PENDİK, İSTANBUL (AA) – Medipol Üniversitesi Pendik Hastanesi’nden Diyetisyen Gizem Gençyürek, “Melatonin düzeyi olağandan fazla düşerse, hastalıklara yakalanma riski artar, yaşlanma süreci hızlanır. Yetersiz uyku, gerilim, huzursuzluk durumları melatonin eksikliğini tetikler.” sözünü kullandı.
Medipol Üniversitesi Pendik Hastanesi’nden yapılan açıklamada görüşlerine yer verilen Diyetisyen Gizem Gençyürek, melatonin hormonunun insan sıhhatine katkılarına ait değerlendirmelerde bulundu.
Melatoninin, pek çok kanser tümöründe büyümeyi baskıladığını belirten Gençyürek, “Melatonin düzeyi olağandan fazla düşerse, hastalıklara yakalanma riski artar, yaşlanma süreci hızlanır. Yetersiz uyku, gerilim, huzursuzluk durumları melatonin eksikliğini tetikler. Alkol, sigara, çok kahve tüketimi ile kimi ilaçlar da melatonin hormonu üretimini baskılayabiliyor. Tüm yaşamsal işlevlerimizi yakından ilgilendiren, bedenimiz için çok kıymetli bu hormon için karanlık bir ortama muhtaçlığımız olduğu üzere, triptofan açısından güçlü besinlerin beslenmemiz de değerli.” sözlerini kullandı.
Gençyürek, gece ve uykudaki melatonin üretiminin bariz münasebeti olduğunun altını çizdi.
Uyuyamamanın melatoninin ritmini değiştirmediğini, loş ışığın salgı seviyesini etkilemediğini belirten Gençyürek, şunları kaydetti:
“Ancak melatonin tedavisi hem gerçek hayatta hem de reanimasyon şartlarındaki ‘jet lag’ tesirinin hafifletilmesinde kullanılır. Yapılan çalışmalar, uygun formda ayarlanmış melatonin tedavisiyle hem doğu hem de batı tarafındaki ‘jet lag’ tesirini ortalama yüzde 50 oranında azaltabildiğini gösteriyor. Melatonin salınımının uyku üzerine tesiri; total uyku müddetinden çok, uykunun başlangıcı, kalitesi ve latent evresi ile ilgili. Melatonin salgısı için uyku kaide değil, karanlık kâfi.”
“Kızılcık, badem ve ceviz melatonin deposu”
Diyetisyen Gençyürek, kandaki melatonin seviyesinin, yaşa nazaran değiştiğini belirterek, “Yenidoğan bir bebekte kan melatonin seviyesi düşük olur. Üçüncü aydan sonra melatonin seviyesi ritmik özelliğini kazanır. Melatonin anne sütüne geçebildiği için, anne sütü ile beslenen bebeklerin öbür yollarla beslenen çocuklara nazaran sirkadiyen tertipleri daha süratli gelişir. En yüksek melatonin seviyesinin ömrün üç ile beşinci yılları ortasında olduğu saptandı. Literatürde, yaşlılıkta gece melatonin salınımının azaldığını belirten çalışmalar mevcut. Melatonin düzeyinde çocuklarda ve ergenlerde görülen azalmanın beden yüküyle ve beden hacmi ile bağlı olduğu ancak daha ileri yaşlarda bu bağlantının devam etmediği bildirildi. Çocuk ve ergenlerin kan melatonin seviyeleri ile beden tartıları ortasındaki bu negatif bağlantı, belirtilen yaş aralığında kan melatonin düzeyinde gözlenen azalmanın beden hacminin artmasından kaynaklandığını düşündürüyor.” tabirlerini kullandı.
Melatoninin sentezlenmesini ve salınmasını etkileyen en kıymetli etkenin ışık olduğunu ve uyurken gece lambasının, televizyonun kapatılması gerektiğini vurgulayan Gençyürek, aydınlık ile karanlığın, gündüz ile gece ritminin, melatonini denetim ettiğini bildirdi.
Gençyürek, gece müddetince gözlerin yapay ışığa maruz kalmasının, melatoninin sentez ve salınımında süratli bir düşüşe sebep olabildiğinin altını çizdi.
Varlıklı triptofan içerikli besinlerin, melatonin salınımında değerli rol oynadığını belirten Gençyürek, beslenmede yer alması gereken besinlere ait şu bilgileri verdi:
“Başta kızılcık olmak üzere vişne, papatya, anason, fındık, badem, cevizde yüksek ölçüde melatonin bulunur. Bunların dışında, balık, peynir, muz, çilek, elma, portakal, böğürtlen üzere meyveler de melatonin açısından kıymetli. Fıstık, Antep fıstığı, kestanenin yanı sıra patlıcan, ıspanak, brokoli, bezelye, lahana, soğan, domates, mantar, karnabahar, kabak patates ve salatalık üzere sebzeler de tüketilmeli. Kuru fasulye, barbunya fasulyesi, nohut üzere bakliyatlar ile birlikte susam, keten tohumu, deve dikeni, rezene, anason, çemen, hardal ve sarı kantaron üzere besinler da melatonin hormonu salgısını arttırırlar. Bu besinlerin akşam saatlerinde tüketimi ayrıyeten yarar gösterir. Bir fincan şekersiz papatya çayı ve 10 adet çiğ badem, melatonin salgısı için örnek bir gece orta öğünü (saat 21.00 ila 22.00 arası) olarak gösterebiliriz.”
