Çoğu zaman kan pıhtılaşması iyi bir şeydir. Yaralandığınızda, kanamayı durdurmaya yardımcı olmak için kanınızın katılaşması ve bölgede bir araya toplanması gerekir. Ancak bazen ihtiyaç duyulmadığında özellikle de kaslarınızın yakınındaki derin damarlarda ortaya çıkan pıhtılar sorun yaratabilir.
Vücudun daha derinlerinde kan pıhtıları oluştuğunda bu, ağrılı ve çok tehlikeli olabilir. Bu tür bir pıhtıya derin ven trombozu veya DVT denir. Kan yolunuzdaki barikatlar gibidirler, dolaşımınızda trafik sıkışıklığına neden olurlar ve sisteminizin çalışır durumda kalmasını sağlayan kan akışını engellerler.
Bir DVT, oluştuğu noktadan kopup akciğerlerinize giderse işler daha da ciddileşebilir. Daha sonra bu hayati organların ihtiyaç duydukları oksijeni ve kanı almasını önleyen bir pıhtı olan pulmoner emboli haline gelir. Bu akciğerlerinize ve diğer organlarınıza zarar verebilir ve hatta ölümcül olabilir.
Bazı insanlar DVT’ye diğerlerinden daha yatkındır, bu nedenle herhangi bir risk faktörünün üstünde düşünmeye değer. Dahası, kan pıhtılaşmasının semptomlarını tanımak önemlidir çünkü bunlar genellikle sessizdir veya gözden kaçabilir ve acil tedavi almak çok önemlidir.
İşte dikkat etmeniz gereken bir kan pıhtısının uyarı işaretleri.
SEBEPSİZ KIZARIKLIKLAR
Bir çürüğün bir tür kan pıhtısı olduğu doğru olsa da endişelenmeniz gereken türden değildir. Bir DVT göremezsiniz. Morluk benzeri bir renk değişikliği görebilirsiniz, ancak kırmızıyı görme olasılığınız daha yüksektir. DVT, etkilenen uzuvda kızarıklığa neden olur ve kolunuzu veya bacağınız dokunulduğunda sıcak hissettirir.
TEK UZUVDA ŞİŞME
Bir şişmiş bacak veya kol DVT’nin en yaygın belirtilerinden biridir. Kan pıhtıları bacaklarda sağlıklı kan akışını engelleyebilir ve kan pıhtının arkasında birikerek şişmeye neden olabilir. Hareketsizlik dönemlerinde büyük veya sert bacaklara sahipseniz, bir DVT belirtisi olarak görmeyebilirsiniz ancak şişkin uzuvunuz hızlı bir şekilde ortaya çıkarsa, özellikle de ağrılı olarak ortaya çıkarsa şüphelenin.
SEBEPSİZ ÖKSÜRÜK
Öksürüğünüzü durduramıyor musunuz? Ayrıca nefes darlığı, hızlı kalp atış hızı veya göğüs ağrısı yaşıyorsanız, bu bir pulmoner emboli olabilir. Genellikle kuru öksürük görülür ancak bazen insanlar mukus ve/veya kan öksürebilir. Şüphe duyduğunuzda, doğrudan acil servise gidin.
GÖĞÜS AĞRISI
Aşırı göğüs ağrıları genelde kalp krizi olarak düşünülür ancak, bir pulmoner emboli de buna neden olabilir. Hem pulmoner emboli hem de kalp krizi benzer semptomlar gösterir. Ancak, pulmoner emboli ağrısı keskin ve bıçak saplanmış hissi verir ve derin bir nefes aldığınızda daha kötü hissettirir. Kalp krizi ağrısı genellikle omuzlarınız, çeneniz veya boynunuz gibi vücudunuzun üst bölgelerinden yayılır. En büyük ipucu nefes alıp vermektir. Pulmoner emboli ağrısı, aldığınız her nefeste giderek kötüleşir. Her iki durumda da, hemen yardıma ihtiyacınız olur.
BACAK VEYA KOL AĞRISI
DVT ağrısı genellikle şişlik veya kızarıklık gibi diğer semptomlarla birlikte gelir, ancak bazen tek başına da olabilir. Ne yazık ki, bir kan pıhtısından kaynaklanan ağrı, bir kas krampı ile kolayca karıştırılabilir, bu nedenle sorun genellikle teşhis edilmez ve tehlikelidir. DVT ağrısı, yürürken veya ayağınızı yukarı doğru esnettiğinizde çoğalma eğilimindedir. Bir ağrı yaşıyorsanız ve özellikle de yakınındaki cilt sıcaksa veya rengi değişmişse, mutlaka doktorunuza bir göz attırın.
NEFES DARLIĞI
Akciğerinizdeki bir kan pıhtısı oksijen akışınızı yavaşlatır ve bu soluksuz hissetmenize neden olabilir. DVT durumunda özellikle merdivenleri çıkarken genellikle dayanıklılığa ya da iyi nefese sahip olamazsınız. Nefes darlığı konusunda kendinizi kötü hissediyorsanız ve özellikle bu aniden ortaya çıkıyorsa, hemen yardım alın.
KALBİN HIZLI ÇALIŞMASI
Oksijen düşük olduğunda, eksikliği telafi etmek için kalp atış hızınız yükselir. Göğsünüzde bir titreme hissetmek ve derin nefes almada sorun yaşamak, vücudunuzun ciğerlerinizde pulmoner emboli gizlendiğine dair bir SOS göndermesi olabilir. Küçük bir kan pıhtısı nedeniyle olduğu gibi kalp atış hızı kısmen göğüs ağrısı, nefes darlığı ve bunların neden olduğu endişeye bağlı olarak da yükselir. Ayrıca akciğer dokularından kalp atış hızında artışa neden olan bir kimyasal salınımı da vardır. Pıhtı daha büyükse, kandaki oksijen içeriğinde bir azalmaya neden olabilir ve kan akışında değişikliklere neden olur.
BAŞ DÖNMESİ
Baş dönmesi çoğunlukla akciğerlerden salınan kimyasallar, kan oksijens eviyeleri, kan basıncındaki ve kalp atış hızındaki değişikliklerden kaynaklanır. Beyin, oksijendeki değişikliklere ve kan akışındaki değişikliklere duyarlıdır. Kan pıhtısının aşırı yaygın bir semptomu olmasa da, baş dönmesi birçok kişide görülebilir. Yayınlanan bir çalışmada, bayılma nedeniyle hastaneye yatırılan 560 yaşlı kişinin yaklaşık yüzde 17’sinden pulmoner emboli olduğu saptandı.
KAN PIHTILAŞMANIZ OLDUĞUNU DÜŞÜNÜYORSANIZ NE YAPMALISINIZ?
Yapacağınız şey ne hisserttiğinize ve kendinizi ne kadar hasta hissettiğine bağlı olarak değişir. Nefes darlığı yaşıyorsanız ve enerjiniz yoksa ve bu sizin için alışılmadık bir durumsa, hemen acil yardım alın. Acil servise gitmeniz ve değerlendirilmeniz gerekiyor. Ancak bacaklarınızda hassasiyet veya şişlik varsa ve neler olup bittiğinden emin değilseniz, sonraki adımlar için doktorunuzu aramanızda sorun yoktur.
Ttedavi genellikle kan seyreltici ilaçlarla yapılır. Bunlar genellikle kan pıhtılarını önlemeye yardımcı olan maddeler içerir. İlaçlar ağızdan alınabildiği gibi bir kol damarından veya damar veya akciğerdeki yerleştirilerek verilebilir. Daha ağır vakalarda ameliyat gerekebilir.
