği bazında ek bir hastalığı olmayan tüm diyaliz hastaları potansiyel alıcıdır. Lakin kadavra teminin yetersiz olduğu ülkemizde böbrek daha çok genç alıcılara takılmaktadır. Canlı vericiden nakil yapılabilen, böbrek, karaciğer, kemik iliği organlarını bekleyen hastalar başka organları (kalp, akciğer, kalp kapakçığı, pankreas, bağırsak gibi) bekleyen hastalara nazaran biraz daha şanslılar. Başka organları bekleyen hastaların tek organ bulma talihi kadavra donörler, kadavra donörlerin de yetersiz kalması, bu hastaların ömür talihini çok kısaltmaktadır. Böbrek bekleyen hastaların, bekleme sürecinde diyaliz tedavisi talihi bulunmaktadır. Son periyot kronik böbrek yetmezliği teşhisi bulunan hastaların birinci 10 yılda hayatta kalma oranı ortalama yüzde 40’tır.”
