Prof. Dr. Engin Tutkun, sis olarak görülen olayların ‘smog’ diye tabir edilen hava olayları olduğunu belirterek “İleri yaştakiler başta olmak üzere kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), akut ve kronik bronşial astım, teneffüs yolu komplikasyonları ile seyreden kronik hastalığı olanlarda hastalığı şiddetlendirebildiği üzere erken ölümlere de yol açabilir” ikazında bulundu.
Endüstriyel Toksikoloji Derneği Lideri Prof. Dr. Engin Tutkun, son günlerde Ankara ve İstanbul’da sis olarak görülen hava olayların aslında smog diye tabir edilen olgular olduğunu söz etti. Tutkun, smog olayının geçmişteki bilimsel çalışmalara da husus olduğunu belirterek “Son günlerde başta Ankara ve İstanbul olmak üzere ağır sis varlığına dair haberlerin basınımıza yansıdığını görmekteyiz. Bunun aslında sis olmayıp ‘smog’ olarak isimlendirilen, toplum sıhhati açısından risk oluşturan bir olgu olduğunu hatırlamamız gerekiyor. Bu, meteorolojik bir süreç olmakla birlikte hava kirliliği ile birleştiğinde çok sayıda sıhhat meselesine yol açtığı geçmişte yapılan bilimsel çalışmalarla ortaya konmuş durumda” dedi.
TILAYIN – İstanbul’a sis çöktü, Köprü kayboldu: Meteoroloji, 8 kente sarı kodlu ihtarda bulundu
Bu hususta en çok bilinen örneklerin; 5 Aralık 1930’da Belçika Meuse Valley’de, 27-30 Ekim 1948’de ABD Donora kentinde, 5-9 Aralık 1952’de İngiltere Londra’da görüldüğünü hatırlatan Tutkun, “Kavramsal olarak ‘smog’; sıcaklık inversiyonu (meteorolojik antisiklonik inversiyon) ile oluşan bir olay fakat toksik sanayi emisyonlarının varlığında, etkilediği alanlarda, başta teneffüs yolları olmak üzere sıhhati olumsuz etkilemekte. Sıcaklık inversiyonu üstteki hava katmanlarının yere yakın hava katmanlarından daha sıcak olması durumuna denir. Sıcaklık yükseldikçe azalması gerekirken artıyordur. Bu türlü bir durumda hava kütlesi üst yanlışsız değil aşağı yanlışsız hareket eder ve taşıdığı tüm kirleticiler insanların soluma aralığında yer almaya başlar. İleri yaştakiler başta olmak üzere kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), akut ve kronik bronşial astım, teneffüs yolu komplikasyonları ile seyreden kronik hastalığı olanlarda hastalığı şiddetlendirebildiği üzere erken ölümlere de yol açabiliyor. Bu havanın solunmasıyla birlikte sülfür dioksit, sülfirik asit dumanı, karbondioksit, karbonmonoksit, florid gazları başta olmak üzere birçok toksik kimyasala maruz kalma riski mevcut bulunuyor” sözlerini kullandı.
“Farkındalığın arttırılması halk sıhhati açısından kıymet arz etmekte”
Tutkun, smog meselesinin pandemi ile yakından bağlantısı oldugunu aktararak “Bu sorunun, yaşadığımız pandemi ile de yakından ilgisi olduğunu vurgulamak gerekiyor. 1952’de Londra’da yaşandığında tıpkı periyotta bir influenza epidemisi olduğu ve smog varlığının, bu epidemiden beklenen mevt ve hastalık suratlarını çok manalı bir biçimde artırdığı bilimsel çalışmalarda gösterilmiş durumda. 1952’de Londra’da olan smogda 12 bin kişinin öldüğü bilimsel araştırma sonucu olarak karşımıza çıkıyor. Münasebetiyle Covid-19 pandemisinin oluşturduğu hastalık yüküne bir de bu durumun eklenmiş olmasının; mümkün vefat ve hastalık suratını çok önemli bir formda artıracağı; hastane müracaat sayılarında ve Acil Servis-Yoğun Bakım yatış oranlarındaki yükselişin sıhhat sisteminde zorlanmalar oluşturacağından hareketle aktif tedbirler alınması çok değerli hale gelmektedir” biçiminde konuştu.
“Solunum gözetici maskeler kullanmaları önerilebilir”
Prof. Dr. Tutkun; açıklamasının devamında ise şunları lisana getirdi:
“Sağlık Bakanlığı, Etraf Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın, hatta İçişleri ve Çalışma Bakanlıklarının, acilen bu durumun yaşandığı bölgelere özel tedbirler alması ve toplumun bu mevzuda eğitim ve farkındalığının artırılması halk sıhhati açısından değer ve öncelik arz etmektedir. Hassas popülasyonların ve kronik hastalığı olanlar başta olmak üzere hassas kümelerin sokağa çıkmaması, sağlıklı şahısların açık havada spor yapmamaları, sokağa çıkmak zorunda kalan herkesin bu süreçte sokakta geçirecekleri mühlet konusunda dikkatli olması, teneffüs gözetici maskeler kullanmaları önerilebilir. İlgili kentlerde mahallî idarelerin kalorifer ve sobaların yanma derecesi ile ilgili kararlar almaları ve duyurmaları bu sürecin daha kolay atlatılabilmesine yardımcı olacaktır. Vatandaşların kalorifer ve sobalarını daima ancak düşük sıcaklıklarda yakmaları, araçların egzoz kirliliğinin tesirinin önlenebilmesi için mümkün olduğunca toplu taşıma kullanılması tavsiye edilebilir.”
