Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Mustafa Sünbül, Türkiye’nin antibiyotiklerin uygunsuz kullanımında OECD ülkeleri ortasında birinci sıralarda yer aldığını işaret ederek, “Son yıllarda tüm dünyada milyonlarca vefata neden olan Covid-19 hastalığı da bir virüs hastalığıdır ve şayet üzerine ikincil bakteriyel enfeksiyon eklenmemişse, tedavide antibiyotik verilmemelidir” dedi.
Antibiyotiklerin yaklaşık bir asırdan bu yana enfeksiyon hastalıklarının tedavisinde kullanılan çok kıymetli ilaçlar olduğunu belirten Prof. Dr. Mustafa Sünbül, bu ilaçlar sayesinde milyonlarca kişinin hayatına mal olan hastalıkların tedavi edilebilir hale geldiğini, bunun sonucunda da hayat müddetinin uzayarak hayat kalitesinin arttığını söz etti.
Antibiyotik Farkındalık Günü münasebetiyle bilgiler paylaşan Prof. Dr. Sünbül, her ne kadar hayat kurtaran çok değerli bir tesiri olsa da, antibiyotiklerin yanlış ve gereksiz kullanılması halinde sıhhatimizi tehdit ederek hayati risk doğurabilecek kimi istenmeyen sonuçlarının olabileceği ihtarında bulundu.
“Virüslerin tedavisinde tesiri yok”
Prof. Dr. Sünbül, şunu ekledi:
“Antibiyotikler, bakteri diye tanımlanan mikrop tiplerini insan bedeninde öldüren yahut üremelerini engelleyerek hastalıkları tedavi eden unsurlardır. Lakin virüslerin neden olduğu hastalıklarda antibiyotiklerin hiçbir tesiri ve faydası yoktur.”
Prof. Dr. Mustafa Sünbül, gereksiz antibiyotik kullanımının ne olduğunu şöyle açıkladı:
“Antibiyotiklerin kullanımının faydasının olmadığı hastalıklarda alınmasıdır. En önemli soğuk algınlığı ve grip üzere etkeni virüsler olan hastalıklarda alınan antibiyotiğin hastaya hiçbir yararı yoktur. Hatta bu cins enfeksiyonlarda antibiyotik almak, dirençli bakteri gelişme riskini artırır. Son yıllarda tüm dünyada milyonlarca mevte neden olan Covid-19 hastalığı da bir virüs hastalığıdır ve şayet üzerine ikincil bakteriyel enfeksiyon eklenmemişse, tedavide antibiyotik verilmemelidir. Maalesef ülkemiz, antibiyotiklerin uygunsuz kullanımında OECD ülkeleri ortasında birinci sıralarda yer almaktadır.”
Antibiyotik kullanım müddeti hakkında da bilgilendiren Mustafa Sünbül, “Antibiyotik tedavisinde muvaffakiyet için yanlışsız vakitte, yanlışsız dozda ve kâfi müddette alınmalıdır. Hastalıklara nazaran tedavi müddetleri değişmektedir. Hastalık belirtileri kaybolunca antibiyotiği erken kesme tekrarlayan enfeksiyonlara neden olabileceği üzere tedavi mühletini uzatmak ise dirence yol açar ve organlara zara verebilir. Hekimin tavsiyesi doğrultusunda tedavi sürdürülmelidir” tabirlerini kullandı.
“Ateş düşürücü gayeyle kullanılmamalı”
“Ateşim vardı, antibiyotik içtim uygun geldi’’ kelamının gerçeği yansıtmadığına da dikkat çeken Prof. Dr. Sünbül, şunları kaydetti:
“Sonbahar ve kış aylarında görülen ve mevsimsel viral üst teneffüs yolu hastalıklarında antibiyotikler gereksiz olarak sık kullanılmakta, bazen ise tek doz olarak alınmaktadır. Ateş düşürücü emelle antibiyotikler asla kullanılmamalıdır. Kimi özel durumlar dışında ise tek doz antibiyotik kullanmanın hiçbir faydası yoktur. Antibiyotiklerin bu biçimde alınmaları, hastalık yapan bakterilere karşı savaşan bedenin doğal esirgeyici florasının ölmesine neden olmakta, ayrıyeten daha dirençli bakterilerin yerleşmesine yol açmaktadır. Sıkça yapılan bir öteki yanlış ise ‘Önce bir antibiyotik alalım, şikâyetler geçmezse doktora muayene oluruz’ niyetidir. Bu yaklaşım ise hastalığın ilerlemesine neden olabilir. Antibiyotikler kesinlikle tabip muayenesi ve reçetesiyle alınmalıdır.”
”Alerjik şok üzere önemli yan tesirleri olabilir”
Antibiyotiklerin yan tesirleri hakkında da konuşan Prof. Dr. Sünbül, “Antibiyotiklerin sık görülen yan tesirleri bulantı, kusma, ishal, ciltte döküntü üzere ekseriyetle hafif yan tesirlerdir. Lakin bazen nadir olarak alerjik şok, kemik iliğinin baskılanması üzere önemli yan tesirlerde görülebilir. Kimi antibiyotikler karaciğere yahut böbreğe ziyan verebilir. Kimi vakit ise antibiyotikler tansiyon ve kalp ilaçları, psikiyatride kullanılan ilaçlarla uyumsuzluk gösterebilir, tedavide dikkat edilmelidir. Antibiyotikler asla arkadaş yahut komşu tavsiyesi ile kullanılmamalıdır” halinde konuştu.
“2050’de antibiyotik direncine bağlı vefatlar 10 milyonu bulabilir”
Vakitle bakterilerin pek çok antibiyotiğe karşı direnç geliştirdiğine dikkat çeken Prof. Dr. Mustafa Sünbül, şunları ekledi:
“Bu sorun çoklukla antibiyotiklerin gereksiz kullanımı ve çok antibiyotik tüketimine bağlıdır. Dirençli bakterilerin neden olduğu hastalıklar daha ölümcül seyretmektedir. Her yıl dünyada dirençli bakterilerin neden olduğu enfeksiyonlardan bir milyona yakın kişi hayatını kaybetmektedir. Şayet direnç oranı bu süratle devam ederse, 2050 yılında ölümlerin 10 milyonu bulacağı kestirim edilmektedir.” (İHA)
