Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Vefik Arıca; çocuk gelişiminin en değerli faktörlerinden birinin sağlıklı beslenme olduğuna dikkat çekerek, sağlıklı ve istikrarlı beslenen çocukların zihinsel ve fizikî gelişiminin olumlu istikamette etkilendiğini tabir etti. Prof. Dr. Arıca kelamlarına şu biçimde devam etti: ” Günümüzde çocukların beslenmesinde çok çeşitli sıhhatsiz besinler yer almakta ve obezite riski çocuklarımızı tehdit etmektedir. Çocukların sık tükettiği besinlerin birden fazla şekerler, hidratlı yağlar ve tuz açısından yüksek, besin niteliği taşımayan eserlerdir. Bilhassa fazla tüketilen tuz, sağlıklı böbreklerden atılırken bariz bir iş yükü oluşturarak böbreklere ziyan verir. Bu nedenle çocukların 1 yaşından evvel tuzla tanıştırılmaması,1-18 yaş ortasında günlük tüketilen tuz ölçüsünün günde 2-3 gr’ı (yarım çay kaşığı) aşmaması tavsiye ediliyor. Bunun yerine çocuk beslenmesinde meyve, meyve, zerzevat, lif ve besinsel lipidler açısından varlıklı besinler tüketilmesini öneriyoruz.
YETERSİZ BESLENME DEĞERLİ PROBLEMLERE NEDEN OLUYOR
Dünya genelinde çocukların beslenme tertiplerindeki bozulma, sırf obezite ve diyabet üzere fizikî sıkıntılara yol açmakla kalmıyor, tıpkı vakitte bilişsel sıhhatlerini da etkiliyor; erken yaşta yetersiz beslenme, bir kişinin hayatı boyunca çeşitli bilişsel ve davranışsal eksikliklere neden olabiliyor.Özellikle dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu bunların başında geliyor.
ÇOCUKLARDA DİKKAT EKSİKLİĞİNE NE YETERLİ GELİR?
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, günümüzde okul çağındaki çocukların %3-5’ini etkilemekte veçocukluk çağında en sık teşhis edilen davranış bozukluğudur. Yapılan çalışmalarda çocuklarda görülen dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu semptomlarını ve kısa vadeli işitsel belleği kıymetli ölçüde güzelleştirdiği görülmüştür. Fosfatidilserin desteği; dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğundan muzdarip küçük çocuklarda zihinsel performansı güzelleştirmek için inançlı ve doğal bir beslenme usulü olabilir.
FOSFATİDİLSERİN’İN BİLİNİLİRLİĞİ ARTIYOR
Fosfatidilserin insan beynindeki gelişim için gereken vazifelerin bir kısmında yer almaktadır. Son vakitlerde fosfatidilserin dikkat çeken bir besin desteği olmakla birlikte bilinirliği de gün geçtikçe artmaktadır. Çocuk besin desteklerinden olan Argivit Focus ve Smart’ta bulunanfosfatidilserin, tabipler tarafından çocuk gelişimine dayanak sağlamak ismine reçetelendirilmektedir. Oral yolla alınan fosfatidilserinin içeriğinde bulunan DHA sayesinde beyin işlevlerini desteklediği bilimsel çalışmalarla kanıtlanmıştır. Bununla birlikte Fosfatidilserin’in şimdi mevcut birbir yan tesiri görülmeyip, farklı düzeylerde de olsa bilişsel olarak olumlu tesirlerinin var olduğu gözlemlenmektedir. Yapılan araştırmalara nazaran fosfatidilserin’in dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) semptomlarının azaldığı ve kısa vadeli hafıza üzerinde güzelleşmeler olduğu kanıtlanmıştır.
ÇOCUKLARDA ZİHİNSEL SIHHAT NASIL GÜÇLENİR?
Çocuklarda zihin sıhhatine düzgün gelen birtakım vitamin ve mineraller önerilmektedir. Fosfatidilserin: Yapılan birçok çalışmada fosfolipidlerin çocuk beslenmesine eklenmesinin değeri kanıtlanmıştır. Örnek olarak fosfatidilserin beslenmede yer alması hafıza ve öğrenmenin çeşitli alanlarını olumlu tarafta desteklediği görülmüştür. Bununla birlikte dikkatsizlik, dürtüsellik üzere davranışsal sıkıntılar üstünde de tıpkı biçimde olumlu tesirler göstermiştir. Bu ispatlar birinci olarak şu soruyu aklımıza getiriyor. Fosfolipid nedir? Fosfatidilserin nedir? Beslenmemize bunu ne biçimde ekleyebiliriz?
Fosfatidilserin, et ve balıkta bulunan bir bileşiktir ve insan hücrelerinin yaşamsal regülasyonu için kıymetlidir. Beyin fonksiyonunu ve atletik performansı geliştirmek için kullanılmakta olup ayrıyeten gerilim ve depresyon hislerini hafifletmek için de kullanılmıştır. Besin desteği açısından tablet yahut toz formlarda tercih edilmektedir. Fosfatidilserin insan serebral korteksinde bulunan fosfolipidlerin %13-15’ini oluşturan asidik fosfolipid sınıfıdır. Nöronal sağ kalım, nörit büyümesi ve sinaptogenezin uyarılmasında misyonlu sinyallerin oluşması süreçlerinde kıymetli tesire sahiptir. Yapılan bilimsel çalışmalarda Fosfatidilserin beyin işlevlerindeki fonksiyonları ve sinyal iletimi üzerinde gösterdiği tesirlere odaklanılmıştır.
SON YILLARDA AZALDI
Fosfatidilserin içeren besinler: Fosfatidilserin; anne sütü, soya, beyaz fasulye, ay çekirdeği, yumurta sarısı, tavuk karaciğeri ve sığır karaciğeri de dahil olmak üzere birçok besinde bulunmaktadır. Ama çocukların günlük aldıkları fosfatidilserin ölçüsü son yıllarda yüzde 50 oranında azalmakla birlikte ek olarak almaları gerekmektedir.
Kolin: Kolin iki karbon zinciri bulunduran ama farklı bir yapıda bulunan kuartener bir amindir. Kolin sözü birinci olarak 1862 yılında Strecker tarafından kullanılmıştır. Kolin sözü aslında söz manası olarakyunanca safra demektir. Safra denmesinin sebebi ise Strecker Kolin’i safrada bulmuştur. Kolin asıl olarak B vitamini ile bağlı bir temel basin hususudur ve kolin bedende üretilse dahi dışarıdan alınması gereken temel besin hususlarından de biridir.Tüketilen yiyeceklerin birçoğunda kolin bulunmaktadır. Hayvansal kaynaklı olan Kolin kaynakları karaciğer ve yumurtadır. Bitkisel kaynaklı kolin kaynakları ise kabuklu yemişler ve baklagillerdir. 1977 yılında sıçanlarda yapılan bir çalışmaya nazaran Kolin tedavisi alan sıçanların beyinlerindeki asetilkolin ölçüsünün arttığı ve buna bağlı olarak kolinerjik aktivitenin arttığı belirlenmiştir. 1991 yılında Zeisel ve arkadaşlarının beşerler üzerinde yaptığı araştırmada düşük kolin ölçüsünün bedende karaciğer hasarı yarattığı bulunmuştur. 1998 yılında yapılan çalışmaya kadar kolin bedende üretildiği için diyetle alınmasına muhtaçlık olduğu düşünülmemekte idi. Bu çalışmalar ile kolin esansiyel besin unsurları ortasına girerek ABD Tıp Enstitüsü tarafından günlük referans alım kıymetleri belirlenmiştir. Yapılan çalışmalarda kolinin bilhassa ömrün birinci 1000 günü için olan değeri kanıtlanmış olup beyin gelişimi için kolin alımının kıymeti belirtilmiştir.
B vitaminleri:
B1 VİTAMİNİ : Tiamin birinci bulunan B vitamini olduğu için B1 vitamini olarak isimlendirilmiştir. Önemli tiamin eksikliği beriberi sendromuna yol açmaktadır. Beraberinde nörolojik ve müsküler dejenerasyon, sıvı birikimi, kan basıncı yüksekliği, yürüme zorluğu ve kalp rahatsızlığı gelişebilir. B1 düzeyleri term bebeklerde çoklukla hudut seviyededir. 0-6 ay bebeklerde günlük B1 gereksinimi 0,3 mg, 7-12 ay bebeklerde günlük B1 muhtaçlığı 0,4 mg’dır.
B2 VİTAMİNİ: B2 vitamini bedenin birçok işlevinin sağlıklı çalışabilmesi için kıymetli bir role sahiptir. Besinlerden güç üretilmesinde misyon alan B2 vitamini, hudut sisteminin nizamlı çalışması için de gerekli bir vitamindir. Deri, saç ve tırnak üzere dokuların oksijen kullanımına da dayanak olmaktadır.
B2 vitamini büyüme ve gelişmede kıymetli bir rol oynamakta, yaşlanma sürecini azaltmakta ve kanser riskine karşı muhafaza sağlamaktadır.
B5 VİTAMİNİ: B5 vitamini bedende yeni protein ve koenzim üzere yapıların metabolik süreçlerine katılmanın yanı sıra, güç üretimi için de gereklidir. Kırmızı kan hücreleri aracılığıyla bedenin farklı bölgelerine taşınan B5 vitamini, besinlerin farklı dokularda güç üretmesi sürecine katkıda bulunur. Pantotenik asit olarak da bilinen B5 vitamini, birçok farklı besinin yapısında bulunması nedeniyle bedende eksikliği ender olarak görülen bir vitamin çeşididir. B5 vitamini eksikliği ekseriyetle el-ayak uyuşması, baş ağrısı ve iştahsızlık halinde belirti gösterir.
B6 VİTAMİNİ: Pridoksin bedenimizdeki proteinlerin ve temel bileşiklerin hudut sistemindeki transimitterlerin, eritrositlerin ve prostaglandinlerin yapısında bulunan hayli kıymetli bir proteindir. Ayrıyeten, B6 vitamini hormonal istikrarın sağlanmasında ve immün sistem işlevlerinin düzenlenmesinde de kıymetlidir. 0-6 ay çocuklarda günlük B6 vitamin gereksinimi 0,3 mg, 7-12 ay çocuklarda günlük B6 vitamin gereksinimi 0,6 mg’dır.
B12 VİTAMİNİ: Birinci olarak 1948’de tanımlanan ve çabucak akabinde pernisiyöz anemi (PA) tedavisinde tesirli olduğu gösterilen vitamin B12, kobalamin olarak da bilinir. Bebeklerde B12 vitamini eksikliğinde geri dönüşümü olmayan nörolojik bozukluklar ortaya çıkabilmektedir. Argivit çocuk gelişimi için önerilen güzel bir B12 vitamini kaynağıdır. Bebeklerde birinci 6 ay günlük B12 alımı 0,4 mcg/gr, 7-12 ay ortası bebeklerde günlük B12 alımı 0,6 mcg/gr’dır.
İLANDIR.
