Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Kolu Lideri Prof. Dr. İbrahim İkizceli, tüm yaz boyunca yaşlılarda kırık olaylarına çok sık rastladıklarını belirterek “Türkiye genelindeki acillerin birçoklarında eskiye oranla yaşlı kırıklarında yüzde 50’ye varan artış gözlemliyoruz. Bilhassa 60-65 yaş üzeri küme, olağan kurallarda kemik erimesi riski taşıyor. Pandemi periyodunda konutta hareketsiz kaldıkları için, kemik erimesi daha da ilerlemiş. Bu da hafif bir düşmede bile kırıklara yol açıyor. Yaşlılarımızın kesinlikle açık havada günlük 1 saat yürüyüş idmanı yapması lazım” dedi.
Koronavirüs salgını başladığında uzun müddet konutlara kapanan yaşlılar, öncelikli küme olarak aşılansa da meskende hareketsiz kalmaya bağlı komplikasyonlar nedeniyle sıhhat problemleri yaşıyor.
Prof. Dr. İkizceli, “Eskiden kış aylarında düşme vb. kazalarla gelen kırık hadiselerini, yaz devrinden itibaren görmeye başladık. Yalnızca bizim servisimize günde en az bu türlü bir olay geldi. Yaşlı hastalar kalça kırığı ile geliyor daha çok. Farklı kırıklar da oluyor. Bir kısmı ameliyat ediliyor, bilhassa femur başı dediğimiz kalça kırıklarında. Bir kısmı da gerekli tedavilerinin akabinde taburcu ediliyor. Kovid devrinde yaşlılarımızı Kovid’den önemli biçimde koruduk, aşılarını oldular lakin daima meskende kaldıkları ve neredeyse hiç dışarı çıkmadıkları için, bilhassa antrenman yapmadıklarından ötürü kemiklerinde önemli erimeler oldu. Bu yaş kümesinde aslında kemik erimesi sık görülüyor. Lakin pandemi tesiriyle daha da ilerledi bu. En ufak bir hareketle kırıklar meydana geliyor hastalarda” biçiminde konuştu.
“Küçük bir tramvayla kırık oluşuyor”
Acil servislere çoklukla bir travma ya da araç içi kaza üzere durumlar nedeniyle kırık hadiselerinin geldiğini hatırlatan Prof. Dr. İkizcelli, şunları söyledi: “Yaşlılarımızda gördüğümüz şey ise, çok küçük bir tramvayla dahi gerçekleşmiş kırıklar. Örneğin kapının eşiğinden geçerken yavaşça sendeleyip düşüyor, kırık oluşmuş. Ya da 20-30 santimlik bir yükseklikten düşmüş, kırık oluşmuş. Bu hastaların kemik erimesine yönelik tetkiklerini yaptığımızda ise kemik erimesi seviyesinin çok yüksek olduğunu tespit ettik. Türkiye genelindeki başka acilci arkadaşlarla da görüştük, oralarda da kelam konusu bu artış. Eskiye oranla yaşlı kırıklarında yüzde 50 artış görüyoruz. 60-65 yaş üzerinde daha fazla görüyoruz. Ayrıyeten kemik erimesi nedeniyle olağanda takip altında olması gereken yaşlılarımızın birden fazla pandemiden ötürü hekim takibinden çıkmış, ilaçlarını kullanmamış, bunun da tesiri var.”
1 saat yürüme
Femur uzunluğu yani kalça kırıklarında ameliyatın yüzde yüz olduğunu tabir eden Prof. Dr. İkizceli, kırık sonrası komplikasyonların da önemli sonuçlara yol açabildiğini söyleyerek şu ikazlarda bulundu: “Ameliyattan sonra hastalarımız kesinlikle hareket ettiriliyor. Lakin hareketleri uygunca kısıtlanırsa, bu sefer de pıhtı atma riski oluşuyor. Zira toplar damarlarda pıhtı oluşuyor ve bu da akciğere atıp ölümcül hale gelebiliyor. Bu nedenle kırık sonrası periyotta pıhtıyı engellemek gerekiyor. Kovid’in kendisinden de kaynaklı pıhtı sorunu var zati. Kalp krizi ya da pulmoner emboli dediğimiz akciğere pıhtı atması ya da derin ven trombozu meydana geliyor. Yaşlılarımızın beslenmelerine çok dikkat edip, açık havada mümkün olduğunca günlük idmanlarını yapmaları gerekiyor. Su tüketimi de kıymetli pıhtı riskini düşürmek için. Mümkünse açık havada kalabalık olmayan ortamda günde asgarî 1 saat yürüyüş yapmalılar. Acil servislerde geçen yıla oranla Kovid olayları olağan ki çok azaldı. Lakin biz artık Kovid sonrası komplikasyonlar ile uğraşıyoruz. Kırık üzere ya da kalp krizi üzere. Yatış ya da ağır bakım gerektiren hastaların birçok aşısız kümeden. Pandemi başladığından beri acil servislerdeki tahminen de en rahat periyodu yaşıyoruz aslında.”