Orucun yararlı etkileri konusunda açıklamalarda bulunan Kardiyoloji Uzmanı Dr. Begüm Öztürk, örnek olarak, sağlıklı bireylerde Ramazan süresince ve sonraki birkaç haftalık dönemde HDL yani iyi kolesterol düzeylerinin ramazan öncesine göre arttığının, LDL yani kötü kolesterol düzeylerinin ise azaldığının gözlemlendiğini söyledi.
Doğru şekilde tutulan bir oruçta günlük kalori alınımının kısıtlanması ile insülin duyarlılığının arttığını ve strese dayanmanın kolaylaştığını da belirten Öztürk, ayda en az bir gün oruç tutanlarda bile damar sertliğinin daha az olduğunu söyledi.
Orucun kalp hastaları için olumlu bir diğer yönünün de psikolojik etkisi olduğuna dikkat çeken Öztürk, Ramazan ayında oruç tutan kişinin, olumsuz duygu, düşünce ve davranışlardan uzak durmaya, ibadet ederek ruhunu temizlemeye, dinlendirmeye çalışarak ulaştığı manevi huzurun, kalp hastalarında sıklıkla görülen depresyonun giderilmesi açısından önemli olduğunu ifade etti. Öztürk, oruç tutmanın kalp damar hastalıklarına etkilerine anlatarak, önemli uyarı ve tavsiyelerde bulundu.
TÜM KALP HASTALARI ORUÇ TUTAMAZ DİYE BİR GENELLEME DOĞRU DEĞİL
Ramazan ayı ve izleyen ay süresince kalp hastalıklarına bağlı hastaneye yatış oranında diğer aylara göre artış olmadığı saptanmıştır. Sağlıklı insanlarda orucun kalp damar hastalıklarını artırıcı bir etkisi olmadığını gösterilmiştir. Ancak, sıcak ve uzun yaz günlerinde oruç tutmak pek çok kalp hastasında sorun oluşturabilir. Aşırı sıvı ve tuz kaybı, kan basıncında aşırı düşmelere, baygınlık gelişmesine yol açabilir, hatta kalbin beslenmesinin bozulması sonucunda kalp krizi ve kalp yetersizliğine neden olabilir. Bu durum yaşlı hastalarda daha da belirgin olabilir.
Ramazan ayı ile birlikte kalp hastalığı olanlar ‘Oruç tutmamda sakınca var mı?’, ‘Oruç tutarken ilaçlarımı nasıl kullanmalıyım?’ gibi sorularla sıkça başvurmaya başladılar. Aslında kalp hastaları için oruç tutabilir ya da tutamaz şeklinde bir genelleme yapmak doğru olmaz. Çünkü kalp hastalıkları daha doğrusu kalp-damar hastalıkları çarpıntı gibi basit ritim bozukluklarından ileri evre kalp yetersizliğine kadar geniş bir dağılım göstermektedir. Dolayısıyla kalp hastalarını bireysel olarak değerlendirerek karar vermek gerekir.
Yani tüm kalp hastaları oruç tutamaz diye bir genelleme doğru değildir, hastalığın tipi ve şiddetine göre göre karar verilmesi gereklidir. Oruç tutulan iklim, sahur ile iftar arasındaki süre, iftarda ve sahurda yenilen gıdaların türü ve ne kadar yendiği ile ilaçların içilme düzeninde bozulma olup olmadığı da kişinin sağlık durumunu etkilemektedir.
HİPERTANSİYONDA DÜŞÜŞ SAĞLIYOR
Kurallarına uygun oruç tutan kalp hastalarında, oruç tutmayan kalp hastalarına kıyasla Ramazan ayı süresince hastalığın farklı seyretmediği, anlamlı kötüleşme olmadığı, hatta kurallarına uygun tutulan oruç, hastalarda yararlı sonuçlar doğurdu. Örneğin hipertansiyon hastalarında, ilaçlarına devam etmek koşulu ile oruç tutmak kan basıncında düşmeye ve zayıflamaya yol açmaktadır. Burada önemli olan kalp damar sağlığını göz önünde bulundurarak oruç tutmaktır. Yani kullanılan ilaçların aksatılmadan devam edilmesi ve iftar-sahur döneminde doğru beslenilmesidir.
Ancak kalp hastaları, oruç tutma kararını mutlaka kendilerini izleyen hekime danışarak almalı ve onun önerisi doğrultusunda davranmalıdır. Çünkü pek çok hastada oruç tutarken ilaç tedavisinin tekrardan düzenlenmesi, doz ayarlaması gerekecektir.
Oruç tutarken beslenme ve uyku düzeninde meydana gelen değişiklikler kalp hastalarının durumunu etkileyebilir. Bu nedenle oruç tutmak isteyen kalp hastaları öncelikle doktorlarına danışmalıdırlar. Genel olarak durumu kontrol altında olan kalp hastaları doktorlarının önerileri doğrultusunda ilaç alım saatlerini düzenleyerek ve bazı beslenme kurallarına uyarak oruç tutabilirler.
Ancak kontrol altında olmayan kalp hastaları ile son 1 ay içinde; kalp krizi geçirmiş, koroner damarlarına stent takılmış, bypass ameliyatı olmuş, kalp yetersizliği nedeniyle hastaneye yatıp çıkmış hastalar oruç tutmamalıdır.
ORUÇ TUTARKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR
Kalp hastalarının oruç tutarken dikkat etmeleri gereken konular şu şekilde sıralanabilir:
– Ramazan ayı süresince yeterli ve dengeli beslenmeye özen gösterilmelidir.
– Ramazan ayında öğünler; sahur ve iftarda iki ana öğün ile iftardan sonra 1-1.5 saat aralıklarla iki ara öğün şeklinde düzenlenmelidir.
– Hastalar iftarda çok hızlı bir şekilde yemek yememelidir. Bu durum kalp ve damar sistemini olumsuz etkiler.
– Hastalar günlük hayatlarında dikkat ettikleri tuz ve su alımı kısıtlamalarına aynı şekilde devam etmelidir.
– Ramazan ayında yemeklerin pişirme yöntemleri de çok önemlidir. Özellikle ızgara, haşlama ve fırında yapılan yemekler tercih edilmeli, kavrulmuş, tütsülenmiş ve kızartılmış besinlerden uzak durulmalıdır.
