“Çektiğim acıyı kimse anlayamaz, ülkemde yaşanılan acıları kimse anlayamaz.”
Bu kelamlar Küba‘nın batısındaki Matanzas kentinde yaşayan Lenier Miguel Perez’e ilişkin.
Perez, gebe eşini ve doğmamış ikinci çocuğunu koronavirüs yüzünden kaybetti.
Dört yaşındaki oğlu ise koronavirüs yüzünden hastanelik oldu.
Bir vakitler koronavirüse karşı uğraşta en başarılı ülkelerden biri olan Küba, şu an bu hastalıktan dolayı en çok zorlanan ülkelerden birine dönüştü.
Bundan yalnızca daha bir yıl evvel Kübalı hekimler en az 40 ülkeye giderek koronavirüsle gayrette ‘beyaz önlüklü ordu’ olmuştu.
Lakin şimdilerde ülkedeki sıhhat sistemi çökmek üzere. 2020 yılı boyunca koronavirüsü denetim altında tutmayı başaran Karayipler ülkesi, bugünlerde günlük olarak dünyanın en süratli koronavirüs olayının görüldüğü ikinci ülke oldu.
1 Ağustos’ta ülke resmi olarak 9 bin 279 günlük yeni hadise açıkladı; 94 bin kişi hastanedeydi, 68 kişi ise hayatını kaybetmişti.
Küba Sıhhat Bakanlığı datalarına nazaran şimdiye kadar pandemide 3 bin kişi hayatını kaybetti; lakin muhalifler bu sayının çok daha yüksek olduğu görüşünde.
Hastalananların sayısında görülen bu keskin yükseliş, tıp çalışanının ve hastanelerin kapasitesinin dolmasına neden oldu.
‘Hamile bayanlar tek bir yatakta’
Lenier Perez, dört yaşındaki oğluna hastane yatağı bulmak için Haziran ayında bir günden fazla beklemek zorunda kaldığını anlatıyor.
Perez, hastalanan eşinin ise kalabalık ve makus durumdaki bir ağır bakıma alındığını belirtiyor:
“Açlık, acı ve rahatsızlık çekti. Soğuk duş almak zorunda kaldı, bu da zatürresinin kötülemesine neden oldu; zatürre olduğu da ölmeden çabucak evvel, son anda fark edildi. Gebe bayanları tıpkı yatakta tedavi ettiler, zira diğer bir yer yoktu.”
Toplumsal medyada bilhassa son günlerde #SOSCuba etiketiyle paylaşılan imgeler ve tanıklıklarda eczanelerde ilaçların bulunmadığına ve koridorlarında hastaların yattığı kalabalık hastanelere dair paylaşımlarda bulunuluyor.
BBC, yakınları gerekli tıbbi yardımı almadan meskenlerinde hayatını kaybeden Kübalılarla konuştu.
Bu durum aşılanma suratını da olumsuz etkiledi. Küba’da üretilen iki aşıya onay verilmesine karşın şırıngada arz ıstırabı yaşanması üzere kimi problemler yüzünden aşılanma sürat kesti.
Küba ambargoları suçluyor, uzmanlara nazaran sorun sistemsel
Küba hükümeti yaşanan bu krizden dolayı ABD’nin uyguladığı ambargoyu suçluyor.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü ise BBC’ye yaptığı açıklamada ambargoların besine, ilaca ve öteki insani gereksinimlere uygulanmadığını öne sürdü.
Tıpkı sözcü, 2020 ylında Küba’ya ABD’den 176 milyon dolar pahasında besinin ve ilacın ithal edildiğini vurguladı.
Kimi uzmanlara nazaran bu sorunun ortaya çıkmasının nedenleri koronavirüs krizinden de önceye uzanıyor.
Miami Üniversitesi Sıhhat Siyaseti ve Sıhhat İdaresi Kısmı’nın başında bulunan ve Küba sıhhat sistemi uzmanı olan Steven Ullmann, Küba’nın ana tıbbi bakımında çok gelişmiş olduğunu, buna ayak uyduracak bir eczacılık sistemini de geliştirdiklerini, lakin uygun bir sıhhat sistemi olmayı getiren altyapının o kadar da gelişmiş olmadığını lisana getirdi.
Ullmann’a nazaran Küba’nın yıllardır yakın müttefiği olan ülkelerden evvel Sovyet Birliği’nin dağılması, akabinde da Venezuela’nın son yıllarda büyük bir ekonomik kriz içine girmesi bu durumda rol oynadı.
Bu yüzden Küba’nın sıhhat sistemine yatırım yapılamazken altyapısı da çöktü.
Ullmann, “Sadece hastaneler berbat durumda değil, hastaneler için gerekli olan röntgen aygıtları, şırınga ya da aspirin üzere temel ilaçlar da ulaşılamaz durumda” açıklamasında bulunuyor.
İlaç arzında düşünceye deva kara borsada aranıyor
Küba Komünist Partisi’nin gazetesi Giron’a konuşan Matanzas kentinden ilaç uzmanı Beatriz Álvarez Ortiz de parasetamol ya da ibuprofen üzere koronavirüs tedavisinde kullanılan temel ilaçların eksik olduğunu kabul etti.
Talebin arzı aşması nedeniyle koronavirüs tedavisinde kullanılan interferon üzere ilaçların da bütün olaylarda kullanılamadığını ekledi.
Bu durumdan yakınan Kübalılar ise devayı kara borsada ilaç aramakta buluyor.
BBC’ye konuşan kimi aile üyeleri, bir koronavirüs hastası için bir antibiyotiğe kara borsada 66 dolar ödediklerini anlattı.
Avustralya’daki Royal Melbourne Teknoloji Enstitüsü’nde profesör olan ve Küba sıhhat sistemi üzerine kitap yazan Elizabeth Kath, tabiplerin az maaş almalarından dolayı Ada’dan kaçmak zorunda kalmalarının da bir sorun teşkil ettiğini açıkladı.
Kath, “Küba varlıklı bir ülke değil, ABD yaptırımlarının da değerli bir rolü var. Fakat sistemdeki sıkıntıların ortaya çıkmasında içeriden kaynaklanan nedenler de var” diyor.
Besin alışverişi kuyruklarında hastalık yayılıyor
Hastalığın yayılmasının önüne geçmek için başta sıkı önlemler uygulansa da Kübalılar yiyecek ve diğer materyaller almak için sıraya girmek durumunda kalıyor, bu da koronavirüsün daha süratli yayılmasına neden oluyor.
PCR testlerine erişimde de zorluk yaşandığı aktarılırken insanların test olmak için saatlerce sırada beklediği belirtiliyor.
Bütün Ada nüfusunun kumaş maskelere erişimi var; fakat sabun ve antibakteriyel jel üzere gereçlere erişim sorunlu.
Küba’nın iktisadının turizme dayalı olması da hudutlarını turistlere açmasına ve koronavirüsün daha bulaşıcı cinslerinin ülkeye girmesine yol açtı.
Başka yandan Küba, Dünya Sıhhat Örgütü (WHO) öncülüğünde fakir ülkelere aşı yardımında bulunmak için geçen yıl kurulan Covax isimli programa dahil olmayı da reddetti.
Bu da ülkedeki aşılama suratının düşmesine neden oldu; Amerika kıtasında aşıya ulaşan son ülkelerden biri Küba’ydı.
BBC’nin ulaştığı Küba Sıhhat Bakanlığı ve lokal sıhhat yetkililer soruları cevaplandırmadı.
Koronavirüs son durum ve son dakika koronavirüs haberleri. Koronavirüs tablosu, covid-19 olay sayıları.
